دولتی‌ها تغییر نظام ریاستی را چگونه می‌بینند؟
دنیای اقتصاد- خودداری از ابراز نظر صریح و ارائه اظهارات محتاطانه درباره تغییر نظام ریاستی به پارلمانی محور مشترک سخنان دولتی‌ها درباره هرگونه احتمال تغییر ساختار نظام است.
معاون پارلمانی رییس جمهور: باید از هر نوع اقدامی که نقش مردم را کمرنگ می‌کند، پرهیز شود
دنیای اقتصاد- خودداری از ابراز نظر صریح و ارائه اظهارات محتاطانه درباره تغییر نظام ریاستی به پارلمانی محور مشترک سخنان دولتی‌ها درباره هرگونه احتمال تغییر ساختار نظام است. در همین راستا محمدرضا میرتاج‌الدینی، معاون پارلمانی رییس‌جمهور در تازه‌ترین سخنان خود با اشاره به موضوع بررسی نظام پارلمانی ضمن تاکید بر اینکه نباید این موضوع را سیاسی کرد درعین حال گفته است که باید از هر نوع اقدامی که نقش مردم را کمرنگ می‌کند، پرهیز شود. میرتاج‌الدینی البته این نکته را هم مورد توجه قرار داده که همه جوانب و معایب و محاسن این موضوع باید در محافل دانشگاهی و حوزوی مورد بررسی قرار بگیرد.
ماجرای تغییر نظام ریاستی به پارلمانی در ابتدا از درون مجلس کلید خورد، آن هنگام که حمیدرضا کاتوزیان نماینده تهران گفته بود: «اخیرا نظریه‌ای بین صاحب‌نظران سیاسی مطرح شده است مبنی بر اینکه کشور ما با توجه به اینکه از نعمت ولایت‌فقیه و رهبر معظم انقلاب برخوردار است نیازی به وجود رییس‌جمهور ندارد.» در پی این اظهارات، سخنگوی شورای نگهبان، احیای نخست‌وزیری را نیازمند اصلاح قانون اساسی دانسته و گفت که با مصوبه عادی مجلس نمی‌توان چنین ساختاری به وجود آورد.
مقام معظم رهبری هم در سفر خود به کرمانشاه مطرح کرده و خاطرنشان کردند که «اگر روزی در آینده احتمالا دور، احساس شود که نظام پارلمانی برای انتخاب مسوولان قوه مجریه بهتر است، هیچ اشکالی در تغییر سازوکار فعلی وجود ندارد.» پس از آن بود که علی لاریجانی رییس مجلس با استقبال از این موضوع در سخنرانی‌ها و گفت‌وگوهای خود بر این نکته تاکید کرد که نظام پارلمانی نظامی عقلایی است و می‌توان قانون اساسی را هم اصلاح کرد. در کنار نظر مثبت لاریجانی نسبت به این موضوع پای دیگر مباحث هم باز شد که از آن جمله، بحث تشکیل نظام دو پارلمانی و حذف احتمالی مجمع تشخیص مصلحت بود. بر اساس این فرضیه که آن را محمد دهقانی از اعضای هیات رییسه مطرح کرده بود علاوه بر مجلس فعلی، مجلسی متشکل از خبرگان تشکیل می‌شود و در این صورت دیگر نیازی به وجود مجمع نخواهد بود. این ایده اما به نوعی واکنش آیت‌الله‌هاشمی رفسنجانی را هم در پی داشت. او که ریاست مجمع تشخیص را عهده‌دار است، تاکید کرد که مجمع اتاق فکر نظام است و درباره تغییر احتمالی ترکیب نظام هم یادآور شد که جمهوریت نظام نباید تضعیف شود.
در کنار ایده‌پردازی‌های مجلسی‌ها در خصوص آلترناتیوهای نظام ریاستی، اما دولتی‌ها در مواضع خود سعی کردند تا با رعایت جوانب احتیاط به ذکر کلیات بسنده کرده و از اعلام نظر صریح در این باره خودداری کنند. در همین خصوص محمود احمدی‌نژاد در گفت و گوی خود با شبکه سی ان ان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا مباحث مطرح شده در خصوص ایجاد سیستم پارلمانی در ایران را موضعی علیه دولت می‌دانید، گفته بود که «چنین برداشتی ندارم و فکر نمی‌کنم مشکلی در این خصوص وجود داشته باشد، ضمن اینکه در قانون اساسی مکانیزم تغییر این قانون پیش‌بینی شده است.»
احمدی‌نژاد پیش از آن نیز در گفت‌و‌گو با شبکه تلویزیونی الجزیره انگلیسی درخصوص تبدیل سیستم ریاستی به پارلمانی گفته بود که «مقام معظم رهبری در جمع دانشجویان و دانشگاهیان، در برابر سوالی علمی، پاسخ علمی مطرح کردند و هیچ‌گونه مساله خاصی وجود ندارد و در قانون اساسی جایگاه و اختیارات همه مسوولان مشخص است.»
تاکید بر این نکته که در قانون اساسی «مکانیزم تغییر» پیش‌بینی شده ،در یادداشت فاطمه بداغی معاون حقوقی رییس جمهور هم به چشم می‌خورد. او در یادداشت خود درباره نظام پارلمانی تاکید کرده بود که قانون اساسی از ظرفیت و انعطاف لازم برای تغییر برخوردار است، اما نوشت: «به سبب آنکه ظرفیت‌های خوبی در خود قانون اساسی وجود دارد، می‌توان با تعمق، دقت بیشتر و تفسیر خود اصول، نکاتی را به‌دست آورد که در سایه آنها مشکلاتی را که از زمان و گذشت آن به‌وجود می‌آید، مرتفع کرد.» وی همچنین توضیح داده بود که اصولی همچون موضوع ولایت فقیه و جایگاه رهبری، جمهوریت نظام و اداره امور کشور با اتکا به آرای عمومی، دین و مذهب رسمی تغییرناپذیر است. این بخش از یادداشت بداغی البته به نوعی با سخنان جدید میرتاج‌الدینی منطبق است. همان گونه که بداغی به جمهوریت نظام و اداره امور کشور با اتکا به آرای عمومی اشاره می‌کند، میرتاج‌الدینی هم تاکید می‌کند که باید از هر نوع کاری که نقش مردم را کمرنگ می‌کند خودداری کرد. به این ترتیب به نظر می‌رسد دولتی‌ها اگرچه سعی می‌کنند موضعی علمی در این باره اتخاذ کنند اما از لا به لای سخنان آنها می‌توان به نوعی نگرانی از تغییرات احتمالی را احساس کرد. بر همین اساس هم میرتاج‌الدینی تاکید می‌کند که نباید موضوع را سیاسی کرد و باید آن را به صورت آکادمیک مورد بررسی قرار داد.
میرتاج الدینی: سیاسی نشود
معاون پارلمانی رییس جمهور در همین باره به فارس گفت که جای بررسی این طرح در مجامع علمی است و نباید آن را سیاسی کرد.
محمدرضا میرتاج‌الدینی افزود: در حال حاضر پارلمان همان نقش خود را دارد و کابینه را پارلمان انتخاب می‌کند و تنها رییس‌جمهور است که به‌طور مستقیم از سوی مردم انتخاب می‌شود. میرتاج‌الدینی با بیان اینکه یک روش دیگر این است که رییس‌جمهور توسط نخبگان جامعه یعنی همان پارلمان انتخاب شود، اظهار کرد: بر این اساس نخبگان یا پارلمان تک مجلس یا دو مجلس رییس جمهور را انتخاب می‌کنند.
وی تاکید کرد: باید مزایای همه این موارد را بررسی کرد و نباید این موضوع به بحث‌های سیاسی کشیده شود؛ چرا که این موضوع نیاز به بحث علمی آکادمیک دارد و در حد کلان نظام است. معاون پارلمانی رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه مقام معظم رهبری با طرح نظام پارلمانی راه را باز کرده‌اند و در آینده دور می‌توان آن را پیاده کرد، افزود: این موارد تاکتیک‌های مدیریتی جامعه ماست و می‌توان درباره آنها فکر کرد. روش درست این است که نظام پارلمانی ابتدا در محافل علمی اعم از دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه بررسی و کنکاش و مزایای و معایب آن سنجیده و در مجموع، آسیب‌شناسی شود.
وی بر همین اساس به نظام پارلمانی و ریاستی اشاره کرد که در حال حاضر وجود دارد و اظهار کرد: نظام پارلمان ریاستی یکسری نواقص و مشکلات دارد؛ رییس‌جمهور مستقیم از طرف مردم انتخاب می‌شود و در مقام مدیریتی کشور باید مشکلات اجرایی را حل کند اما با یکسری موانع روبه‌رو می‌شود.
میرتاج‌الدینی تاکید کرد: باید این موضوع بررسی شود که اگر رییس‌جمهور از طرف پارلمان انتخاب شود این موانع کمتر می‌شود یا بیشتر؟ نقش مردم بیشتر می‌شود یا کمتر؟ از هر نوع اقدامی که نقش مردم را کمرنگ کند، باید پرهیز شود.
معاون پارلمانی رییس‌جمهور در ادامه، این سوالات را مطرح کرد که اگر بنا باشد درخصوص نظام پارلمانی تصمیم گرفته شود، آیا بهتر است تک مجلسی باشد یا دو مجلسی؟ یعنی دو مجلس به‌صورت مشترک رییس‌جمهور را انتخاب کنند یا خیر؟ آیا مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی باید با هم باشند یا مجلس دیگری را پیش‌بینی کنیم؟ اینها از جمله مواردی است که باید درخصوص آن فکر شود.
میرتاج‌الدینی تصریح کرد: مهم این است که مقام معظم رهبری با نگاهی جامع، راه را برای بررسی این موضوع بازگذاشته‌اند و این بسیار مهم است. از این رو باید برنامه‌ریزی صورت گرفته و از پراکنده‌کاری اجتناب کرد.
ارسال نظر