«دنیای‌اقتصاد» از پروژه اتهام‌زنی آمریکا در مورد همکاری ایران با ارتش یمن رمزگشایی کرد
معمای امنیتی شدن بابالمندب
سیانان پیش از این گزارش داده بود که ارتش یمن که مورد حمایت ایران است، در چهار هفته گذشته بیش از ۱۰۰ حمله علیه حدود ۱۲ کشتی تجاری در حال عبور از دریای سرخ انجام داده است. واتسون مدعی شد که اطلاعات تازه از طبقهبندی خارج شده نشان میدهد که حمایت ایران در طول بحران غزه از ارتش یمن این امکان را داده است که حملاتی را علیه اسرائیل و اهداف دریایی انجام دهند. البته ایران می‌‌‌گوید که ارتش یمن با اختیار و تصمیم خود دست به حمله میزند. سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت که ایران «تصمیم‌‌‌‌‌‌گیری‌‌‌های عملیاتی» در مورد حملات در دریای سرخ را به ارتش یمن واگذار کرده است. آدرین واتسون تاکید کرد که ارتش یمن بدون کمک ایران برای «شناسایی و حمله» به کشتی‌‌‌های تجاری با مشکل روبه‌رو خواهند بود.
واتسون در ادامه ادعاهای خود گفت:«اطلاعات همچنین نشان میدهد که ایرانی‌‌‌ها سیستم‌های نظارتی را در اختیار ارتش یمن قرار داده‌‌‌اند که به آنها اجازه میدهد در فضای دریایی فعالیت کنند.» وی افزود: «اطلاعات تاکتیکی ارائه شده توسط ایران برای فعالیت ارتش یمن جهت هدف قرار دادن کشتی‌‌‌ها از زمان آغاز حملات این گروه در ماه نوامبر، حیاتی بوده است.» واتسون گفت که پهپادها و موشکهایی که ارتش یمن برای این حملات استفاده می‌‌‌کردند نیز توسط ایران فراهم شده است. آمریکا چند روز پیش از تشکیل ائتلافی نظامی برای تامین امنیت کشتیرانی در باب المندب و دریای سرخ خبر داده بود. آدرین واتسون، روز جمعه گفت که کشورش درباره نحوه واکنش نشان دادن به حملات ارتش یمن «رایزنی‌‌‌های فشرده‌‌‌ای» با متحدان و شرکای خود انجام میدهد. پنتاگون روز پنج‌شنبه گفت که تاکنون بیش از ۲۰ کشور این طرح را امضا کرده‌‌‌اند.
یک مقام آمریکایی نیز حملات اخیر ارتش یمن را که با استفاده از موشک‌‌‌های بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین انجام داده‌‌‌اند، «تغییر بزرگی در محیط امنیتی حتی نسبت به آنچه دو ماه پیش بود» توصیف کرد. دریای سرخ یکی از مهم‌ترین مسیرهای تجاری دریایی در جهان است و این حملات بازتاب گستردهای داشته است؛ به طوری که حداقل ۴۴ کشور در خصوص حملات ارتش یمن درگیر شده‌‌‌اند و تجارت بینالمللی به صورت گستردهای مختل شده است. این حملات از زمان آغاز جنگ بین اسرائیل و حماس که با حمله ۷ اکتبر آغاز شد، تشدید شده است. با تشدید اقدامات تلافی‌‌‌جویانه اسرائیل برای حمله، ارتش یمن شروع به هدف قرار دادن کشتی‌‌‌هایی کرد که به حمایت از تلاش‌‌‌های جنگی اسرائیل متهم شده بودند، هرچند چندین شرکت که هدف قرار گرفته‌‌‌اند گفته‌‌‌اند که هیچ ارتباطی با اسرائیل یا جنگ ندارند.
برخی از بزرگ‌‌‌ترین شرکت‌‌‌های جهان، از جمله غول نفتی BP و شرکت کشتیرانی مرسک، اعلام کردند که فعالیت‌‌‌های خود را در دریای سرخ به دلیل تداوم حملات به کشتی‌‌‌ها در هفته‌‌‌های اخیر تعلیق میکنند. قیمت نفت و گاز پس از اعلام BP به شدت افزایش یافت. یمن اعلام کرده که هدف حملات آنها انتقام از کمپین نظامی اسرائیل علیه غزه است. ارتش یمن تسلیحات و قدرت آتش خود را به صورت تدریجی به‌‌‌روزرسانی کرده و کشتی‌‌‌های تجاری را با استفاده از پهپادها و موشک‌‌‌های ضد کشتی هدف قرار میدهد. یک سخنگوی ارتش یمن در اوایل این هفته به الجزیره گفت که این گروه با هر ائتلافی به رهبری آمریکا در دریای سرخ مقابله خواهد کرد.
کنش دوگانه آمریکایی
این گزارش سیانان در رسانه‌های بینالمللی بازتاب وسیعی یافت. گزارشی که در آن به صراحت گفته میشود که سازمان‌‌‌های اطلاعاتی آمریکا معتقد هستند اتفاقات در بابالمندب و دریای سرخ و حملات علیه کشتی‌‌‌های تجاری با ایران مرتبط است. یعنی ارتش یمن با همکاری با ایران دست به این حملات میزند. در حالی سازمان‌‌‌های اطلاعاتی آمریکا تاکید بر نقش ایران در این حملات دارند که پیش‌تر تینک‌‌‌تنک‌‌‌های آمریکا در خصوص محور مقاومت و ارتباطشان با ایران گزارش متفاوتی منتشر کرده بودند.
در منابعی که توسط تینک‌‌‌تنک‌‌‌های غربی منتشر شده و بعضا مورد استناد نهادهای رسمی و دولتی آمریکا قرار می‌‌‌گیرد، ارتباطات اعضای محور مقاومت با ایران بر پایه مرکز کنترل و فرماندهی یعنی C۲ تقسیم‌بندی میشود. بر اساس این گزاره، ارتباط اعضای محور مقاومت با ایران از حیث مرکز کنترل و فرماندهی به سطح بالا یا پایین تقسیم میشود. در گزارش آرین طباطبایی در موسسه رند که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، آمده است که ارتباط حوثیها همچون حماس از حیث مرکز کنترل و فرماندهی با ایران برخلاف حزبالله لبنان یا گروههای بسیج مردمی عراق یعنی حشدالشعبی در سطح پایین قرار دارد.
بعد از ۷ اکتبر آمریکاییها بر این نکته تاکید میکنند که ایران از این عملیات اطلاع نداشته و دخالتی هم در آن نداشته است. پایه و اساس این صحبت آمریکا به پروژه تحقیقاتی تینک‌‌‌تنک‌‌‌های آمریکایی مربوط میشود که اعلام کرده بودند از حیث C۲ ارتباط ایران و حماس پایین است. همین مختصات در خصوص ارتش یمن با ایران هم برقرار است؛ اما در اینجا رفتار متفاوتی را از جانب آمریکا شاهد هستیم. یعنی هم وزارت خارجه و هم شورای امنیت ملی آمریکا با شروع عملیات ارتش یمن علیه کشتی‌‌‌ها در بابالمندب از همان ابتدا مدعی شدند که ایران پشت این حملات است. اکنون این گزارش به اسناد سازمان‌‌‌های اطلاعاتی آمریکا مستند شده است و مدعی هستند که اطلاعات دقیقی بین تهران و ارتش یمن مبادله میشود. این کنش با نوع رفتار ایالات متحده آمریکا در حادثه ۷ اکتبر بسیار متفاوت است. چرا نوع واکنش آمریکا در ماجرای اخیر متفاوت از ۷ اکتبر است و هدف از طرح این ادعاها چیست؟
پروژه فشار بر ایران
طهمورث غلامی، پژوهشگر مسائل آمریکا در این رابطه به روزنامه«دنیای‌اقتصاد» گفت:« در این رابطه باید به چند نکته توجه کرد؛ نکته اول اینکه آمریکاییها معتقد هستند که ایران از همه گروههای مورد حمایتش در سطح منطقه پشتیبانی می‌کند و از این جهت هیچ تفاوتی بین حماس، حزبالله و حوثیها برای آنها وجود ندارد.»غلامی افزود: «تفاوت در میزان حمایت است و اینکه ایران از کدام یک از این گروه‌‌ها بیشتر حمایت کرده است.»
پژوهشگر مسائل آمریکا ادامه داد: «در خصوص میزان حمایت، طبیعتا وضعیت حماس که در یک منطقه محاصره شده قرار دارد، باعث شده که ایران نتواند کمک‌‌های جدی به حماس داشته باشد. این در حالی است که دسترسی ایران برای کمک به گروههای مقاومت در داخل عراق، سوریه و به حزبالله لبنان خیلی آسان‌تر است.» به گفته غلامی، در این بین در مقایسه حماس و حوثیها، دسترسی ایران به حوثیها به عنوان گروهی که در یمن حکمرانی میکنند و باوجود محاصره یمن به ایران می‌‌آیند، بیشتر بوده است. این کارشناس تاکید کرد: «نکته سوم اینکه به دنبال اتفاق ۷ اکتبر مشخص بود که واکنش اسرائیل چه خواهد بود و جنگ گزینه اصلی است. در این راستا آمریکا برای اینکه جنگ گسترش پیدا نکند از ابتدا گفت ایران در این حمله دست نداشته است و سعی کرد جنگ را محدود به غزه کند.
مشاهده می‌‌کنیم تا امروز که بیش از هفتاد روز از جنگ سپری شده آمریکا در پیگیری این سیاست موفق بوده است.»غلامی در ادامه تشریح کرد: «اما در ارتباط با حوثیها وضعیت متفاوت است چون این گروه حملاتی در دریای سرخ انجام دادند و موشکهایی به سمت اسرائیل پرتاب کردند، میزان حمل‌ونقل دریایی حدود ۴۰درصد در این تنگه مهم کاهش یافت که تبدیل به یک چالش بینالمللی شده است. در این بین هرچقدر آمریکا تلاش کند بگوید که این حملات مورد حمایت ایران است طبیعتا کشورهای بیشتری حاضر می‌‌شوند به ائتلاف آمریکا بپیوندند.»
وی افزود: «البته آمریکاییها معتقد هستند که حملات را خود حوثیها انجام می‌دهند اما کشوری که انجام این حملات را امکان‌پذیر کرده، به آنها مشاوره داده و تکنولوژی در اختیار آنها قرار داده، ایران است. بنابراین بین کسی که کنش را انجام میدهد و کسی که از کنش حمایت می‌کند باید تفاوت قائل شد.»
پژوهشگر مسائل آمریکا در نهایت با تاکید بر این موضوع که به نظر می‌رسد این ادعاها بیشتر با هدف افزایش فشار بر ایران مطرح میشود تا به کاهش تنش در سطح منطقه متعهد بماند، گفت: «در عین حال آمریکاییها می‌‌خواهند اعضای بیشتری را در ائتلاف امنیت دریانوردی جذب کنند. همچنین این اقدام می‌تواند یک پیام هشدار به ایران و سایر گروههای مورد حمایت آن در عراق، سوریه، لبنان و جاهای دیگر باشد. ضمن اینکه اگر حضور این ائتلاف در دریای سرخ بتواند موجب توقف حملات حوثیها شود، کمک بزرگی به تقویت سیاست بازدارندگی آمریکا در سطح منطقه خواهد بود.»
