ادعای رویترز: ایران به روسیه موشک بدون پرتابگر داده است
پالس تهران به غرب؟
مقام آمریکایی ادعا کرده که ایران در زمان اعلامیه آمریکا درباره تحویل تسلیحات از سوی ایران، پرتابگرها را تحویل نداده است. مقام اطلاعاتی اروپایی نیز بدون اشاره به جزئیات گفت که آنها انتظار نداشتند ایران پرتابگرها را تامین کند. رویترز ابتدا از برنامه ایران برای ارسال این موشکها به روسیه خبر داده بود. دو کارشناس نزد رویترز ادعا کردهاند دلایل متعددی برای ارسال نشدن پرتابگرها وجود دارد. یکی اینکه روسیه ممکن است بخواهد کامیونهایی را برای حمل موشکها تغییر کاربری دهد. مورد دیگر این است که ایران با عدم ارائه پرتابگرها، فضا را برای گفتوگوهای جدید با غرب با هدف کاهش تنشها فراهم کند. وزارت دفاع روسیه از اظهارنظر خودداری کرد. شورای امنیت ملی ایالات متحده بلافاصله به درخواست برای اظهارنظر پاسخ نداد و پنتاگون از اظهارنظر خودداری کرد. نمایندگی ایران در سازمان ملل بلافاصله به درخواست اظهارنظر پاسخ نداد.
تهران ارسال هزاران موشک یا پهپاد را که کی یف و مقامات غربی گفتهاند روسیه از آنها علیه اهداف نظامی و تخریب زیرساختهای غیرنظامی از جمله شبکه برق اوکراین استفاده میکند، رد میکند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در ۱۰ سپتامبر گفت که ایران فتح-۳۶۰ را به روسیه تحویل داده است و مسکو«احتمالا ظرف چند هفته از آنها در اوکراین استفاده خواهد کرد». این موشک برای اوکراین که دائما دفاع هوایی خود را با نوآوریهای نیروهای روسی تطبیق میدهد، یک چالش اضافی خواهد بود. خبرگزاری فارس ایران میگوید این موشک در هنگام نزدیک شدن به اهداف با سرعت چهار برابر صوت حرکت میکند. بلینکن مدعی شد این موشکها امنیت اروپا را تهدید میکنند و علیه اهداف کوتاهبرد شلیک میشوند و به روسیه اجازه میدهند تا زرادخانه گستردهاش را برای اهدافی فراتر از خط مقدم ذخیره کند. برد فتح-۳۶۰ تا ۷۵ مایل (۱۲۱کیلومتر) میرسد.
بعد از این ادعاها، ایالات متحده، آلمان، بریتانیا و فرانسه تحریمهای جدیدی را علیه ایران اعمال کردند و اتحادیه اروپا اعلام کرد که این اتحادیه در حال بررسی اقدامات جدیدی برای هدف قرار دادن بخش هوانوردی ایران است. کرملین در آن زمان از تایید دریافت این موشکها خودداری کرد اما اذعان داشت که همکاری با ایران شامل «حساسترین حوزهها» است. بلینکن نگفت که ایران چند فروند فتح-۳۶۰ به روسیه تحویل داده و چه زمانی ارسال شده است.
رویترز از طریق دادههای کشتیرانی مدعی شد که یک کشتی باری روسی که توسط واشنگتن تحریم شده است، بین ماه مه تا ۱۲ سپتامبر چند بار بین بندر امیرآباد دریای خزر ایران و بندر علیا روسیه سفر کرده است. فابیان هینز، کارشناس موشکهای ایران در موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک، گفت که نمیتواند تایید کند که تهران از ارسال پرتابگرها خودداری کرده است. موشکهای بالستیک برای شلیک به پرتابگرهایی با طراحی خاص نیاز دارند. به گفته هینز، یکی از دلایلی که ایران پرتابگر ارسال نکرده، ممکن است این باشد که کامیونهای غیرنظامی که برای پرتاب این موشکها و سایر موشکها تغییر کاربری یافته است، به اندازه کافی قوی نیستند که در زمستان سخت اوکراین در زمینهای ناهموار عمل کنند.
او مدعی شد که ایران کامیونهای ساخت مرسدس و سایر شرکتها را تغییرکاربری میدهد و آنها را به موشکاندازهایی تبدیل میکند که به راحتی پنهان میشوند. او ادامه داد که این نشان میدهد که روسیه میتواند در خودروهای درجه نظامی خود را تغییراتی ایجاد کند. او گفت: «یک کامیون مرسدس بنز تجاری و خارج از قفسه، آنقدرها هم قابلیت آفرود را ندارد.» دیوید آلبرایت، بازرس سابق هستهای سازمان ملل که ریاست موسسه علوم و امنیت بینالملل را بر عهده دارد، نیز نمیتواند بگوید که آیا ایران پرتابگرها را تحویل داده است یا خیر. اما وی خاطرنشان کرد که مسعود پزشکیان، رئیسجمهور جدید ایران و دیگر مقامات ایرانی در حاشیه نشست هفته آینده مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک با مقامات اروپایی دیدار خواهند کرد تا ظرفیت دیپلماسی در مورد برنامه هستهای تهران، تنشهای منطقهای و دیگر مناقشات را آزمایش کنند.
او گفت: «ممکن است آنها (ایران) پرتابگرها را فعلا ارسال نکرده باشند تا فضای هرچند محدودی را برای این مذاکرات فراهم کنند. میتوان تصور کرد که اگر موشکهای ایران در اوکراین فرود بیایند، در مجمع عمومی فضای دیگری حاکم خواهد شد.» البته او مطمئن هم نبود که گفتوگوها و رایزنیهای احتمالی نتیجهای داشته باشد. وزیر خارجه آمریکا در جریان سفر خود به لندن و دیدار با همتای انگلیسی در روز سهشنبه ۲۰ شهریور ماه بهطور رسمی ایران را به ارسال موشکهای بالستیک به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین متهم کرد و گفت: «ما بهصورت آشکار و خصوصی به ایران هشدار داده بودیم که برداشتن این گام یک تشدید{تنش} خطرناک خواهد بود. روسیه در حال حاضر محمولههایی از این موشکها را دریافت کرده است.»
بعد از این ادعاها، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران روز چهارشنبه ۲۱شهریور در پیامی در شبکه ایکس خبر ارسال موشکهای بالستیک از ایران به روسیه را خبری «بر اساس اطلاعات غلط و منطق معیوب» خواند. او در این پیام نوشت که «ایران به روسیه موشکهای بالستیک ارسال نکرده است. تمام.» و از اِعمال تحریمهای بیشتر علیه ایران انتقاد کرد و گفت که «تحریمها راهحل نیستند بلکه بخشی از مشکل هستند.» عراقچی افزود: «معتادان تحریم باید از خود بپرسند: چگونه ایران قادر است تسلیحات پیچیده بسازد و به ادعای شما بفروشد؟»
ساعتی پس از اظهارات بلینکن در شامگاه سهشنبه در سفر او به لندن، که در آن ارسال موشک ایرانی به روسیه را تایید کرد، وزارت خزانهداری آمریکا در یک بیانیه اعلام کرد نهادهای مستقر در ایران و روسیه که در انتقال جنگافزار ایران به روسیه نقش دارند، شناسایی شده و هدف تحریم قرار میگیرند. روز جمعه ۱۶ شهریور بود که روزنامه والاستریتژورنال مدعی شد مقامهای آمریکایی، همتایان اروپایی خود را از ارسال موشکهای بالستیک کوتاهبرد ایرانی به روسیه مطلع کردهاند.