کاخ سفید نگران پیوندهای روزافزون ایران، روسیه و چین است
کابوس بایدن؛ رابطه عمیق دشمنان آمریکا
با این حال نشریه اکونومیست معتقد است در بحبوحه درگیری خونین بین اسرائیل و حماس در غزه، رقابت جدی‌‌‌تر و بالقوه خطرناک‌‌‌تری با ایران درحال افزایش است. دولت بایدن پس از کنار گذاشتن رویکرد «فشار حداکثری» بر ایران در دوره ترامپ، در ماه‌‌‌های اخیر بی‌‌‌سروصدا به دنبال کاهش تنش‌‌‌ها بود. این در حالی است که به نظر میرسد ایران در همکاری ضمنی با روسیه و چین، در لیگ بزرگ‌تری با قدرت‌‌‌های جهانی همراهی می‌کند. در این شرایط سوال اصلی این است که آیا بایدن می‌تواند استراتژی جدیدی برای خاورمیانه داشته باشد؟
در نگاه اکونومیست، از ۷ اکتبر ایران رویارویی همه‌‌‌جانبه را تحریک نکرده است. ایران اعلام کرده است که هیچ دخالت مستقیمی در برنامه‌‌‌ریزی یا اجرای عملیات‌‌‌های حماس نداشته است؛ ادعایی که بیانیه‌‌‌های عمومی آمریکا و اسرائیل آن را تایید می‌کنند. اگرچه حملات پراکنده علیه اسرائیل توسط جنگجویان حوثی طرفدار ایران در یمن، و حملات پهپادی به پایگاه‌‌‌های آمریکایی در عراق و سوریه توسط شبه‌نظامیان محلی، در ادامه تنش‌‌‌ها نقش خود را داشته است.
از منظر اکونومیست، ایران درحال حاضر در تلاش برای به حداکثر رساندن سود دیپلماتیک است، زیرا جهان از وحشت حمله حماس گذر کرده و به عذاب فلسطینی‌‌‌ها در مواجهه با اسرائیل رسیده است. وزیر امور خارجه ایران، حسین امیرعبداللهیان، به اندازه بلینکن در رایزنی‌‌‌های منطقه‌‌‌ای فعال بوده است. بسیاری از کشورها از ایران می‌‌‌خواهند که برای مهار درگیری و کمک به آزادی گروگان‌‌‌ها، قبول مسوولیت کند. ایران امیدوار است که در این شرایط حیطه نفوذ خود را تقویت کند و برنامه‌‌‌های مورد حمایت آمریکا برای پیوند میان آمریکا، اسرائیل و کشورهای خلیج فارس تحت پیمان ابراهیم را زیر سوال ببرد. در شرایط فعلی، اسرائیل و کشورهای عربی سفرای خود را از پایتخت‌‌‌های یکدیگر خارج می‌کنند و تظاهرات طرفداران فلسطینی در غرب درحال افزایش است. ده‌‌‌ها‌هزار نفر در واشنگتن راهپیمایی کردند و خواستار آتش‌بس شدند.
در آمریکا تغییر سریع و بالقوه عمیق سیاسی در قبال ایران درحال شکل‌‌‌گیری است. ارتباط میان دو کشور از زمان سرنگونی شاه در سال ۱۹۷۹ به صورت مزمن دچار مشکل بوده است. باراک اوباما از طریق مذاکرات در مورد برنامه جامع اقدام مشترک در سال ۲۰۱۵، به دنبال کنترل برنامه تسلیحاتی ایران و خنثی کردن برنامه هسته‌‌‌ای ایران بود. اما توافق برجام در سال ۲۰۱۸ توسط دونالد ترامپ کنار گذاشته شد و در مقابل دور جدیدی از تحریم‌‌‌ها آغاز شد.
دولت بایدن پس از تلاش و شکست برای بازگرداندن توافق هسته‌‌‌ای، چراغ خاموش به راه خود برای دستیابی به توافق ادامه داد. قبل از ۷ اکتبر تفاهمات شکننده‌‌‌ای وجود داشت: ایران غلظت اورانیوم تولیدشده در سانتریفیوژهای خود را کاهش داد و آمریکا از شدت تحریم‌‌‌ها کاست. صادرات نفت ایران از حدود ۳۸۰هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۰ به حدود ۱.۵ میلیون بشکه افزایش یافته است، که عمدتا با طرف چینی است.
اما ادامه رویکرد کاخ سفید در زمان بایدن، از نظر اکونومیست اکنون غیرممکن به نظر میرسد. یکی از مهم‌ترین دلایل آن نیز می‌تواند همکاری‌‌‌های روزافزون ایران با روسیه و روابط اقتصادی نزدیک‌‌‌تر با چین باشد. از طرف دیگر، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز از کنگره خواسته است تا بودجه تکمیلی ۱۰۶ میلیارد دلاری را برای کمک به اسرائیل، اوکراین و تایوان تصویب کند. بلینکن می‌‌‌گوید رابطه عمیقی میان دشمنان آمریکا شکل گرفته است. وال‌‌‌استریت ژورنال گزارش داد که واگنر، گروه مزدور روسی ممکن است تسلیحات ضدهوایی حزب الله را تامین کند. به گفته مقامات غربی، پس از انقضای تحریم‌‌‌های تسلیحاتی طولانی‌‌‌مدت سازمان ملل علیه ایران در ۱۸ اکتبر، تجارت فناوری موشک‌‌‌های بالستیک می‌تواند افزایش یابد و ایران قادر خواهد بود تا از لحاظ تسلیحاتی روسیه را تامین کند. جمهوری‌خواهان کنگره خواهان اعمال فشار بیشتر توسط دولت هستند. سناتور لیندسی گراهام، گفته است که آمریکا باید با قاطعیت اعلام کند مرگ سرباز آمریکایی توسط ایران یا متحدانش دعوت‌نامه‌‌‌ای برای حمله مستقیم آمریکا به ایران خواهد بود.
از مارکو روبیو، سناتور جمهوری‌خواه، پرسیده شد که آیا آمریکا برنامه‌‌‌ای برای استفاده از نیروهای مستقر خود در خاورمیانه برای ضربه زدن به ایران دارد؟ روبیو چنین پاسخ داد که درحال حاضر نیروی بازدارنده قوی وجود ندارد. درحال حاضر گروه‌‌‌های لابی متحد علیه ایران هسته‌‌‌ای نیز در مسیر جنگ قرار دارند و یکی از برجسته‌‌‌ترین آنها، از آمریکا خواسته است که ایران را فورا بمباران کند.
از نگاه اکونومیست بایدن در حالت تدافعی قرار گرفته است. او احتمالا تحریم‌‌‌های بیشتری را علیه ایران اعمال خواهد کرد، حتی اگر «فشار حداکثری» ترامپ رفتار ایران را تغییر چندانی نداد. دولت ایران سال‌ها از انزوای اقتصادی جان سالم به در برده است. با این حال، بایدن و مشاوران او می‌‌‌دانند که اقدام نظامی علیه ایران قمار بزرگی خواهد بود. حمله به سایت‌‌‌های هسته‌‌‌ای در بهترین حالت برنامه‌‌‌های دفاعی را به تاخیر می‌‌‌اندازد و در بدترین حالت ایران را به سمت تلافی سوق می‌دهد و به این ترتیب آتش جنگ منطقه‌‌‌ای که آمریکا از آن دوری می‌کند، شعله‌‌‌ور می‌شود.
دستیابی به توافق دیپلماتیک با ایران رویایی است که پایانی بر آن نیست و به نظر میرسد موضوع هسته‌‌‌ای از همه فشارها و ملاحظات مصونیت دارد. ری تکیه، از اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا به اکونومیست گفته است، رویکرد فعلی آمریکا در کنترل تسلیحات برای مدتی ادامه خواهد داشت. حمله حماس باعث شده است تا توافق ایران و آمریکا ضروری‌‌‌تر از هر زمان دیگری به نظر برسد و در عین حال سخت‌‌‌تر از هر موقعیت دیگری تصور شود.
