خیام، ایران و روسیه را به یکدیگر نزدیکتر کرد
فضایی شدن اتحاد پاستور و کرملین
پیشتر نیز همکاریهای تهران و مسکو بر سر پهپادهای ایرانی با واکنش ایالات‌متحده روبه‌رو شده بود. در همین خصوص، وزارت امورخارجه آمریکا در واکنش به پرتاب ماهواره خیام به مدار زمین که با همکاری ایران و روسیه انجام شد، در این‌باره ابراز نگرانی کرده و گفت که همکاری رو به افزایش روسیه با ایران باید خطر بزرگی برای جامعه بینالمللی در نظر گرفته شود. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبر‌گزاری آناتولی، یک سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا با مطرح‌کردن ادعاهایی علیه نوع کاربری این ماهواره به خبر‌گزاری آناتولی گفت که آمریکا از پرتاب «یک ماهواره با قابلیت‌‌‌‌‌‌های چشمگیر جاسوسی به نیابت از ایران» مطلع است. او تعمیق اتحاد میان روسیه و ایران را تهدیدی دانست که تمام جهان باید به آن توجه کنند؛ این در حالی است که یوری بوریسوف، رئیس آژانس فضایی روسیه از این پرتاب ماهواره‌‌‌‌‌‌ای به‌عنوان «رخدادی برجسته در همکاری دوجانبه روسیه-ایران که راه را برای پروژه‌‌‌‌‌‌های جدید باز‌می‌کند»، استقبال کرده است.
واکنش آمریکا به پرتاب ماهواره خیام در پی این مطرح می‌شود که روز سه‌شنبه ماهواره سنجش از دور خیام با موشک روس «سایوز» از پایگاه فضایی قزاقستان به مدار زمین فرستاده شد. ماهواره«خیام» با وزن ۶۰۰کیلوگرم با ماهواره‌‌‌‌‌‌بر «سایوز» به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین پرتاب شد تا طبق اعلام سازمان فضایی به مدت ۵سال از داده‌‌‌‌‌‌ها و تصاویر ارسالی آن در حوزه‌‌‌‌‌‌های کشاورزی، منابع طبیعی، محیط‌زیست، منابع آبی، معادن و پایش‌مرزها و مدیریت حوادث غیرمترقبه و نیروهای دفاعی استفاده شود.
همزمان سفارت روسیه در ایران در ارزیابی‌‌‌‌‌‌اش از پرتاب ماهواره خیام، در صفحه توییترش اعلام کرد: ماهواره خیام در ۸:۵۲صبح (به وقت مسکو) با ماهواره‌‌‌‌‌‌بر Soyuz-۲. ۱b از ایستگاه فضایی بایکونور به فضا پرتاب شد. ماموریت ماهواره خیام، رصد و تصویر برداری از سطح زمین برای اهداف غیرنظامی است. صفحه توییتر سفارت روسیه همچنین مطرح کرد: در دیدار هیات‌‌‌‌‌‌های روسیه و ایران، دو طرف متذکر شدند که پرتاب موفقیت‌آمیز این ماهواره و قرارگرفتن آن در مدار زمین، مرحله مهمی در پیشینه روابط دوجانبه است که به گشایشی در همکاری در صنعت فضایی می‌‌‌‌‌‌انجامد.
بنا بر اعلام سازمان فضایی ایران، مرکز کنترل عملیات ماهواره، ارسال فرامین و ایستگاه‌‌‌‌‌‌های اخذ داده‌‌‌‌‌‌های ماهواره‌‌‌‌‌‌ای ماهواره «خیام» تنها در خاک جمهوری‌اسلامی ایران و تحت مدیریت سازمان فضایی ایران است و مهندسان و محققان ایرانی در آن مستقر هستند. ارسال فرامین و دریافت اطلاعات از این ماهواره تماما طبق الگوریتم رمزنگاری شده‌‌‌‌‌‌ای که قبلا توسط محققان سازمان فضایی در آن تعبیه شده است، انجام‌شده و در این فرآیند هیچ کشور دیگری امکان دسترسی به اطلاعات آن را نداشته و برخی شایعات منتشره درخصوص استفاده از تصاویر این ماهواره برای مقاصد نظامی سایر کشورها صحت ندارد.
آموزش مقامات روس در ایران
همزمان با ادعای سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا، یک مقام آمریکایی هم که نامش فاش نشده است، در گفت‌‌‌‌‌‌وگویی مدعی شده است که مقامات روسی از چند هفته قبل در حال آموزش دیدن در ایران برای استفاده از پهپادهایی هستند که به ادعای مقامات دولت آمریکا، روسیه قرار بوده است از ایران خریداری کند. به گزارش «ایسنا» شبکه سی‌‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌‌ان در گزارشی نوشت، یک مقام آمریکایی در گفت‌‌‌‌‌‌وگو با سی‌‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌‌ان با اتکا به ادعای قبلی مقامات آمریکایی مبنی‌بر اینکه ایران قصد دارد هواپیماهای بدون‌سرنشین (پهپاد) از جمله انواع دارای قابلیت حمل‌سلاح را به روسیه بفروشد و روش استفاده از آنها را به نیروهای روسی آموزش دهد، مدعی شده است؛ «مقامات روسی طی هفته‌‌‌‌‌‌های اخیر دوره دیدن در ایران را به‌عنوان بخشی از توافق بر سر انتقال پهپادها از ایران به روسیه آغاز کرده‌‌‌‌‌‌اند.»
به گفته این مقام آمریکایی، اطلاعات مربوط به آموزش‌دیدن مقامات روسی اخیرا از حالت محرمانگی درآمده است. این شبکه در گزارش خود آورده است که از سفارت روسیه در واشنگتن خواسته توضیحاتی در این‌باره ارائه دهد. در این گزارش مطرح شد که دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در ماه گذشته در پاسخ به سوال خبرنگاران در این‌باره، گفته بود نظری درباره این موضوع ندارد. ادعای این مقام آمریکایی در پی این مطرح می‌شود که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا مدتی پیش در یک کنفرانس خبری مدعی شده بود، ایران در حال آماده‌‌‌‌‌‌سازی برای تحویل صدها پهپاد دارای قابلیت حمل سلاح به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین است. مشاور امنیت ملی آمریکا مدعی شده بود؛ «اطلاعاتی در دست داریم که نشان می‌دهد ایران در حال آماده‌شدن برای آموزش نیروهای روس در این زمینه است.» پس از این ادعای سالیوان، چند مقام دولتی دیگر آمریکا از جمله رئیس سازمان سیا نیز بر اظهارات او صحه گذاشتند.
این در حالی است که ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امورخارجه ایران هفته گذشته در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره اظهارات مشاور امنیت ملی آمریکا درباره فروش فناوری‌های نوین ایرانی به روسیه، تصریح کرد: سابقه همکاریهای میان جمهوری‌اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در حوزه برخی فناوری‌های نوین به پیش از آغاز جنگ در اوکراین برمی‌گردد و در مقطع اخیر هیچ تحول خاصی در این ارتباط رخ نداده است.
بازتاب در رسانه‌ها
رسانههای بینالمللی طی گزارش‌هایی به پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره بومی «خیام» اشاره کرده و آن را در راستای تقویت همکاریهای ایران و روسیه که با تحریم‌های آمریکا و متحدانش روبه‌رو هستند، خواندند. خبر‌گزاری رویترز در این رابطه نوشت که همزمان با برنامه تهران و مسکو برای ایجاد روابط نزدیکتر در مواجهه با تحریم‌های غرب، یک ماهواره ایرانی به‌صورت موفقیت‌آمیز توسط یک ماهواره‌‌‌‌‌‌بر روسی به فضا پرتاب شد. خبر‌گزاری فرانسه نیز در این رابطه به تقویت همکاریهای تهران و مسکو اشاره کرد و نوشت که ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه ماه گذشته میلادی به‌عنوان دومین سفر خارجی خود از زمان جنگ اوکراین، سفر کرد. این خبر‌گزاری همچنین درخصوص همکاریهای فضایی ایران و روسیه خاطرنشان کرد که در سال۲۰۰۵ ماهواره سینا یک ایران از ماهواره‌‌‌‌‌‌بر پلستسک روسیه پرتاب شده بود.
روزنامه صهیونیستی تایمز‌آواسرائیل هم نوشت: ماهواره جدید ایران به دلیل توانایی در نظارت بر مکان‌‌‌‌‌‌های حساس مناطق اشغالی و تصویربرداری با وضوح بالا، مشکل جدی برای ما ایجاد می‌کند. شبکهi۲۴ رژیم اسرائیل نیز با اشاره به پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره ایرانی«خیام» ادعای هفته گذشته روزنامه «واشنگتن‌پست» را تکرار کرد و افزود: بیم آن می‌رود این ماهواره نه‌تنها به روسیه در جنگ اوکراین کمک کند بلکه توانایی‌‌‌‌‌‌های بی‌‌‌‌‌‌سابقه‌‌‌‌‌‌ای در زمینه نظارت بر اهداف نظامی در اسرائیل و خاورمیانه در اختیار ایران قرار دهد. این شبکه افزود: ایران اتهامات مربوط به اینکه مسکو ممکن است از این ماهواره برای تقویت قابلیت‌‌‌‌‌‌های اطلاعاتی خود در جنگ علیه اوکراین استفاده کند را رد کرده و گفته است که کنترل کاملی بر آن خواهد داشت و از روز اول آن را به‌کار خواهد گرفت.
پرتاب ماهواره خیام در شبکه تلویزیونی الجزیره قطر نیز بازتاب داشت و این شبکه با اشاره به ویژگی‌ها و اهداف ارسال آن به فضا اعلام کرد: اعلام پرتاب این ماهواره بعد از سفر رئیس‌جمهوری روسیه به ایران در ۱۹ماه ژوئیه و دیدار وی با مقامات بلندپایه ایرانی صورت گرفت. پایگاه خبری «الخلیج الجدید» نیز با اشاره به پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره خیام نوشت: در زمانی‌که مسکو و تهران به‌دنبال ایجاد روابط نزدیکتر در مواجهه با تحریم‌های غرب هستند، آژانس فضایی ایران داده‌‌‌‌‌‌های اولیه را از ماهواره خیام دریافت کرد که روز سه‌شنبه با موشک روسی از پایگاه فضایی «بایکونور» در قزاقستان پرتاب شد.
