مساله هند و همسایگانش

جاسوانت سینگ

مترجم: ندا ناجی

منبع: پروجکت سیندیکیت

درست مثل دوره باران‌های موسمی، رویدادهای اخیر هم در هند پیامدهای حادثه سازی داشته است. آیا اکنون بالاخره دیپلماسی هند از خواب خرگوشی اش بیدار شده یا اینکه بازهم ما دچار توهم شده‌ایم؟ در اواخر جولای، بعد از آنکه مقامات سطح پایین هند و پاکستان زمینه را برای دیدار وزرای خارجه آماده کرده بودند، این دو سرانجام در ۲۶ و ۲۷ جولای بایکدیگر دیدار کردند. این دیدار با توجه به آنکه تنها دو هفته پیش از آن در مومبای بمب‌گذاری شده بود در نوع خودش شایان توجه بود - این حمله تروریستی ۲۶ کشته و ۱۳۰ زخمی برجای گذاشت. از آن جالب تر اینکه با وجود آنکه بسیاری از هندی‌ها مشکوک بودند که این حملات از داخل خاک پاکستان طرح ریزی شده باشد، هیچ یک از دو طرف شروع به اتهام زنی‌های دیپلماتیک به یکدیگر نکردند. برعکس، دو وزیر خارجه طبق برنامه دیدار کردند و حتی برای دیدار دیگری نیز توافق کردند، ضمن آنکه بیانیه امیدبخش مشترکی هم منتشر کردند که در آن از تقویت تجارت و انجام اقدامات اعتمادساز صحبت شده بود. برای دیگر کشورهای همسایه این شاید دستاورد خاصی به نظر نرسد؛ اما برای هند و پاکستان، حتی حفظ همین چارچوب گفت‌وگو نیز به نوبه خود پیشرفت خوبی محسوب می‌شود.

اما از هندوستان که کمی بیشتر به غرب برویم، در افغانستان، اوضاع اصلا تعریفی ندارد. افغانستان همزمان با آغاز دور خروج نیروهای آمریکا و ناتو شاهد موج بزرگ افزایش خشونت است. جدا از مرگ ۳۰ سرباز آمریکایی که هلیکوپترشان مورد حمله قرار گرفته بود، هفت مقام برجسته افغانی ازجمله نابرادری حامد کرزای، احمدولی کرزای، که درمیان پشتوها نفوذ زیادی داشت و غلام حیدر حمیدی شهردار پرنفوذ قندهار طی سه ماه گذشته ترور شده‌اند.

شاید وخیم‌تر شدن اوضاع در افغانستان رویداد اجتناب‌ناپذیری بوده باشد. نشست سه‌جانبه‌ای که اخیرا میان افغانستان، آمریکا و پاکستان برای دخیل کردن طالبان در یافتن راه‌حل سیاسی برای اوضاع این کشور برگزار شد درحالی به پایان رسید که نتیجه چندانی از آن عاید نشد. علاوه بر این حامد کرزای هم که هنوز کابینه‌اش تکمیل نشده، در مجلس با بحران روبه‌رو است.

علاوه بر این‌ها مشکلات مالی هم روز به روز شدت می‌گیرند. در ماه‌های اخیر صندوق بین‌المللی پول هیچ کمک تازه‌ای به بانک مرکزی افغانستان ارسال نکرده و ظاهرا دلیل آن نیز رسوایی‌های مالی و فساد است.

هند هم به نوبه خود باید با رسوایی‌های مختلفی کنار بیاید. بعد از آنکه رسوایی‌ها کل بخش تلفن همراه هند (کلاهبرداری در فروش فرکانس می‌توانست تا سقف ۳۹میلیارددلار برای شهروندان هندی هزینه به دنبال داشته باشد) را زیر سوال برد، حالا این‌بار نوبت صنعت سنگ‌آهن فرا رسیده است. ضمن آنکه مدیریت رسوایی برانگیز بازی‌های کشورهای مشترک‌المنافع سال گذشته را نیز نباید فراموش کنیم.

انگشت‌های اتهام حالا به سمت ثروتمندترین و رده بالاترین مردم این کشور نشانه گرفته شده است. گزارش‌های مختلفی که توسط یک قاضی سابق و یک ممیز حسابداری منتشر شده‌اند حکایت از میلیاردها دلار سوء تخصیص منابع مالیات و پرداخت رشوه‌های عظیم در صنعت سنگ‌آهن می‌کنند. در ایالت جنوبی کارناتاکای هند هم عملیات مافیایی رفته رفته شکل رویه‌های رایج را به خود گرفته است.

این اتهاماتی جدی است که تصمیم‌گیری را در حزب نخست وزیر مانموهان سینگ که اکثریت کنگره را در اختیار دارد فلج کرده است. البته اگر بخواهیم حق دولت را نیز ادا کنیم باید اشاره کرد که بنگلادش عالی‌ترین نشان رسمی اش را به نخست وزیر سابق هند ایندیرا گاندی اعطا کرد، آن هم به خاطر نقش برجسته ایندیرا در جنگ آزادی ۱۹۷۱ بنگلادش و استقلال این کشور از پاکستان. رییس‌جمهور بنگلادش زیلور رحمان به رییس کنگره هند سونیا گاندی گفته است که ایندیرا بر جریان تاریخ و سرنوشت نسل‌های آتی تاثیرگذاشته است. با توجه روابط پرنوسان دوکشور این شاید امید تازه‌ای باشد برای اینکه اینبار حقیقتا پیوندهای مستحکم دوجانبه‌ای شکل بگیرد.

هیلاری کلینتون هم که ماه گذشته سه روز کاری پرمشغله را در هند گذراند، بر اهمیت کلیدی این کشور در رشد و ثبات منطقه جنوب آسیا تاکید کرد. او در یک سخنرانی مهم در چنای اعلام کرد که «تصمیم گیری‌ها در آسیا از هندوستان متاثر خواهد شد»، کشوری که «بازارهایش در جنوب شرقی و مرکز آسیا نقش اصلی را بر عهده دارند.» او همچنین از هند خواست که در فرآیند گذار دموکراتیک خاورمیانه نقش ایفا کند.

کلینتون همچنین بر نکته‌ای انگشت گذاشت که تمام هندی‌ها را متحد می‌کند: تمایل برای به دست آوردن یک کرسی دائم در شورای امنیت سازمان ملل. کلینتون گفت که آمریکا از این تمایل هند پشتیبانی می‌کند، اما با سه شرط: «نقش آفرینی مهم و تاثیرگذار در میانمار» به این معنا که هند باید ژنرال‌های حاکم را وادار به پذیرش گذار دموکراتیک کند؛ ایفای نقش سازنده در پرونده هسته‌ای ایران؛ و همچنین تلاش هند برای کمک به کشورهای نپال و بنگلادش و مالدیو. در منطقه جنوب آسیا که انباشته از کشورهای مشکل دار است، نقش هند در پیشبرد رونق و ثبات بسیار حیاتی است. اما آیا هند خواهد توانست نقش خود را به خوبی ایفا کند؟ آمریکا آزمون مهم و مفیدی پیش روی هند گذاشته است و تمایل هند به یافتن نقشی در عرصه جهانی متناسب با جمعیت و رشد اقتصادی‌اش، بستگی به نقشی دارد که این کشور در تاثیرگذاری مثبت بر همسایگانش می‌تواند ایفا کند.

*جاسوانت سینگ، وزیر مالی، وزیر خارجه و وزیر دفاع سابق هند است.