الکساندر گاوس، جولیا استیتس
مترجم: حسام امامی
منبع: فارین پالیسی
جهان به پیمان کمک غذایی جدیدی برای مقابله با تراژدی شاخ آفریقا نیاز دارد

خشکسالی که در دو سال گذشته سراسر شاخ آفریقا را فرا‌گرفته است اکنون بدترین جلوه خود را به نمایش می‌گذارد. بنا به گزارش سازمان ملل، به دلیل موج سهمناکی از فقر، خشکسالی و جنگ داخلی بیش از ده میلیون نفر در معرض تهدید قحطی و سوءتغذیه قرار دارند. بدون کمک غذایی مناسب، هزاران نفر از بین خواهند رفت.
سایر کشورهای جهان برای رفع این مشکل چه اقداماتی در دست اجرا دارند؟ وزرای کشاورزی G۲۰ در ماه ژوئن در پاریس دیدار کرده و متعهد شدند تا در توسعه کشاورزی سرمایه‌گذاری کرده و از احتکار و افزایش قیمت‌ مواد غذایی جلوگیری کنند، اما این تلاش که بی‌شک حائز اهمیت است، دردی از هزاران سومالیایی که هم‌اکنون از قطعه‌های خشکیده زمین فراری شده و به دنبال مأوایی در اردوگاه‌های پرازدحام پناهندگان هستند دوا نمی‌کند. به‌علاوه، تعهدات وزرا به این زودی تاثیری نخواهد داشت. طرح‌های بسیاری بعدها مورد بحث، بسط و تحلیل قرار می‌گیرند و البته احتمالا اجرا نمی‌شوند. در این حین اما سومالیایی‌ها از گرسنگی رنج خواهند برد.
امروز جهان نیازمند کنوانسیونی بین‌المللی برای تضمین میزان حداقلی کمک غذایی به آسیب‌پذیرترین اقشار است. چنین معاهده‌ای می‌تواند واکنش‌های انسان‌دوستانه ما را تسریع کرده و تضمینی باشد تا امدادرسانی شایسته جهت کمک به تلطیف آثار مخرب قحطی‌ها و خشکسالی‌هایی نظیر مورد فعلی که شاخ آفریقا را درنوردیده، فراهم گردد.
شاید باورش مشکل باشد، اما چنین معاهده‌ای به منظور اجرای همین هدف در حال حاضر وجود دارد: کنوانسیون کمک غذایی (موسوم به FAC). این معاهده در «دور کندی» مذاکرات دهه ۱۹۶۰ و به‌عنوان راه‌حلی جهت تخلیه مازاد غلات کشورهای اهداکننده تنظیم شده است، هرچند که برای رسیدگی به واقعیت‌های امروز، بی‌پشتوانه و تاریخ‌گذشته است. کنوانسیون کمک غذایی به امضاکنندگان این اجازه را می‌دهد که تعهداتشان را عمدتا از طریق تدارک اقلام عمده نظیر گندم و برنج اجرا کنند.
در ضمن این معاهده محرک‌های انگیزشی چندانی به اهداکنندگان نمی‌دهد تا از روش‌های ابتکاری و موثرتری که تا زمان برقراری بازارهای محلی موثرند حمایت کنند؛ روش‌هایی نظیر توزیع مستقیم پول نقد یا برنامه‌های توزیع کالابرگ.
منطق غلط کنوانسیون آنجاست که غلات عمده سهل‌الوصول و در عین حال کم‌ارزش‌تر از نظر غذایی را به ترکیبات اصلی و مغذی لازم یا محصولات غذایی درمانی نظیر Plumpy'nut (۱) یا MixMe (۲) که بسیاری از مواد غذایی مورد نیاز بدن را فراهم می‌کند، ارجح می‌داند. آنچه که اهداکنندگان تدارک می‌بینند باید بر اساس نیازهای بطن موقعیت باشد نه طبق موجودی انبارها. چون این محصولات هنوز درخور مقادیر عظیمی که تعهدات امضاکنندگان را پوشش دهد نیستند، اهداکنندگان در عمل اغلب از تهیه آنها دلسرد می‌شوند.
رفع کاستی‌های فراوان این کنوانسیون نباید برای اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا که امضاکنندگان اصلی آن هستند دشوار باشد. در هرصورت وزرای G20 در ابلاغیه نهایی پاریس در 23 ژوئن تصریح کردند که «از هر ابتکاری برای به حداکثر رساندن ارسال موثر کمک‌های غذایی حمایت می‌کنند»، اما چیزی که فهم این موضوع را بیش از پیش دشوار می‌کند این است که چرا مذاکرات جدیدی که از بهار امسال در حال انجام بوده نتیجه‌ای در بر نداشته است.
کنوانسیون اصلاحی باید انگیزه‌های بیشتری برای برنامه‌های نقدی و کالابرگی ایجاد کند و کمک‌های غذایی بیشتری را تدارک ببیند. چنین اصلاحیه‌ای باید اهمیت زمینه‌سازی برای راه‌های برون‌رفت‌ درازمدت در آغاز ایجاد یک بحران را درک کرده و برنامه‌های ترمیمی و تقویتی امور کشاورزی و دام و طیور را نیز دربرگیرد. این گامی است اساسی تا در آینده کمک غذایی به شکل فعلی ضرورت نیابد.
پاورقی
۱- سس لذیذی از بادام زمینی تولید شرکت نوتریست فرانسه در بسته ‌های نایلونی که برای درمان سوءتغذیه حاد استفاده می‌شود.
2- بسته‌های شبیه چای کیسه‌ای با این تفاوت که حاوی ویتامین و موادمعدنی بوده و از آنها به عنوان مکمل در غذا یا نوشیدنی‌ها می‌اندازند. به دلیل ندشتن طعم و رنگ بیشتر برای درمان سوءتغذیه نوزادان به کار می‌رود.