کرونا دوباره صورت ایران را سرخ می‌کند؟
انقضای آنتی‌بادی واکسن‌ها
کرونا دوباره به ایران باز می‌گردد؟
خاطره دوری نیست وقتی فضای عمومی شهرها خاکستری شده بودند، با وجود آنکه یکی‌یکی در نقشه سرخ نمایش داده می‌شدند. تعطیلی‌های عمومی و دورکاری‌ها، حذف دورهمی‌ها و قطع روابط چهره به چهره از ترس ابتلا و بیمارستان که گاهی به گورستان ختم می‌شد. بیمارستان‌ها تخت خالی نداشتند و بیماران روی دست خانواده می‌ماندند، آن هم بیمارانی که نفس‌شان نه بالا می‌آمد و نه پایین می‌رفت. داروها یکی‌یکی وارد بازار سیاه می‌شدند و داروخانه‌های غلغله یکی در میان شرمنده مراجعانی که نه پول داروها را داشتند و نه توانی که باز خیابان به خیابان دنبال آمپول و سرم‌های ویژه باشند. شهر آخر‌الزمانی شده بود. صورت‌هایی که دیگر آشنا نبودند از بس ماسک‌ها همیشه بخش عمده‌ای از چهره‌ها را پوشانده بود.
روندی که آهسته‌آهسته تغییر کرد. میهمانی‌ها برپا شد و ماسک‌ها حذف شد. مهم‌تر از آن شور و اصرار مردم برای واکسن از بین رفت. چنان که به گفته پدرام پاک‌آیین، سخنگوی وزارت بهداشت، میزان مراجعه روزانه برای واکسیناسیون کمتر از ۵هزار نفر است که ناکافی است. این کاهش را می‌توان هم‌زمان دانست با کاهش هشدارها و تشویق مردم به انجام واکسیناسیون یادآوری. بر اساس اعلام وزارت بهداشت تاکنون مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۱۵۵ میلیون و ۱۱۱ هزار و ۹۳۵ دُز رسیده است. این آمار مربوط به سه دُز اصلی و دُزهای یادآور است با توجه به جمعیتی که مشمول واکسیناسیون بوده‌اند. بر این اساس، ۶۵ میلیون و ۱۵۰ هزار و ۸۵۲ نفر دُز اول، ۵۸ میلیون و ۵۶۱ هزار و ۹۵۸ نفر دُز دوم و ۳۱ میلیون و ۳۹۹ هزار و ۱۲۵ نفر، دُز سوم و بالاتر واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند.
طبق آخرین مصوبه کمیته ملی واکسیناسیون کرونا، به تمامی افراد بالای ۱۸ سال که دارای بیماری زمینه‌ای بوده و ۶ ماه از آخرین واکسن آنها گذشته، توصیه اکید می‌شود هر چه سریع‌تر نسبت به تزریق دُز یادآور اقدام کنند. در کشورهای اروپایی و آمریکایی، شرایط سخت‌گیرانه قبلی سهل‌تر شده است، مرزها دیگر مثل قبل بسته نیست و قرنطینه‌ها آن‌قدر جدی نیست، اما موج جدید شوخی‌بردار نیست و بیخ مرزهای همه کشورها است و یکی‌یکی در حال فتح است. احتمالا یک بار دیگر برای هر سفر خارجی باید گواهی سلامت ارائه کرد و دیگر تنها کارت واکسیناسیون کفایت نکند.
در ایران نیز وزارت بهداشت اعلام کرده است با توجه به احتمال ورود موج جدید کرونا به کشور و افزایش ابتلا به زیرسویه‌های جدید اُمیکرون در بسیاری از کشورها، برای کنترل مسافران ورودی به کشور، نظارت بر واحدهای نمونه‌گیری تست کرونا در همه مبادی ورودی هوایی، زمینی و دریایی کشور تشدید شده است. از جمله موضوعاتی که می‌تواند در کنترل همه‌گیری موثر باشد، رصد دقیق مرزها و مسافران است، اتفاقی که در موج‌های قبلی با تاخیر انجام شد و با نگاه سهل‌گیرانه‌ای پیگیری شد. همان موضوع موجب افزایش مبتلایان شد. اکنون نیز احتمال داده می‌شود پس از سال نوی میلادی و افزایش سفرهای خارجی و ورودی به کشورها، شاهد مبتلایان جدیدی باشیم و موج نوی کرونا آغاز شود.
چه باید کرد؟
صف‌های طولانی و ثبت نوبت و حتی پارتی‌بازی برای آنکه زودتر در صف واکسیناسیون قرار بگیریم، همه بازی‌های سال قبل بود که مرگ بیخ گوشمان بود و هر تک سرفه‌ای هشدار اُمیکرون و هزار صورت دیگر از کووید-۱۹ را می‌داد. همه آن زور زدن‌ها برای دُز اول و دوم و بلکه سوم بود. همان قدر که آدم‌ها واکسینه شدند، پروتکل‌های بهداشت را رعایت می‌کردند، آمار مرگ‌ومیر روزانه پایین آمد و ایمنی‌سازی بالا رفت و صف‌ها هم خلوت شد. البته بخشی از جامعه به دلیل آنکه در زدن واکسن یادآور حق انتخابی نداشت و مجبور به تزریق واکسن‌های ایرانی و چینی بودند، از آن امتناع کردند و برخی هم دیگر خطری حس نکردند که واکسن بزنند. حالا هشدارها شروع شده است.
طبق نقشه و حرکت سویه‌های قبلی، معمولا یک ماه پس از شیوع سویه‌های جدید کرونا در اروپا، این سویه‌ها در ایران مشاهده می‌شد، اما هنوز سویه جدید BQ۱ در ایران مشاهده نشده است. اما بر اساس پیش‌بینی‌هایی که توسط مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت صورت گرفته است، احتمالا در بهمن و اسفند ماه سال جاری با موج جدیدی از مبتلایان به کووید-۱۹ در کشور مواجه خواهیم شد. دکتر حسین کرمان‌پور، پزشک در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، در مورد احتمال شیوع دوباره کووید-۱۹ در کشور می‌گوید: «در فصل سرد سال که از آذرماه شروع می‌شود، علائمی مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا و گلو‌دردهای چرکی که اشتراکاتی با کووید-۱۹ دارد، موج فزاینده‌ای دارند.
اظهارنظر بابت اینکه به‌طور مطلق کرونا باشد، به دلیل جمع شدن مردم در فضاهای بسته که تهویه هوا هم ندارد و عدم استفاده از ماسک، نسبت به ماه‌های گذشته قابل توجه خواهد بود و احتمال آن قوی است.» به گفته او با توجه به سطح واکسیناسیون ایران، در صورتی که نسبت به انجام واکسن یادآور توجه و در عین حال، مسائل ایمنی رعایت شود، احتمال تکرار تجربه قبلی کم خواهد بود و تکرار نمی‌شود. نگرانی‌ها با توجه به خالی بودن مراکز واکسیناسیون بی‌دلیل نیست و از یک طرف اصرار و تبلیغات برای انجام آن چندان قابل توجه نیست. دکتر کرمان‌پور می‌گوید: «از نظر علمی، واکسن‌هایی که به عنوان دُز اول و دوم و سوم زده شده، اکنون کارآیی خود را از دست داده‌اند و در صورت عدم رعایت، سطح ایمنی بدن کاهش پیدا کرده است، مگر کسانی که در ۳-۴ ماه گذشته دُز یادآور را زده باشند.»
به گفته او، کرونا شبیه آنفلوآنزا تبدیل به بیماری فصلی شده با این تفاوت که در مورد کرونا هر ۶ ماه و آنفلوآنزا هر سال یک‌بار واکسیناسیون، می‌تواند مانع ابتلا شده یا در صورت ابتلا بیماری به‌شدت ضعیف باشد. با وجود همه شرایط خوبی که ظرف چند ماه گذشته ایجاد شده است، اما پزشکان همچنان تاکید دارند که عدم تزریق واکسن یادآور، پاشنه آشیل کنترل کرونا است و می‌تواند کشور را به سمت افزایش ابتلا و پاندمی سرخ پیش ببرد. در این میان معقول آن است که همچنان افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، مادران باردار، افراد چاق و مبتلا به سرطان، با حساسیت بیشتری نسبت به واکسیناسیون اقدام کنند.
