چالش بر سر آمار بیکاری

احمد توکلی آمار ارائه شده از وضع اشتغال و بیکاری ازسوی مرکز آمار را غیر واقعی دانست- عکس: دنیای اقتصاد، آکو سالمی.

دنیای اقتصاد- یک سال سکوت آماری دولت درباره نرخ بیکاری، سرانجام سه دولتمرد را به مجلس کشاند تا نمایندگان در یک جلسه پرحاشیه کارنامه اشتغالزایی دولت را به چالش بکشند. وزرای کار و تعاون که روز گذشته به همراه رییس مرکز آمار به مجلس رفته بودند، هنگامی که از ایجاد یک میلیون و ۶۰۰ هزار شغل در سال ۸۹ سخن گفتند و کاهش نرخ بیکاری را از ۵/۱۳ درصد در بهار ۸۹ به ۵/۱۱ درصد در بهار ۹۰ گزارش کردند، با فریادهای اعتراضی نمایندگان مجلس مواجه شدند که صحت این آمارها را زیر سوال می‌بردند. با وجود تلاش عادل آذر، رییس مرکز آمار برای «دفاع از حیثیت حرفه‌ای جامعه آمار کشور» احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس که پس از او در مجلس نطق می‌کرد، آمار ارائه شده درباره نرخ بیکاری را با توجه به رشد اقتصادی کشور «غیر واقعی» خواند و گفت: هر کس در حد لیسانس هم اقتصاد خوانده باشد، این آمار را قبول نمی‌کند. عدم اقناع نمایندگان درخصوص آمارهای اعلامی، در نهایت محمدرضا باهنر، نایب رییس مجلس را بر آن داشت تا حکم به تشکیل کمیته مشترک راستی‌آزمایی آمارهای اشتغال با حضور مجلس، دولت و سازمان بازرسی کل کشور دهد. نمایندگان مجلس آمار کاهش بیکاری اعلام شده از سوی دولتمردان را «غیرواقعی» دانستند

چالش بر سر آمار بیکاری در مجلس

دنیای اقتصاد، ملیحه ابراهیمی: رییس مرکز آمار ایران در حالی روز گذشته در صحن علنی مجلس نرخ بیکاری در بهار امسال را ۵/۱۱ درصد اعلام کرد که سخنانش با فریادهای «دروغ است، دروغ است» نمایندگان همراه شد.

عادل‌آذر همچنین در حالی نرخ بیکاری در بهار سال ۸۹ را ۵/۱۳ درصد اعلام کرد که پیش از این آمار ۵/۱۴ درصدی برای بیکاری سه ماهه اول سال گذشته از سوی مرکز آمار ایران ارائه شده بود. در نهایت روز گذشته مجلس پس از شنیدن گزارش‌های وزرای کار و تعاون و رییس مرکز آمار درباره افزایش اشتغالزایی در کشور، تصمیم گرفت آمارهای اشتغال را «راستی آزمایی» کند. محمدرضا باهنر نایب رییس مجلس گفت:« کمیسیون جهاداقتصادی و سازمان بازرسی کل کشور برای راستی‌آزمایی آمارهای اشتغال، با دولت جلسه مشترک بگذارند.»

عادل آذر: بیکاری ۲ درصد کاهش یافت

رییس مرکز آمار ایران روز گذشته در جلسه علنی مجلس در گزارشی از وضعیت نرخ بیکاری در کشور تصریح کرد: آمار ارائه شده درباره بیکاری در کشور رسمی است و صرف‌نظر از عقاید و دیدگاه‌های شخصی محاسبه می‌شود.

عادل‌آذر افزود: کارشناسان نظام حرفه‌ای کشور تلاششان بر این است که اطلاعات و داده‌های ناب به جامعه ارائه کنند و از حیثیت حرفه‌ای جامعه آمار کشور دفاع کنند.

وی ادامه داد: آمار اشتغالزایی در کشور براساس اظهارات خود افراد است و نشان می‌دهد که نرخ بیکاری در کشور سیر نزولی داشته و در بهار سال ۱۳۹۰ نرخ بیکاری ۲ درصد کاهش داشته است. همچنین در سال ۸۹ یک‌ میلیون و هفتصد هزار نفر ورودی به بازار کار داشتیم.

وی در مورد جمعیت فعال کشور در سال ۸۹، تصریح کرد: جمعیت فعال در این سال چیزی نزدیک به ۲۵ میلیون نفر بوده و نرخ بیکاری در این سال ۵/۱۳ درصد بوده که در بهار سال ۱۳۹۰ به ۵/۱۱ درصد رسیده و چیزی حدود ۲ درصد کاهش داشته است.

شیخ‌الاسلامی: آمارها دقیق و مستند است

عبدالرضا شیخ‌الاسلامی وزیر کار و امور اجتماعی نیز با تاکید بر اینکه آمارهای دولت دقیق و مستند است، گفت: یک میلیون و ۶۰۰ هزار فرصت شغلی در سال ۸۹ در کشور ایجاد شده است.

وی با اعلام اینکه طبق برنامه دولت باید در سال ۸۹ حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار فرصت شغلی ایجاد می‌کرد، گفت: سال گذشته به موجب آمار استانداران از ۳۱ استان کشور، یک میلیون و ۷۷۰ هزار شغل ایجاد شد که ما این گزارش را از استانداری‌های کشور دریافت کردیم که سی‌دی‌های آن قابل ارائه است. اما برای بررسی صحت این آمار، ۳۱ گروه کارشناسی در ۳۱ استان کشور اقدام به اعتبارسنجی آمارهای ارائه شده کردند که ۵/۸درصد خطا در آمارهای ارائه شده داشت که بر این اساس در سال ۸۹ حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار شغل ایجاد شده است. وی تاکید کرد: تمامی مشخصات این افراد ثبت شده و قابل استناد است.

وزیر کار همچنین افزود: ما به عنوان وزارت کار جنس کار مجلس را داریم چرا که ما شغل ایجاد نمی‌کنیم، بلکه سیاست گذاری و نظارت می‌کنیم.

وی با بیان اینکه نسبت آمار بیمه‌شدگان به شاغلان یک به سه است، افزود: این آمارها هیچ گاه با هم برابری نمی‌کند.

عباسی: ۷۷۲ هزار کارجو ثبت نام کرده‌اند

محمدعباسی، وزیر تعاون نیز با اشاره به راه‌اندازی سامانه مشترک برای افراد جویای کار در وزارت تعاون گفت: از دو سال پیش که این سامانه راه اندازی شده، حدود ۷۷۲ هزار نفر در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد ۴۰۰ هزار نفر پالایش شده و ۲۲۰ هزار نفرشان مورد مشاوره قرار گرفتند.

وی با بیان اینکه سرمایه ۵۰۰ میلیارد تومانی بانک توسعه تعاون جوابگوی نیازها در این عرصه نیست از تشکیل ۱۰ تا ۱۵ هزار تعاونی در سال خبر داد.

توکلی: آمار دولت غیرواقعی است

با وجود اعلام کاهش نرخ بیکاری توسط دولتمردان در جلسه علنی مجلس، روسای چند کمیسیون و رییس مرکز پژوهش‌های مجلس نظر متفاوتی در این باره داشتند و صحت آمارهای دولت را زیر سوال بردند. احمد توکلی رییس مرکز پژوهش‌های مجلس پس از سخنان وزرای تعاون و کار و رییس سازمان آمار ایران، آمار ارائه شده از سوی دولت درباره نرخ اشتغال را با توجه به رشد اقتصادی کشور غیرواقعی خواند و گفت: هر کس در حد لیسانس هم اقتصاد خوانده باشد این آمار را قبول نمی‌کند.

وی اظهار کرد: ارتباط مسلمی بین تعداد اشتغال و نرخ رشد اقتصادی وجود دارد، تجربه نشان داده است هر چه نرخ رشد اقتصادی پایین آید نرخ بیکاری بالا می‌رود.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: در برنامه سوم توسعه از سال ۷۹ تا ۸۳ متوسط نرخ رشد اقتصادی ۶/۳۶ درصد بوده و ۵۵۸ هزار و ۶۰۰ نفر سالانه شاغل شده‌اند. در برنامه چهارم توسعه نیز از سال ۸۴ تا ۸۶ نرخ رشد اقتصادی ۶۶/۶ درصد بوده و سالانه برای ۷۶۴ هزار و ۶۳۳ نفر فرصت شغلی ایجاد شده است.

توکلی گفت: دولت در سال ۸۹ نرخ رشد اقتصادی را نداد و صندوق بین‌المللی پول نرخ رشد سال ۸۹ را یک درصد پیش‌بینی کرد. در حالی که پیش‌بینی این صندوق در سال ۸۸، ۷‌دهم درصد بود. یعنی دولت می‌گوید وقتی نرخ رشد اقتصادی من نزدیک ۷‌دهم‌درصد باشد ایجاد شغل بیش از ۷۰۰ هزار نفر است زمانی هم که یک درصد باشد، می‌شود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر. به نظر ما این نشدنی است. هر کسی اقتصاد خوانده باشد و در حد لیسانس هم باشد این را قبول نمی‌کند چنین معجزه‌ای در هیچ جای دنیا اتفاق نیفتاده است.

نماینده تهران ادامه داد: چرا دولت به دستگاه‌های تهیه‌کننده آمار فشار می‌آورد که رقم رشد اقتصادی را منتشر نکنند؟ دولت آخرین آماری را که منتشر کرده مربوط به سه ماهه دوم سال ۸۷ است. دولت نهم و دهم همواره نرخ رشد را با یک فصل تاخیر ارائه کرده، اما در دو سال و نیم گذشته هیچ رقمی ارائه نکرده است.

وی تاکید کرد: اگر نرخ رشد موجود نشان‌دهنده توفیقات بود، دولت حتما آن را ارائه می‌کرد. آخرین نرخ بیکاری که دیدم در بهار ۸۹ بوده است. علائمی داریم که نشان می‌دهد در چه وضعی هستیم اگروضع اقتصادی رو به رونق باشد چرا باید چک‌های برگشتی زیاد شود؟ چک‌های برگشتی در سال ۸۶، ۵ درصد، در سال ۸۷، ۸/۷ درصد، در سال ۸۸، ۷/۱۰ درصد و در سال ۸۹، ۱۲ درصد بوده است.

توکلی گفت: اگر رونق اقتصادی وجود دارد چرا بنگاه‌ها نمی‌توانند وام‌ها را پس بدهند؟ چرا معوقات افزایش می‌یابد؟ معوقات در دو سال گذشته چقدر بوده است؟ حتما رشد چشمگیری داشته است معنی آن این است بنگاه‌ها قدرت ندارند وام‌ها را تسویه کنند.

وی با اشاره به بحث هدفمندی یارانه‌ها نیز گفت: تمامی اقتصاد‌دانان جهان متفق‌النظر هستند که در کوتاه مدت اجرای این قانون رکود ایجاد می‌کند. وقتی شما هزینه تولید را بالا می‌برید و بنگاه نمی‌تواند مواد اولیه را فراهم کند، حتی اگر بازار سرمایه خوب هم داشته باشیم رکود ایجاد می‌شود، چه برسد به اینکه ما بازار سرمایه خوب هم نداریم.

قادری: دوباره شماری شده است

جعفر قادری نماینده شیراز نیز گفت: بخش عمده آمار و اطلاعات دولت در مورد اشتغال مربوط به ایجاد مسکن در کشور است‌ که این مساله نمی‌تواند مبنای درستی برای آمار اشتغال باشد.

این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اظهار کرد: هیچ مرجعی در طول سال گذشته و امسال اعلام نکرده که نرخ بیمه‌شدگان افزایش داشته است، این در حالی است که اگر ایجاد اشتغال شده است باید تعداد بیمه‌شدگان نیز رشد می‌کرد.

وی افزود: براساس اطلاعات ارائه شده از سوی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، ایجاد یک میلیون و ۱۰۰ هزار شغل نیاز به ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه ‌دارد، پس دولت چگونه با نیمی از این منابع مالی در سال ۸۹ یک میلیون و ۶۰۰ هزار شغل ایجاد کرده است و چگونه در سال ۹۰ با این میزان منابع داخلی محدود می‌خواهد ۵/۲‌میلیون شغل ایجاد کند؟

قادری با اشاره به اینکه متاسفانه در آمارهای دولت دوباره شماری نیز انجام شده است، گفت: در صورتی که این موارد لحاظ شود خواهیم دید که آمار بیکاری در کشور کاهش نیافته است.

رجایی: قابل اتکا نیست

‌عباس رجایی رییس کمیسیون کشاورزی نیز با بیان اینکه آمار دولت درباره اشتغالزایی در بخش کشاورزی قابل اتکا نیست، افزود: متاسفانه در بخش کشاورزی کشور بیکاری پنهان جدی وجود دارد.

رجایی با بیان اینکه بخشی از صنعت کشاورزی کشور در حال نابودی است، گفت:‌ برخی صنایع کشور امروز حداقل تولید را دارند که باید برای این مساله چاره‌اندیشی کرد.

نجابت: بیکاری افزایش یافته است

حسین نجابت رییس کمیسیون ویژه جهاد اقتصادی مجلس هم گفت: باید یک گروه راستی‌آزمایی در استان‌ها تحقیق کنند و ببینند که آیا واقعا آمار اشتغال درست است یا خیر؟

وی با بیان اینکه اگر در کشور شغل جدید ایجاد شده است این موضوع باید بر روی شاخص‌های اقتصادی و شاخص بیکاری تاثیر بگذارد، گفت: اما متاسفانه نه تنها شاخص‌های اقتصادی رشدی را نشان نمی‌دهد، بلکه آمارها نشان می‌دهد که بیکاری در کشور افزایش پیدا کرده است.

باهنر:آمارهای دولت راستی آزمایی شود

محمدرضا باهنر نایب رییس مجلس در پایان گزارش وزرا و نمایندگان از مسوولان کمیسیون جهاد اقتصادی و سازمان بازرسی کل کشور خواست که در جهت راستی‌آزمایی آمارهای اعلام شده در مورد اشتغال، برنامه مشترکی با دولت داشته باشند.

وی ادامه داد: آمار تفکیکی به تفکیک هر استان در خصوص فرصت‌های شغلی ایجاد شده را در اختیار نماینده‌ها بگذارید تا آنها راستی‌ آزمایی کنند.

وی افزود: در برنامه پنجم سالانه یک میلیون متقاضی شغل جدید وارد بازار کار می‌شوند، یک عده نیز شغل خود را از دست می‌دهند، لذا اشتغالی که به وجود می‌آید باید هم یک میلیون متقاضی جدید و هم شغل‌های از دست رفته را جبران کند و مازاد بر اینهاست که نرخ بیکاری را افزایش می‌دهد.

نایب رییس مجلس با اشاره به نظر نمایندگان مبنی بر این که ایجاد اشتغال سرمایه‌ می‌خواهد و آثاری دارد، گفت: اگر دو طرف قضیه را نداشته باشیم نمی‌توانیم باور کنیم شغل به وجود آمده است. لذا استدلال‌ها باید قوی‌تر باشد.

وی با بیان این که دولت نهم و دهم در مجموع ۶ سال مسوولیت اجرایی بر عهده داشتند، افزود: در سال ۸۹ اتفاق مهمی در ایجاد فرصت‌های شغلی افتاده که تا سال ۸۸ رخ نداده است، باید معلوم شود که چه اتفاقی افتاده که شاهد این رخداد مهم بوده‌ایم.

عکس: آکو سالمی