وزیر خارجه عربستان از تمایل دولت متبوعش برای گفت‌وگو با ایران سخن گفت
تلاش تهران و ریاض برای عادی‌سازی روابط
دنیای‌اقتصاد- مجید اعزازی: یک هفته پس از اعلام آمادگی ایران برای گفت‌وگو با عربستان، مقامات سعودی نیز آمادگی خود را برای انجام این گفت‌وگو و رفع سوء تفاهم‌ها و اختلافات اعلام کردند. علی اکبر صالحی، وزیر خارجه ایران روز پنجم تیر ماه گفته بود: ایران و عربستان به صورت دوجانبه هیچ‌گونه مشکل و مساله‌ای با هم ندارند. من به مقامات عربستان سعودی اعلام کرده‌ام که با مقامات ایرانی بر سر یک میز بنشینند و تلاش کنند تا سوء‌تفاهم‌ها را برطرف کنند. اینک سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان نیز خبر داده است که ریاض برای گفت و گو با ایران تمایل دارد. آمادگی دوجانبه مقامات تهران و ریاض برای گشودن باب گفت و گو با یکدیگر در شرایطی اعلام شده است که طی پنج ماه گذشته روابط دو کشور به تیرگی گراییده بود.
آنچنان که ایسنا به نقل از روزنامه
«عرب نیوز» گزارش داده است، سعود الفیصل روز سه‌شنبه در کنفرانس خبری مشترک با ویلیام هیگ، همتای انگلیسی‌اش گفت: من در تهران با منوچهر متکی، وزیر خارجه پیشین ایران دیدار کردم و قرار بود نشست‌های بعدی در ریاض انجام شود. در هر حال آنها برخی شروط را گذاشتند که ما با آن موافقت نکردیم.
الفیصل ادامه داد: اخیرا علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه فعلی ایران با من تماس گرفت و نشستی مشروط به برگزاری آن در کویت تقاضا کرد. از او پرسیدم چرا کویت را در بافت یک گفت‌وگوی دو جانبه انتخاب می‌کند، در حالی که قرار بر این بود ما در عربستان سعودی ملاقات کنیم؟ خبرگزاری فارس نیز این موضوع را به نقل از رسانه‌های عربستان چنین روایت کرده است: سعود الفیصل روز سه‌شنبه در کنفرانس خبری مشترک با ویلیام هیگ، همتای انگلیسی خود در جده در پاسخ به سوالی درباره مناسبات ریاض - تهران تاکید کرد که کشورش برای گفت‌وگو با ایران آماده است.
الفیصل در پاسخ به سوالی درباره آنچه که مواضع متناقض ایران در قبال عربستان نامیده شد، گفت: در سیاست، اشکالی بر تناقضات نیست، ولی آنچه دوست دارم اینجا اشاره کنم این است که در گذشته مذاکراتی انجام شد و برنامه‌ای برای سفر وزیر خارجه ایران به عربستان با هدف روشن شدن مسائل فی‌مابین جهت بازگشت مناسبات به سطح عادی تدارک دیده شده بود، ولی متاسفانه این نشست به دلیل شروطی که ایران مطرح کرد، برگزار نشد.
الفیصل همچنین از پیشنهاد تهران به ریاض برای گفت‌وگوی سه‌جانبه در کویت خبر داد و گفت: حقیقت این است که وزیر خارجه جدید ایران زمانی که در پاکستان بود [اوایل اردیبهشت ماه ۱۳۹۰] با من تماس گرفت و برای ادامه گفت‌وگو ابراز تمایل کرد. من هم به او گفتم که دعوت [ما] از شما هنوز باقی است و هروقت تمایل داشتید ما خوشحال خواهیم شد.
سعود الفیصل تصریح کرد: پیشنهاد [ایران] برای برگزاری نشستی سه‌جانبه در کویت بود. من گفتم که چرا اختلافات عربستان و ایران را بر کویت تحمیل کنیم؟
وزیر خارجه عربستان سعودی تاکید کرد: ایران کشور همسایه است و اگر بخواهد نقش سرآمد را[در منطقه] ایفا کند باید منافع کشورهای منطقه را هم مراعات کند.
دلیل تیرگی روابط تهران- ریاض
اگرچه از آغاز زمامداری دولت نهم به بعد، روابط عربستان با کشورمان به سیاق سابق نبود، اما جرقه تیرگی روابط ایران- عربستان به اعزام نیروی نظامی عربستان سعودی و امارات متحده عربی به بحرین با هدف سرکوب مخالفان حکومت این کشور و حمایت آمریکا از این گسیل نیروی نظامی در اواخر اسفندماه ۱۳۸۹
باز می‌گردد. به روزی که مقامات و شخصیت‌های ایران به این موضوع به شدت اعتراض کردند. روز ۲۵ اسفند سال گذشته، مجلس در یک جلسه غیرعلنی تحولات منطقه و اعزام نیروهای نظامی عربستان به بحرین را به بحث و بررسی گذاشت. محمود احمدی نژاد، رییس جمهور نیز درباره این موضوع هشدار داد و از گسیل‌کنندگان نیروی نظامی به بحرین خواست تا از سرنوشت صدام عبرت بگیرند.
یک روز پیش از آن نیز همزمان با صدور بیانیه ای با امضای ۲۵۷ نماینده مجلس در محکومیت لشگرکشی عربستان به بحرین، وزارت خارجه ایران سفیران سوئیس (حافظ منافع آمریکا در ایران) و عربستان و کاردار بحرین را احضار کرد و درباره این موضوع به آنان تذکر داد.
افزون بر مقامات سیاسی، شخصیت‌های مذهبی همچون آیت ا... صافی گلپایگانی و آیت الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعیان نیز گسیل نیروی نظامی عربستان سعودی و امارات به کشور بحرین را محکوم کردند. اعتراض شدید مقامات و شخصیت های مذهبی ایران، اما بیانیه تند شورای همکاری خلیج فارس علیه کشورمان را در پی داشت. شورایی که عربستان به همراه امارات، عمان، قطر، بحرین و کویت اعضای آن را تشکیل می‌دهند.
وزیران خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در سی و سومین نشست فوق‌العاده این شورا که ۲۸ فروردین ۱۳۹۰ به ریاست شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر خارجه امارات در مقر دبیرخانه این شورا در ریاض برگزار شد، با صدور بیانیه‌ای از جامعه جهانی و شورای امنیت سازمان ملل خواستند تا برای توقف آنچه «دخالت‌های آشکار ایران در امور داخلی کشورهای عضو» نامیدند، وارد عمل شود. وزیران خارجه کشورهای عضو این شورا همچنین در ادامه با متن نامه علی اکبر صالحی وزیر خارجه کشورمان به دبیرکل سازمان ملل درباره اوضاع بحرین نیز مخالفت کردند.
پیشتر صالحی در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل متحد، انجام اقدامات جدی و عاجل شورای امنیت برای توقف کشتار مردم بحرین را خواستار شده و گفته بود: ایران نمی‌تواند نسبت به این تحولات و عواقب ناشی از آن بی‌تفاوت بماند؛ چراکه ادامه روند جاری و حل نشدن بحران بحرین به گونه‌ای مردم‌پسندانه، عادلانه، منصفانه، منطقی و مبتنی بر تامین مطالبات مردمی می‌تواند اوضاع را از کنترل خارج و از این طریق منطقه خلیج فارس را بی‌ثبات کند که آثار و عواقب آن در کل جهان پدیدار خواهد شد.
بیانیه نشست سی‌وسوم وزیران خارجه شورای همکاری خلیج‌فارس، اما با واکنش اعتراض آمیز مقامات تهران مواجه شد. رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه در این باره گفته بود: جای تعجب است که در بیانیه منتشره به اسم شورای همکاری، ادعای دخالت ایران در مسائل منطقه‌ای مطرح می‌شود در حالی که نیروهای نظامی برخی از کشورهای عضو این شورا با زیر پا گذاشتن تمامی قوانین و کنوانسیون‌های بین‌المللی، در امور داخلی کشور همسایه خود دخالت کرده و به سرکوب مردان و زنان بی‌دفاع پرداخته‌اند.
آغاز روند عادی‌سازی روابط
البته مدتی پس از این تحولات ایران برای عادی‌سازی روابط با کشورهای عرب منطقه خلیج‌فارس، ابتکار عمل را به دست گرفت. صالحی، وزیر خارجه برای تلطیف روابط با اعضای این شورا طی یک هفته به ترتیب به سه کشور عمان، قطر و امارات سفر کرد. در این میان، برخی اخبار از تمایل صالحی برای سفر به عربستان سعودی نیز حکایت می‌کرد. این اخبار اما از سوی مقامات وزارت خارجه ایران با این جمله که «وزیر خارجه برنامه ای برای سفر به عربستان ندارد» تکذیب می‌شد.
با وجود این، تکذیب‌های مقامات وزارت خارجه منجر به این نشد که صالحی برای ارائه توضیح در این باره به کمیسیون سیاست خارجی مجلس فراخوانده نشود. اینک پس از این تحولات، صالحی و سعود الفیصل از آمادگی عربستان برای گفت‌وگو با هم سخن گفته‌اند.
شرط مجلس برای گفت‌وگوی ایران و عربستان
علاءالدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در واکنش به اظهار علاقه وزیر خارجه عربستان برای گفت‌وگو با مقامات ایران، خروج نیروهای سعودی از بحرین را شرط فراهم شدن زمینه گفت‌وگو بین مقامات دو کشور عنوان می‌کند.
بروجردی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر می‌گوید: سیاست کلی جمهوری اسلامی ایران داشتن رابطه خوب با کلیه همسایگان است. عربستان از همسایگان جنوبی جمهوری اسلامی ایران و قبل از اینکه نیروهای عربستان در بحرین ورود پیدا کنند ما نسبت به رفت و آمد و گفت‌وگوی مقامات ایران و عربستانی منعی نداشتیم. بروجردی تاکید می‌کند: آنچه که باعث حساسیت و عکس‌العمل مجلس نسبت به بحث سفر صالحی به عربستان شد حضور نیروهای عربستانی در بحرین بود. امیدواریم نیروهای عربستانی هر چه زودتر از بحرین خارج شوند تا شرایط برای گفت‌وگوها بین مقامات دو کشور فراهم شود.
ارسال نظر