شرط ایران برای توافق چیست؟
ابهام‌زدایی از پیش‌نویس وین
درواقع آنچه امروز با آن مواجه هستیم وضعیت ابهام در مذاکرات است؛ وزیر امور خارجه و تیم ایران در بیش از یک هفته گذشته بارها تاکید کرده‌اند که متن پیشنهادی یا پاسخ آمریکایی‌ها دارای ابهاماتی است که ضرورت دارد برطرف شود. ایران بر مبنای همین نگاه به پیش‌نویس ۳۵صفحه‌ای جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، جواب داد.
اکنون با توجه به تحولات پیش رو از جمله انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا و فشار لابی اسرائیل بر این کشور، به نظر می‌رسد واشنگتن در شرایطی قرار ندارد که این ابهامات را برطرف کند. ضمن اینکه کاخ سفید در این راستا سعی می‌کند از ابزارهای غیرهسته‌ای مثل تحریم‌های غیرهسته‌ای به عنوان مثال در خصوص مبادلات نظامی روس‌ها و ایران به صورت کنترل‌شده و مدیریت‌شده استفاده کند تا ضمن اعمال فشار، روزنه مذاکرات تحت‌تاثیر دیگر موضوعات غیرهسته‌ای قرار نگیرد. به بیان دیگر در حال حاضر آمریکا در حوزه مسائل هسته‌ای احتیاط بیشتری دارد. در این راستا از یک سو سخنگوی کاخ سفید از فعال بودن مذاکرات برای احیای برجام خبر می‌دهد و از سوی دیگر وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای از اعمال تحریم علیه چند شخص و نهاد ایرانی به بهانه برخی تبادلات با روسیه خبر داد. به گزارش «ایسنا» به نقل از رویترز، وزارت خزانه‌داری آمریکا روز پنجشنبه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد تحریم‌هایی را علیه چهار شرکت و یک شخص ایرانی اعمال کرده است. «خدمات هواپیمایی سفیران» یکی از شرکت‌هایی است که ذیل قانون اجرایی آمریکا - که برخی تبادلات با روسیه را ممنوع می‌کند - تحت تحریم قرار گرفته است. همچنین شرکت‌های «پرآور پارس»، «طراحی و ساخت موتورهای هوایی (داما)» و «بهارستان کیش» در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند. وزارت خزانه‌داری آمریکا در انتها تحریم‌هایی را علیه «رحمت‌الله حیدری» اعمال کرده است. آمریکایی که تحریم‌های غیرهسته‌ای را علیه ایران اعمال کرده، می‌گوید کماکان به مسیر دیپلماسی با ایران متعهد است. به گزارش خبرگزاری فارس، جان کربی، سخنگوی کاخ سفید، روز پنجشنبه گفت دولت جو بایدن متعهد به پیگیری مسیر دیپلماسی با ایران است. جان کربی تصریح کرد «مذاکرات فعال» برای احیای توافق هسته‌ای با ایران کماکان ادامه دارند. وی گفت: «هیچ‌کس در اینجا دست روی دست نگذاشته ما فعالانه درگیر گفت‌وگوها هستیم.» این مقام کاخ سفید در بخش دیگری از اظهاراتش به‌رغم بیان اینکه دولت بایدن به مسیر دیپلماسی با ایران متعهد است گفت: «دولت آمریکا می‌خواهد اطمینان حاصل کند در صورت عدم‌دستیابی به توافق، گزینه‌های دیگری برای جلوگیری از سلاح هسته‌ای ایران در اختیار خواهد داشت.» جان کربی مدعی شد در حال حاضر به اندازه گذشته به توافق هسته‌ای با ایران نزدیک نیست. او گفت: «اختلافات در گفت‌وگوها باقی است.» آخرین دور مذاکرات رفع تحریم‌های ایران پس از وقفه‌ای پنج‌ماهه ۱۳ تا ۱۷ مردادماه در شهر وین برگزار شد و پس از آن بورل متنی ۳۵ صفحه‌ای به طرفین ارائه داد تا به آن پاسخ دهند. ایران و آمریکا چند بار با واسطه‌گری اتحادیه اروپا پاسخ‌های خود به متن اتحادیه اروپا را رد‌و‌بدل کرده‌اند. تحلیلگران می‌گویند برخی عوامل مانند فشارهای رژیم صهیونیستی، اختلافات با کنگره و مشکلات داخلی در آمریکا دلیل بی‌میلی دولت بایدن برای بازگشت به برجام در ماه‌های گذشته بوده است. همچنین برخی اختلافات نیز باقی مانده است؛ ایران راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها، اخذ تضمین در خصوص ماندگاری برجام و رفع ادعاهای پادمانی آژانس اتمی را اصلی‌ترین مطالبه خود در مذاکرات رفع تحریم‌ها قرار داده و تاکید کرده تنها بازگشت به قرارداد دوجانبه‌ای را که در ازای برخی محدودیت‌ها نفع ملموس اقتصادی برای ملت ایران به همراه داشته باشد منطقی می‌داند و آن را می‌پذیرد. به‌ویژه در خصوص مساله پادمان هنوز چشم‌انداز روشنی را نمی‌توان متصور بود و اختلافات در این رابطه زیاد است.
توافق نزدیک نیست!
لذا با توجه به مواضع طرفین احتمالا به‌زودی توافقی اعلام نخواهد شد؛ به‌ویژه که منابع اسرائیلی اعلام کرده‌اند بین اسرائیل و آمریکا پیام‌هایی مبادله شده که تا نوامبر توافقی بین ایران و ۱+۴ امضا نخواهد شد. گزارش‌های منابع اسرائیلی را نباید خیلی ساده گرفت؛ زیرا اولین‌بار که به صورت رسمی اعلام شد بایدن مساله خروج سپاه از فهرست تروریستی را رد کرده، این موضوع توسط منابع اسرائیلی منتشر شد و چند روز قبل از سفر بایدن به منطقه بود. این روزها نیز بار دیگر منابع اسرائیلی یک خبر مهم را زودتر منتشر کرده‌اند. در این راستا لارا روزن، روزنامه‌نگار آمریکایی، روز پنجشنبه در خبرنامه خود تحت عنوان «دیپلماتیک» نوشت: «پس از آخرین پاسخ ایران، ارزیابی مقامات اسرائیلی این است که احیای توافق هسته‌ای ایران تا قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا در نوامبر بعید به نظر می‌رسد اتفاق بیفتد.» یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل، می‌خواهد در رابطه با این موضوع پیش از انتخابات، کار رسانه‌ای کند و بهانه توافق با ایران را از دست بنیامین نتانیاهو بگیرد. همچنین صحبت‌های اخیر جان کربی، سخنگوی کاخ سفید، مبنی بر این است که آمریکا به دیپلماسی متعهد است اما اختلافات باقی مانده، بیانگر این است که مواضع طرفین در حال دور شدن از هم است.
