بحث بی‌حاصل درباره مشکلات کشاورزی در مجلس

عکس: آکو سالمی

دنیای اقتصاد- منتخبان مجلس نهم یکی از اولین برنامه‌های خود پس از بررسی اعتبارنامه‌های نمایندگان و انتخابات هیات رییسه را بررسی مسائل و مشکلات بخش کشاورزی قرار دادند. این جلسه که قرار بود با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت، وزیر جهادکشاورزی و رییس کل بانک مرکزی برگزار شود، به دلیل همسفری مهدی غضنفری و محمود بهمنی با رییس‌جمهور برای حضور در اجلاس شانگهای، در غیاب این دو تن و تنها با حضور صادق خلیلیان برگزار شد. «قیمت‌های خرید تضمینی نامناسب محصولات کشاورزی»، «عدم حمایت دولت از دامداران»، «واردات گسترده محصولات کشاورزی»، «مشخص نبودن وظایف وزارت کشاورزی»، «فقدان مدیریت منابع آبی» و «نبود نقشه راه برای برخی محصولات کشاورزی» از جمله مشکلاتی بود که از سوی منتخبان مجلس نهم در این نشست مطرح شد؛ که البته خلیلیان مستقیم و غیرمستقیم به آنها پاسخ داد.

البته عباس رجایی، رییس کمیسیون کشاورزی مجلس هشتم در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، شیوه کنونی جلسات مجلس با وزیران را برای مردم «بی‌نتیجه» دانست. به اعتقاد او جلسات اینچنینی خاصیتی جز تنویر افکار عمومی ندارد، زیرا برگزاری جلسات کارشناسی باید به صورتی باشد که نتایج آن به مرحله عمل برسد و جامعه از آن بهره‌مند شود.

از یک صادرکننده گندم به یک ‌واردکننده تبدیل شدیم

در جلسه علنی روز گذشته مجلس ۹ تن از منتخبان مجلس به بیان مشکلات بخش کشاورزی پرداختند. در این میان عباس رجایی رییس کمیسیون کشاورزی مجلس هشتم با انتقاد از اقدامات و تصمیمات نادرست دولت، گفت: با این اقدامات عملا کشوری که می‌تواند صادرکننده گندم باشد، به یک کشور واردکننده گندم تبدیل شده است.

وی با بیان اینکه، دولت در بخش کشاورزی یک قیمت خرید تضمینی برای خرید محصولات تصویب کرده که این موضوع امروز یک نا‌امیدی جدی در حوزه کشاورزی به وجود آورده است، از مجوز دولت برای واردات ۲۴ میلیارد دلار کالاهای اساسی در سال تولید ملی انتقاد کرد. منتخبان مجلس نهم همچنین از بالا بودن سهم بیکاری فارغ‌التحصیلان رشته کشاورزی در کشور و عدم نوسازی تجهیزات و صنایع کشاورزی، انتقاد کردند.

توکلی: ۹۰درصد درآمد نفت صرف هزینه‌های دولت شد

احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس هشتم نیز در این جلسه به بیان نظراتش در حوزه کشاورزی پرداخت و گفت: دولت تنها ۱۰درصد درآمدهای نفتی را صرف تولید کرده و مابقی صرف هزینه‌های خود دولت شده است.

وی افزود: اقتصاد نفتی، مستعد تورم و رکود با یکدیگر است و اگر درآمد نفتی هنگفت شود، مشکلی به نام بیماری هلندی پیش می‌آید که به اقتصاد آسیب می‌زند.

توکلی با بیان اینکه وقتی تقاضای کالایی افزایش می‌یابد، همه تقاضاها بالا می‌رود، گفت: وقتی فشار روی واردات کالاهای قابل تجارت آورده می‌شود، تولید ملی سرکوب می‌شود و تورم تولید ملی بالا می‌رود و در نتیجه میل به واردات کالاهای قابل تجارت افزایش می‌یابد و هر چه بیشتر این مکانیزم فعال باشد، این ضرر بیشتر اتفاق می‌افتد.

توکلی بر همین اساس به ارائه آماری از میزان اتکای دولت در قوانین بودجه سنواتی به درآمدهای نفتی پرداخت و متذکر شد: در سال ۸۹ این میزان ۵۹هزارمیلیارد تومان بود که در سال ۹۰ ‌به ۶۴هزار میلیارد تومان افزایش یافت و در سال ۹۱ میزان اتکای دولت در بودجه به درآمدهای نفتی به ۷۴هزار میلیارد تومان رسید و باید دانست وقتی این سیر، صعودی می‌شود، بیماری هلندی تشدید می‌شود، البته ما نمایندگان مجلس در این شرایط شریک هستیم و ما با کنترل این روند می‌توانیم به این فرآیند دامن نزنیم.

به گفته وی، بیماری هلندی یک بار در سال ۵۶، یک بار سال ۶۲، یک بار در سال ۶۸ و یک بار در سال ۸۵ اتفاق افتاد و امروز نیز گرفتار این موضوع هستیم.

افزایش سرانه مصرف ارز در دولت احمدی‌نژاد

منتخب تهران در ادامه سخنانش از مصرف سرانه ارز به ازای هر ایرانی در ۳۰سال گذشته سخن به میان آورد و تصریح کرد: این رقم در دوران جنگ ۶۰۸دلار، دولت‌هاشمی ۳۸۴دلار، دولت خاتمی ۳۶۴دلار و در پنج سال اول دولت احمدی‌نژاد ۸۲۴دلار بوده است و البته نتیجه این میل شدید به خرج درآمد ارزی، افزایش تورم در کشور است که البته مجلس هم در این موضوع شریک بوده و فقط دولت مقصر نیست.

همچنین وی با اشاره به اینکه تنها ۱۰ درصد حساب ذخیره ارزی کشور صرف تولید شده است تاکید کرد که نتیجه اصرار به مصرف منابع ارزی این شد که تا امروز ما حدود ۲ هزار و ۵۰۰ طرح نیمه تمام ملی داریم و در سال‌های اخیر به علت تاخیرها به ازای هر طرح عمرانی ۵/۳برابر خرج کردیم.

ناخنک دولت به صندوق توسعه ملی

وی درباره مصرف ذخایر صندوق توسعه ملی نیز گفت: امسال دولت می‌خواست در بودجه ۹۱ به صورت مشتی از ذخایر صندوق توسعه ملی برداشت کند ولی مجلس این موضوع را تصویب نکرد اما متاسفانه طبق مصوبه مجلس، ناخنک‌هایی به ذخایر صندوق توسعه ملی زده شد.

تخصیص ۷۲۰۰میلیارد تومان تسهیلات به کشاورزی

وزیر جهاد کشاورزی اما به ارائه گزارش عملکردی از فعالیت‌های این وزارتخانه پرداخت و اعلام کرد: در سال جاری حدود ۷ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان تسهیلات ارزان قیمت ۷ درصدی در اختیار سرمایه‌گذاران بخش کشاورزی قرار می‌گیرد.

صادق خلیلیان افزود: به دلیل خشکسالی بی‌سابقه در سال ۸۷ آسیب جدی به بخش‌های زیربنایی کشاورزی و تولید وارد شد که تاثیرات آن تا به امروز ادامه دارد.

وی خاطرنشان کرد: میزان تولیدات کشاورزی در سال ۸۸ به ۸۰ میلیون تن کاهش یافت و در سال ۹۰ ما به ۱۱۰ میلیون تن رسیدیم که امیدوارم امسال تولیدات کشاورزی ما به مرز ۱۱۸ میلیون تن برسد، همچنین آثار این افزایش تولید را ‌اکنون در بخش کاهش واردات نیز می‌بینیم.

آمار وزیر از کاهش واردات

خلیلیان در خصوص میزان واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی گفت: واردات این محصولات در سال ۸۸ حدود ۴/۱۸ میلیون تن بوده که در سال ۸۹ با ۱۹ درصد کاهش، این میزان واردات به ۹/۱۴ میلیون تن تنزل یافته است، همچنین واردات محصولات کشاورزی در سال ۹۰، ۱۳ درصد کاهش یافت و به ۹۹/۱۲ میلیون تن رسید. در نتیجه طی دو سال گذشته شاهد ۳۰ درصد کاهش در حجم واردات محصولات کشاورزی هستیم.

خلیلیان به واردات میوه در سال ۸۸ و ۹۰ اشاره کرد و افزود: واردات میوه از سال ۸۸ تاکنون یعنی طی دو سال گذشته حدود ۲۹ درصد کاهش یافته و از عدد یک میلیون و ۸۳ هزار تن در سال ۸۸ به میزان ۷۶۹ هزار تن در سال ۹۰ کاهش یافته که ۷۷ درصد این حجم واردات در سال ۹۰ میوه موز بوده است.

خلیلیان درباره بیمه محصولات کشاورزی در سال ۹۰ نیز گفت: حدود هزار میلیارد تومان خسارت به کشاورزان پرداخت کردیم و آنچه دریافتی صندوق بیمه بود، تنها به ۲۰۰ میلیارد تومان می‌رسید که با کمک منابع بانکی توانستیم این خسارات را پرداخت کنیم.

وی با اشاره به قیمت‌های تضمینی محصولات کشاورزی اظهارکرد: در این زمینه مجلس، وزارت کشاورزی را موظف کرده که هر سال قبل از فصل کاشت بر اساس نرخ تورم که در آن زمان مشخص شده، قیمت‌های خود را پیشنهاد دهد و البته این قیمت‌ها در یک کارگروهی که وزیر کشاورزی تنها یک عضو آن است، بررسی و تایید می‌شود.

خلیلیان درباره مشکلات کود شیمیایی کشاورزان گفت: ما بر اساس میزان یارانه‌ای که در اختیارمان قرار می‌گیرد، کود را از شرکت‌های پتروشیمی خریداری کرده و توزیع می‌کنیم، به همین دلیل با محدودیت مواجهیم.

انتقاد از اختیارات وزارت صنعت و تجارت در تنظیم بازار

وزیر جهاد کشاورزی درباره اعتراضات نمایندگان به تنظیم بازار، با بیان اینکه بحث واردات و صادرات، تولید و تنظیم بازار یک بسته به هم پیوسته است، تاکید کرد: دلیلی ندارد تنظیم بازار محصولات کشاورزی را یک وزارتخانه صنعتی انجام دهد.

وی ادامه داد: وزارت بازرگانی قبلا مستقل بود و تمام این بخش‌ها را پوشش می‌داد، اما هم اکنون با وزارت صنایع ادغام شده و مجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت را تشکیل داده است.

خلیلیان افزود:‌ من در دفاع از تولید هر آنچه در توان داشتم گذاشتم. بانک کشاورزی از نظر مدیریت اداری ارتباطی با جهاد کشاورزی ندارد و مدیرعامل بانک کشاورزی زیر نظر وزیر اقتصاد کار می‌کند. در مباحث تنظیم بازار هم وزارتخانه دیگری مسوول سازماندهی شده است.

گلایه از قیمت‌های خرید تضمینی

محمد حسن ابوترابی فرد، نایب‌رییس اول مجلس که در غیاب لاریجانی ریاست جلسه را بر عهده داشت نیز در پایان جلسه علنی روز گذشته، اعلام کرد که قیمت‌های نامناسب برای خرید تضمینی محصولات کشاورزی می‌تواند علاوه بر کاهش تولید، آسیب جدی به تولیدکنندگان شیر و گندم وارد کند، از این رو ضروری است که وزارت جهاد بررسی این موارد را در دستور کار قرار دهد.