راهکار ده‌گانه ایران برای فلسطین در اجلاس فوق العاده سران کشورهای عربی و اسلامی در ریاض ارائه شد
دیدار پس از ۱۱ سال
راهکار ۱۰ گانه ایران برای فلسطین در اجلاس سران کشورهای عربی و اسلامی ارائه شد
دیدار رئیسی با بنسلمان در ریاض/ عکس: AP
در عرصه بین‌المللی، غیر از صدور قطعنامه غیرالزام‌آور مجمع عمومی، تحرک بین‌المللی برای پایان دادن به جنگ رخ نداده است. در چنین فضایی جنبش حماس در پیامی به نشست ریاض تاکید کرد: «یک تصمیم تاریخی بگیرید.»در چنین بستری جمهوری اسلامی ایران در ادامه تلاشها برای توقف تجاوزات اسرائیل، رفع محاصره و آغاز امدادرسانی به مردم غزه، به دعوت دولت عربستان سعودی به‌‌‌عنوان رئیس دوره‌‌‌ای سازمان همکاری اسلامی و به منظور شرکت در جلسه اضطراری و مشترک سران این سازمان با رهبران اتحادیه عرب، در عربستان حضور یا فته است. ایران پیش از اجلاس تاکید کرده بود که نشست سران عربی و اسلامی باید فراتر از بیانیه و سخنرانی‌ها رود. ناظر بر این دغدغه، تهران در تلاش است تا دو دستورکار اصلی را در این اجلاس به پیش ببرد: اول به رسمیت شناخته شدن حق دفاع مشروع برای مردم غزه و دوم تحریم اسرائیل توسط دولت‌های اسلامی.
در این ارتباط حسین امیرعبداللهیان وزیرخارجه ایران در تشریح اهداف این سفر گفت: قرار است نشست ریاض به توقف جنایت جنگی و نسلکشی در غزه منجر شود. سفیر جمهوری اسلامی ایران در ریاض نیز با اشاره به سفر رئیسی به عربستان تاکید کرد که تهران آماده همکاری با ریاض در چارچوب حمایت از ملت فلسطین است. دبیر شورای اطلاع‌‌‌رسانی دولت هم پیش از حضور رئیسی در اجلاس در توییتی نوشت: رئیسجمهور مهم‌ترین و متفاوت‌‌‌ترین پیام را در ریاض اعلام می‌کند. در همین چارچوب سید ابراهیم رئیسی رئیسجمهور ایران که هشت ماه پس از احیای روابط دیپلماتیک با عربستان به میزبانی چین و ۱۱ سال پس از آخرین سفر یک مقام رسمی و عالی رتبه ایرانی به ریاض به پادشاهی سعودی سفر کرده است، در فرودگاه بین‌المللی ملک خالد شهر ریاض، مورد استقبال محمد بن عبدالرحمن بن عبدالعزیز معاون امیر ریاض قرار گرفت.
رئیسی در جریان سخنرانی خود در این اجلاس تاکید کرد: ما امروز گرد هم آمده‌‌‌ایم که درباره یکی از مهم‌ترین مسائل جهان اسلام و یکی از فجیع‌‌‌ترین جنایات بشری، تصمیم تاریخی بگیریم. رئیسی با تشکر از عربستان سعودی به عنوان میزبان این اجلاس گفت: از همان ابتدا در گفت‌‌‌وگوهایم با سران کشورهای اسلامی تاکید داشتم که این نشست زودتر برگزار شود و کاش یک ماه پیش برگزار می‌‌‌شد.
راهکار ایران برای فلسطین
رئیسی در ادامه ۱۰ راهکار پیشنهادی خود را درباره جنگ غزه مطرح و بیان کرد: اولین و فوری‌‌‌ترین اقدام توقف کشتار در غزه و پایان حملات کور و حمله به بیمارستانها، مدارس و اردوگاه‌‌‌هاست. وی ادامه داد: دومین اقدام رفع کامل محاصره انسانی غزه و بازگشایی فوری و بدون قید و شرط گذرگاه رفح با همکاری برادران مصری برای ارسال دارو و غذا به غزه است. رئیسی خروج فوری نظامی رژیم صهیونیستی از غزه را به عنوان سومین پیشنهاد خود مطرح کرد و گفت: چهارمین اقدام باید قطع فوری هرگونه ارتباط سیاسی و اقتصادی با رژیم صهیونیستی توسط کشورهای اسلامی به‌خصوص در حوزه انرژی باشد. وی در ادامه عنوان کرد: در پنجمین اقدام کشورهای اسلامی باید ارتش رژیم صهیونیستی را به عنوان سازمانی تروریستی معرفی کنند و در اقدام ششم باید دادگاه بین‌المللی برای رسیدگی به جنایات این رژیم و تعقیب مقامات اسرائیل و آمریکا برای مشارکت در این جنایت تشکیل شود.
وی در ادامه درباره راهکارهای هفتم تا دهم هم افزود: تشکیل یک صندوق برای بازسازی غزه، ارسال کاروانهای بشردوستانه برای مردم فلسطین، نام‌گذاری روی بمباران بیمارستان‌های غزه به عنوان روز نسلکشی و جنایت علیه بشریت و تسلیح مردم فلسطین برای مقابله با اشغالگر جنگ افروز در صورت تداوم اشغال‌گری باید در دستور کار باشد. رئیسی در پایان سخنرانی خود تاکید کرد: اینها همه راهکارهای فوری و کوتاه‌مدت است. اما راه‌حل پایدار، آنچه امام خامنه‌‌‌ای رهبر حکیم انقلاب اسلامی مطرح کردند و امروز در سازمان ملل ثبت شده است، تشکیل دولت واحد فلسطینی از بحر تا نهر بر مبنای اصل دموکراتیک «هر فلسطینی یک رای اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی» است که جمهوری اسلامی قاطعانه از این نگاه حمایت خواهد کرد.
راهکار عربستان چه بود؟: پیش از سخنان رئیس‌جمهوری ایران، محمد بنسلمان ولیعهد عربستان سعودی به عنوان سخنران افتتاحیه این اجلاس گفت: جنگ وحشیانه علیه غزه را محکوم میکنیم. عملیات نظامی باید فورا متوقف شود، کریدورهای بشردوستانه باز شود و کمک‌‌‌های بشردوستانه باید فورا وارد غزه شود. بنسلمان در ادامه افزود: تنها راه‌حل برای دستیابی به ثبات در منطقه، پایان دادن به اشغال سرزمین‌‌‌های فلسطینی، شهرک‌سازی و محاصره است. کشور فلسطین باید در مرزهای ۱۹۶۷ با پایتختی قدس شرقی تشکیل شود. ادامه جنگ در غزه شکستی برای شورای امنیت است و برای مقابله با وضعیت ناگوار این باریکه به یک تلاش جمعی هماهنگ نیاز داریم.
اسرائیل بازخواست شود: رئیسجمهور ترکیه هم در اجلاس سران عربی و اسلامی گفت: کلمات از وصف آنچه در غزه می‌‌‌گذرد اعم از بمباران وحشیانه بیمارستانها، اماکن عبادی و مدارس، عاجز هستند. شاهد جنایتی بی‌‌‌سابقه در تاریخ هستیم.رجب طیب اردوغان در ادامه با بیان اینکه اسرائیل می‌خواهد از حوادث هفتم اکتبر با قتل کودکان و زنان و بی‌گناهان انتقام بگیرد، افزود: ۷۳درصد شهدا در غزه و کرانه زنان و کودکان هستند و این جنون را نمی‌توان فهمید. کشورهای غربی حتی دعوت به آتش‌بس نکرده‌‌‌اند. آمریکا و غرب مدعیان حقوق بشر هستند اما متاسفانه آن را در برابر اقدامات اسرائیل فراموش کرده‌‌‌اند. باید درباره سلاح‌های اسرائیل تحقیق شود و تبعات جنگ را برعهده بگیرد. باید آتش‌بس کلی و نه موقت برقرار شود باید اسرائیل به خاطر جنایت‌های ضد بشری‌اش بازخواست شود و شورای حقوق بشر و دادگاه کیفری بین‌المللی باید این کار را انجام دهند.
خطر درگیری بزرگ در منطقه: پادشاه اردن به عنوان دیگر سخنران این نشست فوق‌العاده تاکید کرد: جنگ غزه تمام نشود یک درگیری بزرگ در منطقه رخ خواهد داد. ملک عبدالله دوم در اجلاس اضطراری سازمان همکاری اسلامی گفت: ظلم به مردم غزه و فلسطین یک ماه نیست بلکه ۷۰ سال به طول کشیده است. صهیونیست‌ها می‌خواهند غزه را به یک منطقه غیرقابل زندگی تبدیل کنند.
تا کی باید با اسرائیل تعامل کرد؟: تمیم بن حمد آل‌‌‌ثانی امیر قطر نیز در اجلاس سران عربی و اسلامی تاکید کرد: جامعه بین‌الملل در اتخاذ تصمیماتی برای توقف جنگ و کشتارها در غزه ناکام مانده است. آنچه در غزه اتفاق می‌‌‌افتد، خطری برای همه است. قبل از جنگ شاهد بودیم که برخی کشورها در قبال کشتار غیرنظامیان و بمباران بیمارستانها و پناهگاه‌‌‌ها مصونیت یافته بودند. چه کسی باور می‌کرد که در قرن ۲۱ بیمارستانها به طور علنی بمباران شوند؟ نظام جهانی با سکوت در برابر بمباران بیمارستانها و محله‌های مسکونی، قبل از اینکه ما را ناامید کند، خود را زیر سوال برد. جامعه بین‌الملل تا کی باید با اسرائیل به عنوان دولتی فراتر از قوانین بین‌الملل تعامل کند؟
کوچاندن فلسطینیان متوقف شود: عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهوری مصر نیز در اجلاس ریاض تصریح کرد: مردم غزه در معرض کشتار، محاصره و اعمال غیرانسانی هستند. کوچاندن اجباری فلسطینیان به هر جایی باید متوقف شود.
موضع سوریه در مورد بحران غزه: بشار اسد رئیس‌جمهوری سوریه نیز دیگر سخنرانی بود که در اجلاس ریاض اظهار کرد: مساله غزه نیست، مساله فلسطین است. صحبت کردن درباره راه حل دو دولتی به دلیل نبود شریک جدی، راه‌حل بحران کنونی نیست. ما باید از تحول جهانی برای تغییر معادلات فعلی استفاده کنیم.
سکوت مشکوک و ناموجه: رئیس‌جمهوری عراق هم در این اجلاس گفت: نقض قوانین بین‌المللی توسط اسرائیل را محکوم میکنیم و سیاست مجازات دسته‌‌‌جمعی را رد میکنیم. در میان سکوت مشکوک و ناموجه جامعه بین‌المللی نگران رنج انسانی در غزه هستیم. در این اجلاس، پادشاه بحرین، رئیس دولت امارات، امیر کویت و سلطان عمان غایب بودند و به جای آنها مقاماتی در سطح ولیعهد، معاون و وزیرخارجه شرکت کردند. سازمان همکاری اسلامی (OIC)، سازمانی بین دولتی است که با عضویت ۵۷ کشور به گسترش بیش از چهار قاره است. اتحادیه عرب نیز یک سازمان منطقهای شامل ۲۲ کشور عمدتا عربی جنوب غرب آسیا و شرق و شمال آفریقاست که همزمان در سازمان همکاری اسلامی نیز عضویت دارند.
بیانیه پایانی
در بیانیه پایانی نشست سران کشورهای عربی و اسلامی در ریاض بر لزوم شکست محاصره علیه غزه و ورود کاروانهای حامل کمک‌‌‌های بشردوستانه به صورت فوری تاکید شد. این بیانیه اعلام می‌دارد: «از شورای امنیت می‌‌‌خواهیم که تصمیمی فوری برای محکوم کردن تخریب وحشیانه بیمارستانها در نوار غزه توسط اسرائیل بگیرد. ما همچنین از تمامی کشورها می‌‌‌خواهیم که صادرات سلاح و مهمات به مقامات اشغالگر را متوقف کنند.»بیانیه پایانی نشست سران کشورهای عربی و اسلامی همچنین تاکید داشته که با توصیف جنگ تلافی‌‌‌جویانه علیه غزه و با عنوان دفاع از خود یا توجیه آن تحت هر بهانه‌‌‌ای مخالفت دارد.
دیدار رئیسی و بنسلمان
در حاشیه این اجلاس مهم منطقهای و فرامنطقه‌ای، رئیس‌جمهوری ایران و ولیعهد عربستان سعودی دیدار و گفت‌وگو کردند. این دیدار ۸ ماه پس از احیای روابط دیپلماتیک تهران و ریاض به میزبانی چین صورت می‌گیرد. پیش‌تر وزرای خارجه دو کشور با حضور در تهران و جده دعوت‌‌‌نامه‌‌‌های سفر را تقدیم رئیسی و بنسلمان کردند. با این حال روسای دو کشور به دنبال فرصت مناسبی برای سفر بودند که موضوع فلسطین این زمینه را به وجود آورد تا با حضور سید‌‌‌ابراهیم رئیسی در ریاض پس از بیش از یک دهه سردی و قطع روابط، دو طرف با تاکید بر اهمیت روابط و حفظ و تقویت آن، فضا را برای همکاری سطح بالا و فعال کردن کمیسیون همکاری‌‌‌های مشترک فراهم کنند. در جریان سفر ۲۷ مرداد وزیر خارجه ایران به جده و دیدار با ولیعهد سعودی دو طرف توافق کردند تا همکاری‌‌‌های دوجانبه را تقویت کنند. آخرین سفر یک رئیسجمهور ایران به عربستان سعودی به سفر محمود احمدی‌نژاد رئیسجمهور اسبق ایران بازمی‌گردد که ۲۴ مرداد ۱۳۹۱ برای اجلاس مکه درباره سوریه راهی عربستان شد.
رئیسی به السیسی چه گفت؟
رئیسی همچنین روز گذشته با رئیسجمهور مصر دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیسی در دیدار «عبدالفتاح السیسی» با بیان اینکه انتظار عمومی این است که گذرگاه رفح گشوده شود تا مساعدت‌های جهانی به سمت غزه سرازیر شود، اظهار کرد: بر همگان آشکار است آمریکا و رژیم صهیونیستی مانع گشوده شدن گذرگاه رفح برای امدادرسانی به مردم مظلوم و بی‌دفاع غزه هستند، اما بالاخره باید بر این مانع‌تراشی‌ها غلبه کرد. وی افزود: جمهوری اسلامی ایران مانعی برای گسترش روابط با کشور دوست مصر ندارد. رئیسجمهور مصر نیز در این دیدار با بیان اینکه اراده سیاسی قطعی ما برای ایجاد روابط واقعی با ایران است، گفت: برای این امر وزرای مربوطه را مامور کرده‌ایم تا پیگیر روابط عمیق بین دو کشور باشند.
رئیسی همچنین در حاشیه نشست مشترک سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب در دیدار «بشار اسد» رئیسجمهور سوریه، ضمن مرور آخرین تحولات فلسطین، بر ضرورت اتخاذ تصمیم عملیاتی و اجرایی در این اجلاس درباره غزه تاکید کرد. بشار اسد نیز در این دیدار از سخنرانی روشنگرانه و حمایتگرانه رئیسی درباره غزه در این اجلاس تقدیر کرد.
