بذر توافق ابراهیم

بذر توافق ابراهیم خیلی قبل از سال ۲۰۲۰ کاشته شد. امیدهای دیرینه برای این صلح زمانی که امارات متحده عربی با جشن گرفتن تنوع زندگی مذهبی در این کشور، سال ۲۰۱۹ را «سال تساهل» نامگذاری کرد، به واقعیت تبدیل شد. از جمله نقاط عطف دیگر این بود که امارات متحده عربی از اسرائیل برای شرکت در نمایشگاه جهانی ۲۰۲۰ دبی دعوت کرد، از پاپ فرانسیس برای سفر برجسته به جهان عرب استقبال کرد، سند برادری انسانی با کلیسای کاتولیک را امضا کرد و ساخت خانه خانواده ادیان ابراهیمی را اعلام کرد.این نویسنده شورای آتلانتیک در ادامه این مطلب مدعی شد: سپس ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۰، زمانی که ۷۰۰ مهمان در کاخ سفید گرد هم آمدند تا شاهد عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و دو دولت عرب امارات و بحرین باشند، تاریخ ساز شد.

رئیس جمهور وقت آمریکا دونالد ترامپ در کنار بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، عبدالله بن زاید آل نهیان وزیر خارجه امارات و عبداللطیف بن راشد الزیانی وزیر امور خارجه بحرین ریاست امضای توافق‌نامه ابراهیم را بر عهده داشتند. اندکی پس از این نقطه عطف، اسرائیل روابط دیپلماتیک خود را با اعلام توافقات با سودان در ۲۳ اکتبر ۲۰۲۰ و مراکش در ۱۰ دسامبر ۲۰۲۰ گسترش داد. بلافاصله پس از آن، دولت‌‌‌های درگیر از این توافق‌‌‌نامه‌‌‌ها استقبال کردند و آن را فرصتی برای تقویت روابط اقتصادی، همکاری‌‌‌های امنیتی و روابط دیپلماتیک می‌‌‌دانستند. برخی حتی مدعی شدند که مهم ترین تحول در ژئوپلیتیک منطقه در یک نسل و مهم‌ترین گام به سوی صلح و ثبات در خاورمیانه از زمان توافق صلح اسرائیل و اردن در ۲۵ سال قبل است.

سال‌های اولیه

بین سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۳، روابط دیپلماتیک با ایجاد سفارتخانه‌‌‌های متقابل، کریدورهای هوایی و تجاری، فعالیت‌‌‌های دفاعی سیاسی و فرهنگی، توافق‌‌‌نامه‌‌‌های نظامی استراتژیک و روابط دیگر عملیاتی شد. انجمن‌‌‌های دوجانبه و چندجانبه، مانند اجلاس سران نقب در اسرائیل، کمیته راهبری فروم نقب در بحرین، و ابتکار N۷ شورای آتلانتیک، ایجاد شدند که همکاری منطقه‌‌‌ای بی‌‌‌سابقه‌‌‌ای را تقویت کردند. بازدیدهای سطح بالا و ابتکارات مشترک که زمانی غیرقابل تصور به نظر می‌‌‌رسید، سرمایه‌گذاران، کارشناسان، را گرد هم آورد و این روابط جدید را بیشتر تقویت کرد.

روابط اقتصادی انجام شد و تجارت بین طرفین پیمان ابراهیم از تقریبا هیچ در سال ۲۰۱۹ به حدود ۱۰ میلیارد دلار در سه سال اول رسید. اسرائیل و امارات شاهد تحولات تجاری، گردشگری و نوآوری پس از توافق ابراهیم بودند: تجارت دوجانبه سالانه افزایش یافت و تا سال ۲۰۲۳ به حدود ۳میلیارد دلار رسید که ناشی از توافق‌نامه تجارت آزاد تاریخی و مشارکت‌‌‌های تجاری متعدد بود.گردشگری رونق گرفت و بیش از یک میلیون اسرائیلی تا سال ۲۰۲۳ از امارات متحده عربی بازدید کردند که با ۱۰۶ پرواز مستقیم هفتگی بین دو طرف تسهیل شد. طرفین سفارت‌‌‌هایی تأسیس کردند، در همکاری‌‌‌های امنیتی شرکت کردند و در پروژه‌‌‌های فناوری همکاری کردند.

در حالی که این توافق‌‌‌نامه‌‌‌ها به دلیل به حاشیه راندن مساله فلسطین با انتقادهایی مواجه شده است، هنوز پتانسیل آن وجود دارد که طرفین به عنوان چارچوبی برای تشویق مجدد گفت وگوها عمل کنند. علاوه بر این، گنجاندن بالقوه عربستان سعودی، با نفوذترین کشور عرب در توافق‌نامه ابراهیم، تحولی دگرگون‌کننده خواهد بود. در حالی که ریاض علاقه نشان داده است، هر حرکت رسمی به سمت عادی‌‌‌سازی احتمالا به پیشرفت معنادار در جهت حل و فصل وضعیت فلسطین بستگی دارد. نویسنده شورای آتلانتیک ادعا می‌کند: مشارکت ریاض نه تنها توافق‌نامه‌‌‌ها را تقویت می‌کند، بلکه می‌‌‌تواند زمینه را برای تغییر شکل بیشتر ژئوپلیتیک خاورمیانه و به طور بالقوه گشودن راه‌‌‌های جدید برای رسیدگی به نگرانی‌های فلسطین به طور جامع فراهم کند.

نویسنده در پایان بدون ارائه مواردگواه بر ادعای خود می‌نویسد: با نگاهی به آینده، بقای توافق‌‌‌نامه ابراهیم به تعهد مستمر همه طرف‌‌‌ها برای حفظ گفت‌‌‌وگو، تقویت روابط اقتصادی و تقویت ارتباطات با قابلیت فراتر رفتن از تنش‌‌‌های سیاسی بستگی دارد. برای طرفین امضاکننده ضروری است که تعهد خود را به این توافق‌نامه‌ها، نه تنها به عنوان ابزاری برای پیشبرد منافع ملی خود، بلکه به عنوان کمکی گسترده‌تر به ثبات منطقه، تایید کنند. این نویسنده در نهایت مدعی شده است که توافق ابراهیم ممکن است همه مشکلات منطقه را حل نکرده باشد، اما به طور غیرقابل انکاری، چشم‌انداز ژئوپلیتیک را به سمت دیگری تغییر داده است.