ایران به اقدام اتاوا در قرار دادن سپاه در لیست تروریستی واکنش نشان داد
اهداف کانادا از اقدام خصمانه علیه ایران
حق پاسخ متقابل ایران محفوظ است
در واکنش به این اقدام، «ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با محکوم کردن اقدام کانادا، آن را اقدامی سیاسی، غیرمتعارف و نابخردانه عنوان کرد و تصمیم نسنجیده دولت کانادا را حرکتی خصمانه و مغایر با موازین و اصول پذیرفته‌شده حقوق بین‌‌‌الملل از جمله برابری حاکمیت‌‌‌ها و عدم‌مداخله در امور داخلی دولت‌‌‌ها و مصداق تعرض به حاکمیت ملی ایران دانست. کنعانی گفت: این حرکت غیرمسوولانه و تحریک‌‌‌آمیز، در امتداد مسیر اشتباهی است که دولت کانادا طی بیش از یک دهه اخیر تحت‌تاثیر طیف جنگ‌‌‌طلبان و ناقضان واقعی حقوق‌‌‌بشر و بانیان اصلی تروریسم در پیش گرفته است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نهادی حاکمیتی برآمده از متن ملت ایران و دارای هویت رسمی و قانونی منبعث از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که همگام با دیگر ارکان نیروهای مسلح، مسوولیت پاسداری از امنیت ملی و مرزهای کشور و نیز کمک به امنیت و ثبات پایدار در منطقه از طریق مقابله با پدیده شوم تروریسم را برعهده دارد.
او تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران حقوق خود را در پاسخ متناسب و متقابل در قبال این اقدام مغایر حقوق بین‌‌‌الملل و علیه ملت و دولت ایران برای خود محفوظ می‌‌‌داند. «علی باقری» سرپرست وزارت خارجه ایران نیز در توییتی نوشت: «اقدام غیرقانونی کانادا در تروریستی خواندن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هدیه‌‌‌ای سخیف به رژیم «نسل‌‌‌کش»، تروریست‌‌‌ها و دیگر دشمنان صلح و ثبات منطقه‌‌‌ای است و مسوولیت عواقب این تصمیم تحریک‌‌‌آمیز و غیرمسوولانه، بر عهده دولت کانادا خواهد بود.» همزمان «کاظم غریب‌آبادی» دبیر ستاد حقوق‌‌‌بشر ایران با محکومیت اقدام دولت کانادا در قبال سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت: «طنز تلخی است که کشوری که خود از ناقضان عمده حقوق بشر و حامی تروریسم است، نام سپاه را که مسوولیت پاسداری از امنیت ملی و مقابله با تروریسم در منطقه را بر عهده دارد، در فهرست خودخوانده تروریستی قرار داده است.»
احضار حافظ منافع کانادا
در ادامه واکنش‌های ایران، روز پنج‌شنبه سفیر ایتالیا در تهران که مسوولیت حفاظت از منافع کانادا را بر عهده دارد، توسط مدیرکل آمریکا به وزارت امور خارجه فراخوانده شد. در این فراخوان، اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران به اقدام غیرقانونی و خلاف حقوق بین‌‌‌الملل دولت کانادا به حافظ منافع این کشور ابلاغ و ضمن هشدار نسبت به تبعات این اقدام، بر حق ایران در اتخاذ تدابیر لازم و اقدامات متقابل تاکید شد. سفیر ایتالیا گفت: مراتب را سریعا به دولت کانادا منعکس خواهد کرد.
استقبال آمریکا
در حمایت از اقدام کانادا، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشستی خبری از تصمیم دولت کانادا برای قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی این کشور استقبال کرد. در همین زمینه ملانی جولی وزیر امور خارجه کانادا با اشاره به اینکه «گفت‌وگو‌‌‌های متعددی» با همتای آمریکایی خود آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده داشته است، گفت: «طی هفته‌‌‌های گذشته من در تماس نزدیک با همه متحدان خود در گروه ۷ و همچنین شرکای منطقه بوده‌‌‌ام تا مطمئن شویم که می‌توانیم بازخورد آنها را دریافت کنیم.»
عوامل تاثیرگذار در اقدام ضد ایرانی کانادا
اینکه چرا کانادا بازه زمانی کنونی را برای انتخاب این تصمیم و اقدام بر اساس آن انتخاب کرده باید در تشدید فشارهای غرب بر ایران به‌ویژه پس از تصویب قطعنامه الزام‌آور علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارزیابی کرد. از زمان سقوط بالگرد رئیس‌جمهور و هیات همراه و بحث انتخابات در فضای سیاسی ایران، زمینه برای تشدید این فشارها بیشتر شده است. ارزیابی غربی‌ها این است که شرایط کنونی می‌تواند دولت آتی ایران را با دوگانه‌های مذاکره-عدم‌مذاکره و همکاری-تنش مواجه سازد. با این حال در چرایی این اقدام گستاخانه کانادا، سه عامل نقش بسیار پررنگ‌تری ایفا میکنند:
برآورد‌های خاص
عامل اول؛ برآورد سازمان اطلاعات و امنیت کانادا (CSIS) است که در گزارش ادعایی سال ۲۰۲۳ خود، سازمان‌های اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران، روسیه، چین و هند را مرتکبان اصلی «مداخلات خصمانه خارجی و فعالیت‌‌‌های جاسوسی» در کانادا معرفی کرد. این سازمان در ادامه گزارش خود مدعی است که فعالیت‌‌‌های خصمانه جمهوری اسلامی ایران در نهایت «امنیت کانادا و کانادایی‌‌‌ها و همچنین ارزش‌‌‌های دموکراتیک و حاکمیت کانادا را تضعیف می‌‌‌کند». این سازمان در گزارش ادعایی خود پیش‌بینی کرده بود که آنچه فعالیت‌‌‌های تهدید‌‌‌آمیز جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۴ خوانده می‌شود، ادامه خواهد یافت و بسته به تحولات منطقه و ادراک ایران از تهدیدات ممکن است افزایش یابد.
فشار دیاسپورای ایرانی
عامل دوم در قرار دادن سپاه پاسداران در لیست سازمان‌های تروریستی فشار دیاسپورای ایرانی بر دولت جاستین ترودو به‌خصوص پس از سقوط هواپیمای اوکراینی در سال ۹۸ است. این مساله به‌ویژه پس از سال ۲۰۱۲ و در پی قطع روابط کامل دیپلماتیک میان ایران و کانادا، بارها و به مناسبت‌های مختلف طرح و مورد بحث قرار گرفته است. در واقع دولت جاستین ترودو، نخست‌‌‌وزیر کانادا پس از سال‌‌‌ها فشار از سوی نهادی به نام «انجمن خانواده‌‌‌های پرواز پی‌‌‌اس۷۵۲» و اعضای تشکیلاتی به نام « جامعه ایرانی کانادایی»، حزب محافظه‌‌‌کار و حزب دموکراتیک جدید مبنی بر تروریستی خواندن سپاه، این تصمیم را اتخاذ کرده است.
ترودو قبلا ادعا کرده بود که نگران است تروریستی شناختن سپاه باعث هدف گرفتن غیرعادلانه ایرانی‌‌‌های کانادا شود که با دولت ایران مخالفند، یا از ایران گریخته‌‌‌اند، اما در گذشته در سپاه خدمت کرده‌اند. فشار این گروه به حدی رسید که دولت کانادا پس از ناآرامی‌های مهر ۱۴۰۱ در ایران، به‌طور رسمی اعلام کرد که ۱۰ هزارنفر از فرماندهان، اعضای ارشد و نیروهای رسمی سپاه پاسداران را ممنوع‌‌‌الورود کرده است. ترودو ۷ اکتبر ۲۰۲۲ در یک نطق تلویزیونی گفت: «ما فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تحت سخت‌‌‌گیرانه‌‌‌ترین بخش قوانین مهاجرت و پناهندگی قرار می‌‌‌دهیم.»
این مجموعه فشارها باعث شد تا مجلس عوام کانادا ماه گذشته به اتفاق آرا به طرح اضافه کردن سپاه پاسداران ایران به فهرست رسمی سازمان‌های تروریستی این کشور رای دهد. در آن مصوبه که در قالب گزارش کمیته قضایی پارلمان کانادا ارائه شده بود، نمایندگان از دولت جاستین ترودو خواسته بودند تا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به عنوان یک سازمان تروریستی در کانادا معرفی کند. نمایندگان کانادایی با ۳۲۷ رای موافق در برابر صفر رای مخالف به اتفاق مطلق آرا به این طرح رای داده و آن را تصویب کرده بودند. طرحی که از سال ۲۰۱۸ در پارلمان کانادا مورد حمایت و تصویب همه نمایندگان احزاب مختلف سیاسی قرار گرفته بود، اما به دلیل ملاحظات دولت کانادا تاکنون متوقف شده بود.
صحنه آشفته سیاست داخلی کانادا
عامل سوم انگیزه‌‌‌هایی است که در صحنه سیاست داخلی کانادا وجود دارد. انتخابات سراسری کانادا قرار است در سال ۲۰۲۵ برگزار شود. حزب محافظه‌‌‌کار کانادا به عنوان اصلی‌ترین رقیب حزب لیبرال جاستین ترودو که در حال حاضر بر اساس نظرسنجی‌‌‌های منتشر شده شانس زیادی برای پیروزی در انتخابات آینده و به دست گرفتن قدرت سیاسی دارد، از مدت‌‌‌ها پیش و به‌طور مستمر در اکثر گردهمایی‌‌‌های سیاسی دیاسپورای ایرانی کانادا وعده داده است که یکی از نخستین اقدامات دولت محافظه‌‌‌کار، در صورت پیروزی در انتخابات، قرار دادن سپاه پاسداران در لیست سازمان‌های تروریستی و برخورد با ناقضان حقوق بشر و وابستگانی که در کانادا اقامت دارند و زندگی میکنند خواهد بود. این وعده‌‌‌های سیاسی آشکارا نظر موافق بخشی از رای‌دهندگان ایرانی-کانادایی را به طرفداری از حزب محافظه‌‌‌کار کانادا جلب کرده است.
