رهبر چین برای حفظ بی‌طرفی خود و حفاظت از منافع اقتصادی، سیاسی و امنیتی خود باید روابط خود را با هر دو به‌دقت مدیریت کند. هر چند سالی یک‌بار، پکن دست به مانور دیپلماتیک در خلیج‌فارس می‌‌‌زند و این گمانه‌زنی را از سوی ناظران برمی‌انگیزد که چین در مناقشه ایران و عربستان، یک طرف را بر طرف دیگر ترجیح می‌دهد. اگرچه چین روابط نزدیکی با هر دو کشور دارد، اما عربستان‌سعودی به‌عنوان یکی از شرکای استراتژیک پیشرو پکن در منطقه در سال‌های اخیر ظاهر شده است. سفر ماه دسامبر شی از ریاض بار دیگر این گمانه‌زنی را ایجاد کرد که اقدامات پکن می‌‌‌تواند تعادل دیپلماتیک دقیقی را که مقامات چین در قبال دوطرف به وجود آورده‌اند، از بین ببرد. سوالی که اینجا مطرح است، این است که آیا اقدامات چین در این‌ماه، چرخش موقت از ایران به سمت عربستان‌سعودی است یا وضعیت جدید به نفع سعودی‌‌‌ها. احتمال اولی بیشتر از دومی است.

عربستان‌سعودی و کشور‌‌‌های شورای همکاری خلیج‌فارس ممکن است اولویت ژئوپلیتیک کوتاه‌مدت برای مقامات چینی باشند که به دلیل مزایای در دسترس روابط عمیق با عربستان سعودی و چالش‌‌‌های داخلی ایران است. چین به‌طور فزاینده‌‌‌ای سرمایه‌گذاری‌‌‌های قابل پیش‌بینی، باثبات و با بازده بالا را ترجیح می‌دهد. روابط اقتصادی، سرمایه‌گذاری و انرژی پکن با ریاض در دوسال گذشته دستاورد‌‌‌های قابل‌توجهی با ریسک محدود داشته است. این در حالی است که ایران در کوتاه‌مدت چنین سودی را برای سرمایه‌گذاران چینی به همراه نداشته است. کسب‌وکار‌‌‌های چینی در ایران همچنان درگیر نگرانی‌هایی درباره خطر هدف گرفته‌شدن توسط تحریم‌‌‌های آمریکا هستند. در همین حال، عدم‌پیشرفت در مذاکرات بر سر احیای برجام، هرگونه منافع توافق ۴۰۰میلیارد دلاری پکن با تهران را به تاخیر انداخته است. شراکت با ایران برای چین، بازی انتظار استراتژیک است که نیازمند توجه دیپلماتیک گسترده در درازمدت است. گام‌‌‌های بعدی پکن پس از سفر شی احتمالا با هدف اطمینان‌دادن به ایران از بی‌‌‌طرفی چین و نشان دادن تساوی در روابط خواهد بود. این استراتژی از یک الگوی آشنا پیروی خواهد کرد. در همین راستا، مخالفت اخیر ایران با بیانیه مشترک چین با شورای همکاری خلیج‌فارس احتمالا مستلزم تماس سطح بالاتر از سوی چین، شاید حتی تماس رئیس دولت باشد. چین به تعمیق روابط با تهران و ریاض ادامه خواهد داد و در عین حال در رقابت طولانی‌مدت ایران و عربستان‌سعودی خارج از رقابت باقی خواهد ماند.

اخبار مرتبط