محمد حسین رحمتی

سخن نخست

این ستون مجموعه‌ای از کاربردهای مفاهیم اقتصاد در زندگی روزمره است و لذا هدف اولیه نگارش این مجموعه آموزش مفاهیم بنیادی استدلال و تحلیل اقتصادی در هرجایی است، بنابراین هر تکه از این ستون نه روایت کل داستان است و نه ادعا دارد که اصلی‌ترین عامل تحلیل در هر ماجرا را بیان می‌کند. در مقابل، نگارنده اعتقاد دارد که در هرجایی چشم‌پوشی از مفاهیم پایه‌ای اقتصاد به بدفهمی ماجرا منجر می‌شود. مفاهیم پایه‌ای اقتصاد همان چیزی است که ما روزمره آن‌ها را به کار می‌بریم، ولی در اقتصاد برای درک بهتر و تحلیل دقیق‌تر آن‌ها از واژگانی علمی چون «هزینه فرصت»، «بده بستان»، «منحنی عرضه»، «منحنی تقاضا»، «تابع مطلوبیت»، «کشش قیمتی و درآمدی»، «بهبود پرتو»، «تابع تولید»، «هزینه ثابت»، «هزینه متغیر»، «بازار رقابتی»، «انحصارگر» برای بیانشان استفاده می‌کنیم. در بخش‌های مختلف این ستون به دنبال آن نبوده‌ام که خواننده از ریزه‌کاری‌های نگاه اقتصادی آگاه شود، بلکه نهایت هدفم آن بوده تا خواننده اعتماد به نفسی به دانش اقتصادی خود پیدا کند و از فردا انگیزه‌های افراد در بهینه‌سازی روز‌مره‌شان را تحلیل کند. دقیقا به همین دلیل اسم ستون را «مفاهیم اقتصاد در زندگی روزمره» گذاشته‌ام. مخاطبین اولیه ستون دانشجویان اقتصاد و به خصوص دانشجویان درس اقتصاد خرد کارشناسی می‌باشند. همچنین در نحوه نگارش سعی شده مخاطبین گسترده‌تری چون مدیران، سیاست‌مداران و بعضا دانشجویان اقتصاد مقاطع بالاتر نیز در نظر گرفته شود. بسیاری از مطالب این ستون صرفا مبتنی بر تحلیل‌های اولیه است و دانشجویان ارشد و دکترا می‌توانند از سوالات مطروحه ایده‌هایی برای موضوع رساله خود انتخاب کنند.

دستمزد بازیکنان فوتبال

سازمان لیگ فوتبال، به عنوان مسوول تنظیمات لیگ، سقف قرارداد بازیکنان لیگ برتر فوتبال را در حدود ۴۰۰ میلیون تومان یا حدود ۴۰۰ هزار دلار اعلام کرده است. این رقم بالا موجب اعتراض و تعجب کارشناسان فوتبال شده است. بنابراین قانون، بهترین بازیکنان فوتبال لیگ برتر دستمزدی در حدود ۴۰۰ میلیون تومان در سال دریافت می‌کنند که چند برابر دستمزدی است که ایشان می‌توانند در اروپا به دست بیاورند. از سوی دیگر تعداد لژیونرهای ایرانی حاضر در لیگ‌های اروپایی در سال‌های اخیر نسبت به اواخر دهه ۹۰ میلادی کاهش چشم‌گیری یافته است. به زبان ساده، بازیکنان ایرانی به دلیل حقوق بیشتری که لیگ‌های داخلی پیشنهاد می‌دهند از مهاجرت به اروپا صرف‌نظر می‌کنند. به زبان اقتصادی، هزینه فرصت حضور بهترین بازیکن ایرانی در اروپا برابر ۴۰۰ هزار دلار است برابر با مبلغی که وی‌ می‌تواند در ایران کسب کند. علاوه بر این، هزینه زندگی در شهرهای پرجمعیت اروپا بسیار بیشتر از تهران است. همچنین بازیکن ایرانی مجبور است دور از خانواده، زبان کشور دیگری را نیز یاد بگیرد و از همه مهم‌تر چند برابر ایران زحمت بکشد تا بتواند در ترکیب اصلی تیم بازی کند. تمام این موارد از هزینه‌های بازی در اروپا قلمداد می‌شود. لذا وقتی بازیکن ایرانی هزینه فایده می‌کند، ترجیح می‌دهد در لیگ برتر ایران بازی کند.

اما این سوال مطرح می‌شود که چرا باشگاه‌داران ایرانی دستمزدی معادل چند برابر لیگ اروپایی به فوتبالیست‌های ایرانی پیشنهاد می‌دهند؟ دلیل اصلی احتمالا در رقم‌های بالای دستمزد بازیکنان فوتبال در لیگ‌های عربی است. بازیکنان ایرانی در کشورهای عربی شناخته شده هستند و به دلیل شباهت فرهنگی می‌توانند به راحتی در کشورهای عربی زندگی کنند. لذا هزینه فرصت یک بازیکن ایرانی برای حضور در لیگ ایران برابر درآمدی است که وی می تواند در لیگ‌های عربی کسب کند. لذا صاحبان باشگاه‌های ایرانی ناچارند رقمی نزدیک به پرداختی‌های باشگاه‌های عربی پیشنهاد بدهند.

دانشجوی دکترای اقتصاد- دانشگاه آستین

mh.rahmati@gmail.com