اکونومیست: وضعیت پیشرفت مذاکرات «مضحک» است
مذاکرهکنندگان هر چند ماه یک بار برای نشستهای بیشتر در خانه ناظر سازمان ملل یعنی آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین جمع میشوند. به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، مذاکرهکنندگان ماه گذشته خوشبین به نظر میرسیدند. آمریکا که در سال ۲۰۱۸ میلادی از برجام خارج شد برخی از مسائل باقی مانده خود با ایران را حل کرده بود. اتحادیه اروپا آنچه را «متن نهایی» یک توافق میداند، آماده کرده بود و صحبت از سفر وزرای خارجه به وین برای امضای آن بود. در اول سپتامبر ایران پاسخ رسمی به پیشنویس اتحادیه اروپا ارسال کرد. آمریکا آن پاسخ را «غیر سازنده» خواند و دیپلماتهای اروپایی ناراضی بودند. به نظر میرسد که مذاکرات برای یک وقفه دو ماهه تا پس از انتخابات میاندورهای آمریکا در ماه نوامبر آماده میشود. حتی دیپلماتهای غربی که از توافق حمایت میکنند آغاز به طرح این پرسش کردهاند که آیا ایران واقعا خواستار حصول توافق است یا صرفا قصد دارد برای بازی با زمان و خرید وقت به مذاکره ادامه دهد؟ و اینکه چه زمانی باید تاکتیک ایران را بلوف قلمداد کرد؟
ناظران مسائل ایران در داخل و خارج از آن مطمئن نیستند که آیا ایران واقعا خواستار توافق است یا خیر. یک دیدگاه مبتنی بر آن است که ایران به مذاکرات ادامه میدهد تا امتیازات بیشتری از سوی دولت بایدن ارائه شود. در هر صورت، وضعیت موجود ایدهآل نیست. ارزش ریال ایران سقوط کرده و نرخ تورم آن کشور در حدود ۵۰درصد است و ایران روزانه از دههامیلیون دلار درآمد نفتی محروم میشود.
حتی اگر یک جمهوریخواه دوباره در سال ۲۰۲۵ میلادی توافق را لغو کند ایران همچنان میتواند از دو سال تخفیف تحریمها برخوردار شود. «بیژن خواجه پور» اقتصاددان ایرانی تخمین میزند که این توافق شش واحد به رشد تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۲۰۲۴ اضافه میکند و دو واحد از نرخ بیکاری خواهد کاست. با این وجود، برخی از مشاوران رئیسجمهوری ایران معتقدند درد اقتصادی آزمایشی است و باید آن را تحمل کرد. در هر صورت، بن بست ممکن است به نفع ایران باشد. این کشور سه سال را برای غنیسازی اورانیوم خود بدون تحمیل تحریمهای بیشتر اروپایی یا فعالسازی مکانیزم برجام موسوم به ماشه، صرف کرده است که محدودیتهای شورای امنیت سازمان ملل در معاملات تسلیحاتی و تحقیقات موشکی ایران را دوباره فعال میکند. حتی «جوزپ بورل» که در طول مذاکرات موجی از خوشبینی را مطرح کرد اکنون به نظر میرسد که معتقد است وضعیت پیشرفت مذاکرات «مضحک» است. رئیس خستگیناپذیر سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ۵ سپتامبر گفت که آمریکا و ایران در مواضع خود از هم دورتر میشوند. او با ناراحتی نتیجه گرفت: «کل این فرآیند در خطر است. هیچ کس حاضر نیست شکست را بپذیرد، اما به نظر میرسد این یک احتمال رو به افزایش است.»