قانون‌گذاری زیر سایه شوک دیپلماتیک رفت
جنجال «ماچین» در «مِهستان»
روز گذشته جلسه علنی مهستان شاهد واکنش انتقادی نایب رئیس و نمایندگان خانه ملت در باب رفتار ماچین بود. مهستان از دوره اشکانیان مجلس بزرگان برای تصمیم‌گیری بوده است. در دوره باستان نیز چین تنها یک استان بوده و ماچین بزرگ کشور و امپراتوری اصلی بوده است. نمایندگان مجلس که سیاست اتخاذی ماچین در سفر به عربستان به مذاق‌شان خوش نیامده بود در جلسه علنی به مسوولان و سرمایه‌گذاران این کشور تذکر و هشدار دادند. از سوی دیگر برای بررسی سیاست اتخاذی چین در سفر به عربستان و دو بیانیه صادره در این سفر که یکی از آنها به لزوم همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پایبندی به معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای و عدم دخالت در امور داخلی کشورها اشاره دارد و دیگری تمامیت ارضی ایران را زیر سوال می‌برد، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس روز گذشته جلسه‌ای را بدون حضور دولتمردان برگزار کرد. در این نشست اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به بیان دیدگاه‌هایشان پرداختند.
مخاطب نیکزاد چه کسی بود؟
روز گذشته در مجلس شورای اسلامی تذکرهایی از سوی نمایندگان به چینی‌ها داده شد. ابتدا علی نیکزاد، نایب رئیس مجلس که ریاست جلسه علنی را بر عهده داشت در نطق پیش از دستور خود با اشاره به بیانیه مشترک چین و کشورهای عربی گفت: اگر شاهد بلندپروازی‌های خارج از حد و اندازه باشیم پاسخ ایران مقتدر، قوی و پشیمان‌کننده خواهد بود؛ چه بلندپروازی در تغییر مرزها و کاهش یک همسایه باشد و چه اجازه دادن به گروهک‌های مزدور در اقلیم غرب کشور باشد و چه یاوه‌گویی در برابر جزایر سه‌گانه متعلق به جمهوری اسلامی ایران باشد. از افزایش تبادلات اقتصادی کشورهای همسایه خود استقبال می‌کنیم و دخالتی در امور داخلی آنها نداریم، اما بر سر تمامیت ارضی خود با هیچ کشوری شوخی نداریم.
ما هیچ مشکلی با اینکه قاتل خاشقجی، مادر معنوی داعش و گاو شیرده آمریکا با کشورهای مختلف دنیا قرارداد تجاری ببندد، نداریم، اما چنین حقی را برای ایشان قائل نیستیم که در لابه‌لای مناسبات اقتصادی درباره جزایر اعلانی «لاف در غریبی بزند». او در بخش دیگری از نطق خود بدون آنکه نامی از چین ببرد، تاکید کرد: ما منتظر شنیدن روایت‌های کشورهای دوست و شرکای تجاری خود در این زمینه هستیم، اما از ایشان می‌خواهیم در مناسبات تجاری خود دقت داشته باشد تا برخی کلمات نامتعارف در گفت‌وشنودهای دوجانبه و چندجانبه راه پیدا نکند. همچنین مجتبی ذوالنوری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در تذکری شفاهی خطاب به چینی‌ها گفت: به مسوولان چینی تذکر می‌دهم که خود را در مسیر کجی که صهیونیست‌ها و محور عبری-عربی طراحی کردند، قرار نداده و به مسیر درست بازگردند.
از سوی دیگر علیرضا سلیمی، عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در تذکری گفت: به مسوولان چینی و رئیس‌جمهور چین هشدار می‌دهم که فریب عروسک‌های کوکی کشورهای حاشیه خلیج فارس را نخورند. رئیس‌جمهور چین در این سفر نشان داد بیش از آنچه تصور می‌شد ساده است. جزایر سه‌گانه ایرانی بوده، هست و خواهد بود و هر کسی بخواهد نسبت به این موضوع ورود کند با برخورد قاطع جمهوری اسلامی ایران مواجه خواهد شد. او تاکید کرد: دولت چین به پیمان شانگهای پایبند باشد؛ در بند دو پیمان شانگهای به تمامیت ارضی ایران اشاره شده است. ای کاش رئیس‌جمهور چین با مشاوران خود مشورت می‌کرد و متوجه می‌شد در اساسنامه پیمان شانگهای چه مواردی گنجانده شده است.
همچنین محمدرضا احمدی، نماینده رشت در مجلس خطاب به چینی‌ها گفت: از خانه ملت به دولت چین تذکر می‌دهم که مواظب اظهارنظر خود در خصوص تمامیت ارضی کشور قدرتمند ایران باشد. ایران قدرتمند در ۸ سال دفاع مقدس به تمام ابر قدرت‌های جهانی نشان داد که اجازه نخواهد داد وجبی از خاک خود در طمع دیگران قرار گیرد. در همین راستا سلمان اسحاقی، نماینده قائنات در مجلس شورای اسلامی با اشاره به بیانیه مشترک چین و عربستان به سرمایه‌گذاران چینی هشدار داد و گفت: ما درباره مبادلات اقتصادی بین کشورها و بین چین و عربستان ناراحت نیستیم فقط توصیه‌ای به سرمایه‌گذاران چینی می‌کنم که مقداری احوالات خاشقجی را بخوانند و مراقب ابزار‌آلاتی باشند که هنوز در دست بن‌سلمان است و از خودشان حفاظت کنند.
روابط با چین و روسیه را استراتژیک بخوانیم؟
جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به علت چرخش ایران به سمت شرق در سیاست خارجی، گفت: در خصوص سیاست خارجی ایران با شرق در پاسخ به همه انتقادات باید بگوییم که غربی‌ها مقصر هستند. غرب دولت دکتر مصدق را سرنگون کرد، به صدام حسین برای حمله به ایران کمک کرد و تحریم‌های ناجوانمردانه علیه ایران به تحریک اسرائیلی‌ها انجام داد. بنابراین راه دیگری جز گرایش ما به شرق باقی نگذاشتند. او ادامه داد: هر زمان هم گامی برای ایجاد روابط با غرب برداشتیم با نگاه بی‌اعتمادی و رفتار نادرست آنها مواجه شدیم که آخرین نمونه آن برجام است.
ما ناچار بودیم که با شرق کار کنیم. در حال حاضر سطح روابط ما با روسیه و چین و برخی کشورها به گونه‌ای است که اگرچه ایده‌آل نیست و نباید به عنوان روابط استراتژیک به آنها نگاه کنیم، اما نباید خودمان را در مخمصه چالش با شرق قرار دهیم در حالی‌که غرب هنوز عقلانیت لازم برای تنش‌زدایی با ایران را ندارد. این نماینده مجلس گفت: ما باید منافع ملی‌مان را تعریف کنیم و برپایه منافع ملی‌مان روابط‌مان را با جهان تنظیم کنیم چون همه کشورها همین کار را انجام می‌دهند. کشورها اعلام می‌کنند که ما منافع دائمی داریم و دوست و دشمن دائمی نداریم.
رحیمی‌جهان‌آبادی بر لزوم تغییر رویه‌ها در سیاست خارجی تاکید کرد و ادامه داد: در سیاست خارجی باید به دنبال تنش‌زدایی با غرب و دوری از تنش‌های غیر ضروری با کشورهای اروپایی و کشورهای منطقه باشیم و همچنین باید به دنبال حفظ روابط با شرق بدون وابستگی و امید به اینکه متحد استراتژیک ما شوند، باشیم. ما نباید با طناب پوسیده چین و روسیه به چاه برویم کما اینکه با طناب پوسیده آمریکا هم نمی‌شود به چاه رفت. او افزود: سیاست جمهوری اسلامی، سیاست معقول و عاقلانه‌ای است. «نه شرقی، نه غربی جمهوری اسلامی». مفهوم این جمله این بود که خودمان را دچار درگیری‌های زائد با شرق و غرب نکنیم، اما به عنوان متحد استراتژیک هم به آنها نگاه نکنیم و یک سیاست مستقلی را اتخاذ کنیم.
اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد و در بخشی از آن غرب مقصر است که ما را به سمت شرق هل داد و بخش دیگر ما مقصر هستیم که تعریف دقیقی از منافع ملی‌مان و راه‌های رسیدن به آن نداریم. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با اشاره به بیانیه چین و کشورهای عربی علیه ایران، تاکید کرد: در خصوص جزایر سه‌گانه باید پاسخ دقیق و محکمی به طرف چینی بدهیم و هم اقدام عملی انجام دهیم که بدانند هر رفتار و هر کنش آنها واکنش ما را در پی دارد. اگر ما این کار را انجام ندهیم چین برداشت و تحلیلش این خواهد بود که چون ما با غرب درگیریم به آنها نیاز داریم و هر رفتاری در قبال ما انجام خواهند داد. از سویی چون تنش‌زدایی ما با غربی‌ها انجام نشده نباید خودمان را بدون دلیل با شرق درگیر کنیم چون این کار حلقه محاصره علیه ما را تنگ‌تر می‌کند، اما این موضوع به معنای آن نیست که تصمیم‌گیری قاطع علیه چینی‌ها انجام ندهیم.
