در یک گزارش پژوهشی بررسی شد
چالش‌های افزایش تعطیلات
مرکز پژوهش‌های مجلس بررسی کرد
چالش‌های افزایش تعطیلات
دنیای اقتصاد- مرکز پژوهش‌های مجلس با بررسی چالش‌های افزایش تعطیلات در ایران، «پراکندگی نامناسب تعطیلات» و «سه برابر بودن تعطیلات مذهبی به نسبت میانگین جهانی» را از علل بروز معضلاتی همچون «پدیده بین‌التعطیلی» دانست و «پایین بودن میزان بهره‌وری و کارمفید» در ایران را از جمله این چالش‌ها عنوان کرد.
بازوی تحقیقاتی مجلس که این گزارش را در حاشیه بررسی لایحه افزایش تعطیلات عید فطر تهیه کرده است، در عین حال دیدگاه کسانی را که معتقدند ایران دارای بیشترین تعداد تعطیلات در جهان است، «رد» می‌کند و می‌نویسد: واقعیت آن است که ایران دارای کمترین تعطیلات به نسبت سایر مناطق دنیا است. این مرکز سپس خواهان تدوین «تصمیمی بومی در خصوص تعطیلات» شد تا «از یک سو به افزایش بهره‌وری کمک کند و از سوی دیگر از نابسامانی جلوگیری کند.»
موضوع افزایش تعطیلات سراسری زمانی مطرح شد که اولین بار اوایل مردادماه محمود احمدی‌نژاد، رییس جمهور با مطرح کردن این موضوع که ایران از نظر کمبود تعطیلات دومین کشور جهان است، از ساعات کار طولانی در هفته انتقاد کرد. احمدی‌نژاد همچنین خواستار تعطیلی سراسری روزهای پنج‌شنبه شد تا بر اساس آن اعضای خانواده فرصت بیشتری برای در کنار هم بودن داشته باشند و از نظر او «روز خانواده» شکل بگیرد. یک هفته پس از این اظهارات رییس‌جمهور و قبل از آنکه رییس دولت اقدامی برای عملی کردن این اظهارات خود انجام دهد، جمعی از نمایندگان مجلس پیش‌دستی کردند و طرحی یک فوریتی برای تعطیل کردن روز پنج شنبه به صحن علنی مجلس ارائه دادند که با مخالفت دیگر نمایندگان روبه‌رو شد. اما این مخالفت مجلس دولت را از تصمیمش برای تعطیلی سراسری پنج‌شنبه‌ها باز نداشت، چراکه یک هفته پس از طرح مجلس، عبدالعلی تاجی معاون حقوقی و امور مجلس معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس‌جمهور خبر داد که لایحه افزایش تعطیلی عید فطر و روزهای پنج‌شنبه دستگاه‌های اجرایی «به صورت همزمان» از سوی دولت تقدیم مجلس می‌شود. اگر چه این خبر به واقعیت نپیوست و دولت لایحه افزایش
تعطیلات عید فطر را جداگانه و بدون لایحه تعطیلی پنج‌شنبه‌ها به مجلس داد، اما اظهارنظرهای گاه و بیگاه نمایندگان مجلس و مسوولان دولتی نشان از مصمم بودن دولت برای افزایش تعطیلات هفتگی دارد. آخرین موضع‌گیری برخی نمایندگان مجلس درباره تعطیلی پنج‌شنبه‌ها نیز نشان از پیگیری مجلس برای تعطیلی شنبه‌ها به جای پنج‌شنبه‌ها دارد.
چندی پیش نیز سایت الف، وابسته به احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس در یادداشتی افزایش تعطیلات آخر هفته به دو روز را عامل افزایش بهره‌وری برشمرده بود. اینک به نظر می‌رسد مرکز تحت مدیریت احمد توکلی نیز، ایده‌ای تقریبا مشابه سایت وابسته به او را توصیه می‌کند.
بررسی دو دیدگاه موجود درباره وضعیت تعطیلات
مرکز پژوهش‌های مجلس در بررسی میزان تعطیلات در کشور در حاشیه تحلیل لایحه افزایش تعطیلی عید فطر، به بررسی دو دیدگاه متفاوت موجود در این باره می‌پردازد.
این مرکز می‌نویسد: گروهی معتقدند ایران دارای بیشترین تعداد تعطیلات در جهان است. علت این ادعا نیز آن است که در این دیدگاه تعطیلات رسمی و تعطیلات پایان هفته از یکدیگر تفکیک شده و ایران به لحاظ تعطیلات رسمی با دیگر کشورهای جهان مقایسه شده و دارای بیشترین تعطیلات در جهان است. این گروه معادل تعطیلات را اصطلاح holiday گرفته و مبنای محاسبه و شمارش تعطیلات در کشور قرار می‌دهند. به این ترتیب برای مثال در مقایسه با کشور انگلستان وضعیت تعطیلات در ایران به شکل (جدول۱) خواهد بود.
براساس این تحلیل، نکته قابل توجه درخصوص این دیدگاه آن است که معمولا هر ساله نزدیک به 4 روز از تعطیلات رسمی کشور با تعطیلات پایان هفته همپوشانی پیدا می‌کند و در واقعیت تعداد تعطیلات در ایران 20 یا 21 روز است. اما برای اینکه ایران دارای بیشترین تعطیلات در جهان نشان داده شود، تعطیلات ذکر شده در قانون مبنای محاسبه تعطیلات قرار می‌گیرد نه تعطیلات واقعی. البته ممکن است در خصوص دیگر کشورها نیز همپوشانی میان تعطیلات رسمی و آخر هفته روی دهد.اما در اکثر این کشورها برای تعطیلات تبصره‌ای وجود دارد که در صورت همپوشانی تعطیلات رسمی با تعطیلات آخر هفته روز دیگری باید تعطیل شود.این گزارش می‌افزاید: در مقابل گروه اول، گروه دوم بر این باورند که ایران دارای روزهای تعطیل کمی در جهان است. آنها تفکیک میان تعطیلات رسمی و تعطیلات پایان هفته را نمی‌پذیرد و باورشان بر این است که میان این دو نوع تعطیلات به لحاظ ماهیت تفاوتی وجود ندارد. آنچه ملاک و مبنا است تفاوت میان روز کاری و روز تعطیل است و در این میان فرقی نمی‌کند نام تعطیلی پایان هفته باشد یا تعطیلات رسمی. از همین‌رو اگر بنا بر مقایسه میان تعطیلات ایران با سایر کشورهای دنیا
باشد، باید کل تعطیلات کشور(اعم از پایان هفته و رسمی) با کل تعطیلات سایر کشورها مقایسه شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد ایران دارای کمترین تعطیلات در جهان خواهد بود. برای مثال در مقایسه کل تعطیلات ایران با کشور انگلستان وضعیت تعطیلات دو کشور به شکل(جدول2) خواهد بود.
پراکندگی نامناسب تعطیلات در ایران
مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه اعلام می‌کند: واقعیت این است که تفکیک تعطیلات پایان هفته و تعطیلات رسمی تفکیک قابل قبولی نیست و مبنای این تفکیک مشخص نیست. در واقع مبنای قابل قبول، محاسبه نسبت روزهای تعطیل و روزهای کاری و مقایسه آن در کشورهای مختلف است. با این مبنا کل تعطیلات در ایران نسبت به سایر مناطق دنیا کمترین است، اما به‌‌رغم کم بودن تعداد تعطیلات در ایران توزیع و پراکندگی تعطیلات در ایران به گونه‌ای است که باعث ایجاد پدیده بین‌التعطیلی در کشور می‌شود. اتفاقی که در دیگر کشورهای دنیا کمتر ایجاد می‌شود، به همین خاطر ایران از معدود کشورهایی است که تعطیلات در آن مساله‌ساز شده و در سال‌های اخیر مورد بحث و مناقشه سیاست‌گذاران و تصمیم‌سازان است. به عبارت دیگر اگرچه ایران کمترین تعطیلات را در دنیا دارا است، پراکندگی این تعطیلات به گونه‌ای است که نسبت به کشورهای با دو برابر تعطیلات، بیشترین چالش را برای کشور از حیث اقتصادی و آشفتگی و به هم ریختگی امور به همراه دارد. در واقع چالش اصلی تعطیلات در کشور توالی تعطیلات رسمی(مذهبی، ملی و حکومتی) با تعطیلات پایان هفته و ایجاد پدیده بین‌التعطیلی در کشور است. مهم‌ترین علت
این پدیده به تعیین تعطیلات مذهبی براساس تقویم هجری قمری بازمی‌گردد.
پایین بودن میزان بهره‌وری در کشور
این مرکز در ادامه گزارش خود با اشاره به پایین بودن میزان بهره‌وری و کار مفید در کشور می‌افزاید: مقایسه تعطیلات در صورتی معنادار خواهد بود که میزان کار مفید و بهره‌وری در کشورهای دیگر نیز شبیه ایران باشد، علاوه بر این در حالی که اصل 43 قانون اساسی به تامین اقتصادی و ریشه‌کن کردن فقر اشاره دارد پایین بودن بهره‌وری در کشور سبب می‌شود افزایش تعطیلات به بهره‌وری پایین دامن زده و به تامین اقتصادی آسیب بزند. از همین رو افزایش تعداد تعطیلات بدون افزایش بهره‌وری به اقتصاد ملی آسیب خواهد زد. علاوه بر این، در خصوص این مدعا که افزایش تعداد تعطیلات با افزایش رضایت کارمندان به افزایش بهره‌وری منجر می‌شود، پژوهش مستقل علمی انجام نشده و نمی‌تواند مبنای تصمیم‌گیری در سطح کلان باشد.
مهم‌ترین چالش‌های تعطیلات
مرکز پژوهش‌های مجلس در جمع‌بندی نهایی این تحلیل، «ایجاد پدیده بین‌التعطیلی» و «تاثیرات اقتصادی ناشی از تعطیلات» را مهم‌ترین چالش‌های تعطیلات در کشور عنوان می‌کند و می‌افزاید: تعداد زیاد تعطیلات مذهبی(سه‌برابر متوسط جهانی) و تعیین تعطیلات بر مبنای ماه قمری وچرخش ماه‌های قمری باعث می‌شود در موارد متعددی تعطیلات مذهبی در روزهای هفته قرار گیرد. در چنین شرایطی و به خصوص در وضعیتی که تعطیلات مذهبی 2 روز است، کل هفته تحت‌الشعاع تعطیلات قرار گرفته و در عمل تعطیل می‌شود. نابسامانی ناشی از چنین وضعیتی آسیب‌های اقتصادی و فرهنگی بسیاری ایجاد می‌کند و به دلیل این نابسامانی‌ها، تعطیلات به معضل کشور تبدیل شده است.این گزارش می‌افزاید: وضعیت کشور در خصوص ساعات کار، میزان بهره‌وری و کار مفید و تعداد تعطیلات به گونه‌ای است که نمی‌تواند از طریق مقایسه با سایر کشورها در خصوص کاهش یا افزایش تعطیلات اظهارنظر کرد. بنابراین باید تصمیم بومی در خصوص تعطیلات اتخاذ شود تا از یکسو به افزایش بهره‌وری کمک و از سوی دیگر از نابسامانی جلوگیری کند.
ارسال نظر