بانک مرکزی در معرض تحقیق ‌و تفحص

دنیای اقتصاد، ملیحه ابراهیمی: استقراض از بانک مرکزی برای تامین مالی پروژه‌های مسکن مهر، زمینه «تحقیق و تفحص از بانک مرکزی در مجلس» را فراهم کرد. به نظر می‌رسد نمایندگان شاخص مجلس برخلاف سال‌های گذشته دیگر نمی‌خواهند چشم بر پرداخت‌های بی‌حساب و کتاب بانک مرکزی به دولت، آن هم بدون کسب مجوز از مجلس ببندد؛ چرا که غلامرضا مصباحی مقدم، رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس که سابقه دیرینه‌ای در حوزه‌های اقتصادی هم در مجلس هشتم و هم نهم دارد اعلام کرده است: کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با تحقیق و تفحص از منابع مالی مسکن مهر و قیمت‌گذاری آن، علت بدهکاری بزرگ بانک مسکن به بانک مرکزی را بررسی می‌کند.

پیش از این نیز، استقراض ۸ هزار میلیارد تومانی دولت از بانک مرکزی برای پرداخت یارانه‌های نقدی به مردم در سال ۹۰، همواره از سوی مردان اقتصادی مجلس به ویژه مصباحی مقدم و احمد توکلی، رییس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس و همچنین دیوان محاسبات به عنوان بازوی نظارتی مجلس مورد انتقاد قرار گرفته بود.موضوعی که مجلس همواره آن را مغایر با قانون هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرده و به‌رغم پیگیری‌های مکرر برای بازپرداخت این مبالغ از محل‌های قانونی، هیچ‌گاه از سوی دولت اعلام نشد که به طور کامل بازگردانده شده است. این مساله البته ابتدای امسال سروصدای زیادی به پا کرد. در آن زمان ۱۲ تن از مردان سرشناس اقتصادی مجلس هشتم که از جمله آنان محمدرضا باهنر نایب رییس مجلس، رضا عبداللهی رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هشتم، احمد توکلی رییس سابق مرکز پژوهش های مجلس و غلامرضا مصباحی‌مقدم، رییس کمیسیون طرح تحول اقتصادی مجلس هشتم بودند در نامه‌ای به علی لاریجانی، رییس مجلس، تخلف دولت در استقراض میلیاردی از بانک مرکزی برای پرداخت یارانه نقدی و ۱۲ مورد قانون شکنی دیگر دولت در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها را تشریح کردند.

غلامرضا مصباحی‌مقدم پیش از این در مورد رقم استقراض دولت از بانک مرکزی در اجرای هدفمندی یارانه ها گفته بود: ۵ هزار میلیارد تومان در یک نوبت و ۳ هزار میلیارد تومان در نوبت دوم از بانک مرکزی استقراض شد، البته بخشی از ۵ هزار میلیارد تومان طی سال ۹۰ پرداخت شد، اما این پرداختی نه اینکه از محل منابع هدفمندی یارانه‌ها باشد، بلکه از منابع دیگر پرداخت شد.

علاوه بر استقراض‌ها، «ضعف مدیریت بازار ارز و سکه» نیز موضوعی است در ماه‌های اخیر زمینه انتقادات تند مجلس به رییس کل بانک مرکزی و حتی تشکیل جلسات غیر علنی برای توضیح در این باره را فراهم کرده است. هر چند که این انتقادات همواره با دفاعیات محمود بهمنی رییس کل بانک مرکزی از عملکرده همراه بوده است.

پرونده بانک مرکزی در مجلس هشتم و نهم، اما به این انتقادها ختم نمی‌شود، چرا که بهارستان‌نشینان از دو سال گذشته به دنبال طرحی برای «استقلال بانک مرکزی از دولت» هستند.

جعفر قادری سخنگوی کمیسیون ویژه حمایت از تولید در مجلس نهم نیز هفته گذشته، با تاکید براینکه ضرورت استقلال بانک مرکزی اعلام کرد که این موضوع تا تعیین تکلیف نهایی در دستور کار کمیسیون متبوعش، قرار دارد. موضوعی که به نظر می‌رسد با این اتفاقات اخیر و نارضایتی‌های مجلس از عملکرد غیرمستقل بانک مرکزی، زمینه جدی‌تر شدنش فراهم باشد.

بانک مسکن بزرگ‌ترین بدهکار بانک مرکزی

در تحول تازه اما، رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به استقراض بزرگ بانک مسکن از بانک مرکزی برای پروژه‌های مسکن مهر گفت: کمیسیون برنامه با تحقیق و تفحص از منابع مالی مسکن مهر و قیمت‌گذاری آن، علت بدهکاری بزرگ بانک مسکن به بانک مرکزی را بررسی می‌کند.

غلامرضا مصباحی مقدم در گفت‌وگو با «مهر» اظهارکرد: تحقیق و تفحص از منابع مالی مسکن مهر و قیمت‌گذاری آن در دستور کار کمیسیون برنامه و بودجه قرار دارد.

نماینده تهران افزود: تامین مالی مسکن مهر از طریق استقراض از بانک مرکزی انجام شده است و با این تحقیق و تفحص علل تبدیل بانک مسکن به بزرگ‌ترین بدهکار بانک مرکزی را بررسی می‌کنیم.

جعفر قادری نیز با بیان اینکه کمیسیون برنامه و بودجه قصد تحقیق و تفحص از پرداخت‌های بانک مرکزی به مسکن مهر را دارد، گفت: بر اساس گزارش‌های موجود ۵۳ درصد از خطوط اعتباری بانک مرکزی به بانک مسکن و مسکن مهر اختصاص یافته است و بخش‌های تولیدی نادیده گرفته شدند.

نماینده شیراز ادامه داد: اختصاص منابع بانک مرکزی به پروژه‌های مسکن مهر به رشد نقدینگی در کشور دامن زده و بخش‌های تولیدی را با کمبود نقدینگی مواجه ساخته است.

مدیریت بانک مرکزی باید فراقوه‌ای باشد

از سوی دیگر رییس کمیسیون حمایت از تولید ملی و نظارت بر اصل ۴۴ قانون اساسی مجلس با اشاره به بررسی مساله مدیریت بانک مرکزی در مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: این مساله که بانک مرکزی از شیوه فعلی در بیاید و استقلال پیدا کند، در دستور کار مجمع تشخیص مصلحت نظام است.

حمیدرضا فولادگر در گفت‌وگو با سایت خانه ملت افزود: عملکرد بانک مرکزی باید فرا قوه‌ای باشد و درست است یک سازمان اجرایی به حساب می‌آید و دولت باید در آن نقش داشته باشد؛ اما مدیریت این بانک خود باید تعیین کننده شاخص‌ها باشد نه اینکه بانک مرکزی مرتب تحت تغییر تصمیم‌ها، تغییر تصمیم دهد و باید از ثبات تصمیم‌گیری برخوردار باشد.