گزارش خبرنگار اعزامی «دنیای اقتصاد» از مجمع پارلمانی ژوهانسبورگ
قالیباف: «بریکس» گروه ۲۰ جدید شود
عکس: حامد ملک‌پور
شیرین جمشیدیان (خبرنگار اعزامی به ژوهانسبورگ) :پیش از ورود قالیباف به مراسم افتتاحیه نیز لچسا سنولی، نایب‌رئیس اول و گریس بروتو، نایب رئیس دوم مجلس ملی آفریقای جنوبی از رئیس مجلس شورای اسلامی ایران استقبال کردند. مراسم افتتاحیه نهمین مجمع پارلمانی بریکس ساعت 10 صبح روز گذشته به صورت رسمی و با حضور 15 هیات عالی‌رتبه از مجالس کشورهای عضو بریکس آغاز شد. در حاشیه این مجمع محمدباقر قالیباف دو دیدار دو جانبه با روسای مجالس مصر و امارات داشت. نخستین دیدار و گفت‌وگوی رئیس مجلس در حاشیه این اجلاس، با حنفی الجباری، رئیس مجلس مصر بود که پس از 11 سال صورت گرفت.
این دیدار در ادامه تحرکات دیپلماتیک اخیر برای ارتقای روابط دو کشور پس از چندین دهه بود. در دیدار رئیس مجلس مصر با قالیباف، دو طرف بر تقویت روابط پارلمانی تهران - قاهره، توسعه روابط دوجانبه و ارتقای همکاری‌ها میان تهران و قاهره تاکید کردند. به گزارش خبرنگار اعزامی «دنیای اقتصاد» به آفریقای جنوبی، در این دیدار محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: مصر همواره در تاریخ اسلام، کشوری تاثیرگذار بوده و باید تلاش کنیم ارتباط کشورهای اسلامی را در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا توسعه دهیم. او تاکید کرد: مجمع پارلمانی گروه بریکس فرصت خوبی برای کشورهای اسلامی از جمله ایران و مصر به عنوان دو کشور بزرگ منطقه در جهت تقویت روابط دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای است. همکاری‌های پارلمانی در توسعه پایدار روابط کشورهای شمال آفریقا و منطقه غرب آسیا بسیار موثر است. همچنین در حل مسائل مختلف منطقه می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
رئیس مجلس تصریح کرد: اگر این همکاری‌ها محقق شود، چشم‌انداز روشنی پیش‌روی آینده دو کشور در راستای ارتقای روابط وجود دارد. رئیس مجلس مصر نیز در این دیدار با ابراز خوشحالی از دیدار با رئیس مجلس و هیات عالی‌رتبه پارلمانی کشورمان گفت: شما در صحبت‌های خود به تمامی موضوعاتی که بنده مد نظرم بود اشاره کردید و این نشان‌دهنده بینش عمیق شماست. معتقدم با حضور در گروه بریکس در مسیر درستی برای توسعه دو کشور قرار گرفته‌ایم و باید تلاش کنیم تا روابط و همکاری‌های دوکشور در موضوعات مختلف، افزایش یابد.
او با اشاره به اشتراکات فرهنگی میان دو کشور تصریح کرد: مردم مصر دوستداران اهل بیت(ع) هستند و در مناسبات مختلف اهل بیت را گرامی می‌دارند و به صورت مشخص برای امام حسین(ع) و حضرت زینب(س) احترام زیادی قائل هستند و در روز میلادشان جشنی در مصر برگزار می‌شود. در پایان این دیدار، رئیس مجلس مصر از رئیس مجلس شورای اسلامی برای حضور در قاهره در راستای توسعه روابط دو کشور دعوت کرد و قالیباف نیز از همتای مصری خود دعوت کرد تا برای ارتقای روابط پارلمانی دوکشور، به تهران سفر کند.
قالیباف در مجمع پارلمانی چه گفت؟
در ادامه نهمین مجمع پارلمانی بریکس و در نوبت عصر این مجمع، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس به عنوان سخنران پشت تریبون قرار گرفت. قالیباف در این نشست از تلاش‌ها و پیگیری‌های دولت آفریقای جنوبی برای عضویت جمهوری اسلامی ایران در گروه بریکس قدردانی و ابراز امیدواری کرد که نتایج این نشست گامی موثر در جهت تقویت هرچه بیشتر همفکری و همکاری میان پارلمان‌های عضو مجمع باشد. او ادامه داد: بدون شک برگزاری این مجمع با موضوع «بهره‌گیری از چندجانبهگرایی دیپلماسی پارلمانی برای تعمیق مشارکت آفریقا و تسریع در اجرای توافق‌نامه تجارت آزاد» و حضور پارلمان‌های کشورهای عضو، فرصت مغتنمی برای رایزنی، تبادلِ نظر و حرکتی پویا در راستای تبیین نقش دیپلماسی پارلمانی و تقویت چندجانبهگرایی است.
رئیس مجلس خطاب به حاضران در مجمع اظهار کرد: همه ما می‌دانیم که نظم بین‌المللی کنونی آن‌طور که جهان به آن نیاز دارد، کار نمی‌کند. مشکلات متعددی در جهان وجود دارد که سیستم بین‌المللی موجود یا قادر به حل آن نیست یا تمایلی برای حل آن از خود نشان نمی‌دهد. فهرست مشکلات، طولانی و هراس‌آور است. قالیباف خاطرنشان کرد: جهان به سمت یک رکود اقتصادی حرکت میکند. بحران مواد غذایی در سراسر جهان تشدید شده است. فناوری گرچه به سرعت رشد میکند اما هنوز با رفاه مردم جهان پیوند نخورده و برای تهدیدات اقتصادی و اخلاقی ناشی از رشد آن، تدبیری اندیشیده نشده است.
او با بیان اینکه بی‌ثباتی سیاسی در اکثر کشورها تشدید شده و گرایش به افراطی‌گری، در حال تقویت است، تاکید کرد: مناقشات مرزی با بحران‌هایی مانند بحران آب تلفیق شده و تروریسم، امنیت بخش‌های مختلفی از جهان را به خطر انداخته است. جنگ‌ها آغاز می‌شود بدون اینکه دورنمایی برای پایان آنها وجود داشته باشد؛ آن هم در حالی که برخی قدرت‌های غربی تلاش می‌کنند سازمان ملل را به سازمان چند دولت خاص تبدیل کرده و با شعارِ حقوق بشر، جنایت علیه بشریت را توجیه کنند. نتیجه این وضعیت، انباشت بی‌سابقه مشکلات جهانی و تشدید بحران‌های بین‌المللی است. رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: همه جهان انتظار دارد نظم جهانی، در خدمت رفاه ملت‌ها، کاهش مشکلات مشترک بین‌المللی، حمایت از محیط‌زیست، حل بحران آب، تامین غذای کافی برای همه مردم جهان، افزایش قدرت خرید مردم، استفاده اخلاقی و بهینه از فناوری، مبارزه با تروریسم و تقویت اصول اخلاقی قرار داشته باشد؛ اما متاسفم که بگویم اکنون چنین وضعیتی وجود ندارد.
قالیباف تصریح کرد: نظم بین‌المللی نیازمند بازنگری عمیق است و بریکس، امروز مهم‌ترین نماد تلاش برای عادلانه‌تر و منصفانه‌تر کردن این نظم در سراسر جهان محسوب می‌شود. تمایل فزاینده کشورها برای پیوستن به بریکس، نشانه بسیار مهمی از علاقه آنها به سرعت بخشیدن به تولد یک جهان جدید، مبتنی بر چندجانبهگرایی عمیق و توجه به حوزه‌های اجتماعی است. او با بیان اینکه به‌طور قطع برای رسیدن به اهدافمان نیازمند تغییر در برخی حوزه‌ها هستیم که مهم‌ترین آنها حوزه اقتصاد است، گفت: زیرساخت کنونی اقتصاد جهانی تا حد زیادی در اختیارِ برخی قدرت‌های غربی قرار دارد. برخی کشورهای غربی و در راس آنها آمریکا، در این باره کاملا صریح بوده‌اند که مایلند زیرساخت اقتصاد جهانی را تبدیل به سلاحی علیه رقبای خود کنند. استفاده فزاینده از تحریم‌ها به عنوان یک سلاح علیه دیگر کشورها، اعتماد کشورها به زیرساختِ مالی جهان را مخدوش کرده است.
رئیس قوه مقننه تاکید کرد: اتصال به سیستم جهانی بانکی، یک حق بین‌المللی است؛ اما می‌بینیم که آمریکا و برخی قدرت‌های دیگر، نیاز سایر کشورها به این زیرساخت را گروگان گرفته و مانع استفاده از آن برای تامین دارو و مواد غذایی می‌شوند. همین اتفاق برای نگهداری ذخایر ملی کشورها به دلار رخ داده است. کشورها ذخایر خود را به دلار نگه می‌دارند برای اینکه راحت‌تر و در مقیاس وسیع‌تری قادر به هزینه‌کرد آن باشند؛ اما اکنون وضعیت برعکس شده و دولت آمریکا از وابستگی دیگر کشورها به دلار برای بلوکه کردن دارایی‌ها و محدود کردن معاملات آنها استفاده میکند. قالیباف به جنگ اوکراین نیز اشاره کرد و افزود: در حوزه سیاسی و ژئوپلیتیک نیز وضع بهتر از این نیست. جنگ اوکراین و تلاش برای ایجاد بی‌ثباتی در کشورهای مستقل، دو نمونه‌ای است که می‌تواند وضعیت ناگوار سیاست بین‌المللی را به خوبی توضیح بدهد.
ما در جمهوری اسلامی ایران از ابتدا به صراحت اعلام کرده‌ایم که خواهان توقف فوری جنگ در اوکراین هستیم؛ اما همزمان این موضوع را نیز با شفافیت اعلام کرده‌ایم که توسعه‌طلبی ناتو و آمریکا، مهم‌ترین عامل ایجاد‌کننده این جنگ بوده است. هم اکنون آمریکا اصلی‌ترین کشوری است که عملا با توقف جنگ در اوکراین مخالفت کرده و همه فرمول‌های آتش‌بس و صلح را وتو میکند. او خاطرنشان کرد: همزمان می‌بینیم آمریکا در کشورهایی مانند ایران که در مقابل آنها قادر به راه‌اندازی جنگ متعارف نیست، از فرمول جنگ‌های ترکیبی استفاده میکند که هدف از آن ایجاد بی‌ثباتی داخلی، تولید فشار اقتصادی و ترکیب آنها با حملات سایبری، عملیات‌های اطلاعاتی و فشار روانی و رسانه‌ای با استفاده از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی است. این روند خطرناک در حال توسعه به سایر کشورهاست.
رئیس مجلس اظهار کرد: در واکنش به این وضعیت، امیدها به مجامعی مانند بریکس بسته شده است تا بتوانند گزینه‌های جدیدی به جامعه بین‌المللی عرضه کنند. قالیباف با بیان اینکه جهان اکنون نیازمند عدالت‌طلبی و معنویت‌گرایی است و بریکس می‌تواند نقش مهمی در این راستا ایفا کند، گفت: بریکس قبل از هر چیز باید تلاش‌های خود برای ایجاد یک زیرساخت مالی مستقل بین‌المللی را که متمرکز بر حذف انحصارها در حوزه‌هایی مانند بانک و پیام‌رسان‌های مالی بین‌المللی باشد، تقویت و شرایط مشارکت کشورها در آن را آسان‌تر کند. او با اشاره به لزوم دلار‌زدایی از تجارت جهانی، یادآور شد: تلاش برای دلار‌زدایی از تجارت جهانی، خدمتی بزرگ به رفاه ملت‌های در حال توسعه است. اعضای بریکس نیازمند سرمایه‌گذاری مشترک روی کریدورهایی هستند که به‌عنوان شریان‌های مبادله کالا، خدمات و انرژی، ایفای نقش کرده و مدیریت آنها در انحصار قدرت‌های بزرگ غربی نباشد.
ما همچنین نیازمند یک عزم ژئوپلیتیک جدید هستیم که راه‌حل‌های صلح‌آمیز برای بحران‌های بین‌المللی و جنگ‌ها را پیشنهاد کند و مناقشات مرزی را با گفت‌وگو حل‌وفصل کند. رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه گفت: تجربه تاریخی چند سده گذشته نشان می‌دهد پیشرفت، رشد اقتصادی و حل مشکلات بین‌المللی بدون توجه به اخلاق، فرهنگ، معنویت و آموزه‌های دینی و الهی پایدار نخواهد بود. اتفاقات تلخی مانند قرآن‌سوزی نشان می‌دهد که ما نیازمند جلب‌توجه مجدد جهانی به آموزه‌های بلند دینی و انسانی هستیم. ممانعت از برافروخته‌شدن آتش منازعات مذهبی و توجه جدی‌تر به آسیب‌های اجتماعی، هدف دیگری است که من فکر می‌کنم کشورهای عضو بریکس می‌توانند در این زمینه پرچم‌دار یک حرکت جدید بین‌المللی باشند.
قالیباف در پایان تاکید کرد: بریکس باید علاوه بر مسائل اقتصادی، برنامه روشن سیاسی داشته باشد. من فکر می‌کنم بریکس، باید دورنمای ایجاد یک گروه20 جدید را در دستور کار قرار دهد و پارلمان‌های کشورهای عضو می‌توانند زیرساخت حقوقی لازم برای این تحول بزرگ را ایجاد کنند. پیشنهاد می‌کنم برای تسهیل این امر گروه‌های پارلمانی بریکس در پارلمان‌ها تشکیل شود تا بتوانند با یکدیگر درباره این مسائل مهم به گفت‌وگو و رایزنی مستمر بپردازند. پس از پایان سخنرانی روسای مجالس ایران و امارات دیداری بین محمدباقر قالیباف و صقر غباش برگزار شد.
دیپلماسی پارلمانی موتور محرکه بریکس
