فرصت بحران اوکراین برای ایران
قائم‌مقام و معاون پژوهشی فرهنگستان علوم درباره تاثیر این جنگ بر مذاکرات وین گفت: «در حال حاضر دنیا به یک دهکده جهانی تبدیل شده است. بنابراین، اگر در یک دهکده اتفاقی بیفتد همه ساکنان آن را متاثر می‌کند و تحولات در دنیا این‌گونه نیست که روی دیگران تاثیری نداشته باشد.» وی افزود: «اگر در یک منطقه و کشوری که دور از ما باشد اتفاقی بیفتد که فکر کنیم تاثیری روی ما ندارد می‌توان گفت این تحلیل اشتباه است. ممکن است شدت تاثیر کم و زیاد باشد اما تحولات از هم متاثر هستند.» وی در خصوص تاثیر جنگ مسکو و کی‌‌‌یف در منطقه نیز توضیح داد: «تاثیر آن در منطقه قطعا قابل‌توجه است. به عنوان مثال روسیه بیش از ۶ تا ۷میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد (۱۰میلیون بشکه تولید می‌کند اما ۳ تا ۴میلیون بشکه مصرف داخلی خودش است)، حالا این ۶ تا ۷میلیون در معرض خطر قرار گرفته است، چگونه غرب می‌خواهد آن را جبران کند؟ این‌گونه نیست که کشورهای نفت خیز بتوانند ۶ تا ۷میلیون بشکه را سریعا جبران کنند. پس اثر می‌گذارد.»
رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی درباره اثر این وضعیت بر ایران نیز گفت: «در حال حاضر برای جمهوری اسلامی یک فرصت استثنایی پیش آمده که اگر برجام منجر به احیا شود فرصتی برای صدور قابل‌توجه نفت ایران است که الان تقاضا هم برای آن وجود دارد. بنابراین، روی ما و عربستان و کل منطقه خاورمیانه اثر می‌گذارد.»
وزیر پیشین امور خارجه با تاکید بر اینکه حدود ۳۰ تا ۴۰درصد نیازهای گاز اروپا را روسیه تامین می‌کند و قطر یکی از عمده‌‌‌ترین تامین‌کنندگان گاز LNG در دنیاست و می‌تواند ۶۰ تا ۷۰میلیون تن LNG تولید کند گفت: «از طرف دیگر اوکراین یک کشور تولیدکننده عمده مواد غذایی به شمار میآید و الان با این شرایط دارد از گردونه خارج می‌شود و این اثر خودش را روی مواد غذایی مثل روغن، جو، گندم و … می‌گذارد. همان‌طور که گفتم الان دنیا یک دهکده جهانی شده و هر اتفاقی که می‌‌‌افتد اثرات آن جهانی است. بسته به اینکه شما چقدر نسبت به کانون بحران نزدیک یا دور هستید شدت و ضعف آن اثرات متفاوت است.»
صالحی در پاسخ به اینکه آیا ایران می‌تواند نقش میانجی‌‌‌گری بین اوکراین و روسیه داشته باشد نیز تاکید کرد: «شما زمانی می‌توانید نقش‌آفرین باشید که اولا دو طرف دعوا بپذیرند و ثانیا شما ابزاری برای نقش‌آفرینی‌‌‌تان داشته باشید، در این ارتباط ابزار اصلی ما صداقت و سیاست اصولی ماست.»
وی ادامه داد: «ما نه می‌توانیم امتیاز خاصی دهیم و نه اقدام خاصی انجام دهیم. ولی کشوری مثل ترکیه می‌تواند اقداماتی انجام بدهد. به دلیل اینکه در تنگه بسفر، دریای سیاه و مدیترانه موقعیتی چشمگیر دارد که هم برای اوکراین و هم برای روسیه حساس است. همچنین ترکیه عضو ناتو هم هست و در ضمن روابط خوبی هم با روسیه و اوکراین دارد. بنابراین ترکیه می‌تواند ابزار مانوری برای واسطه‌گری داشته باشد چون این دو کشور به ترکیه نزدیک هستند و هر دو به دریای سیاه دسترسی دارند. به نظر من، کشوری که می‌خواهد واسطه‌گری کند باید یک وزنه‌ای برای گذاشتن در ترازوی واسطه‌گری داشته باشد که اگر این ترازو یک وقت یک قسمتش مقداری سنگین‌‌‌تر شد بتواند با وزنی که دارد تعادل را در ترازو برقرار کند.» وزیر پیشین امور خارجه با بیان اینکه ایران از باب حسن نیت می‌تواند واسطه باشد ولی دو طرف باید بخواهند، افزود: «حسنی که ایران دارد، صداقت سیاسی‌‌‌آن است. ما در سیاست به یک اصولی پایبند هستیم و این را جامعه جهانی می‌‌‌داند، برخی از کشورها سیاست‌هایی دارند که دائما در حال تغییر است. ترکیه تا ۵ ،۶ ماه پیش، قبل از اینکه لیر دچار مشکل شود، با اسرائیل رابطه سردی داشت ولی زمانی که مشکلات اقتصادی پیدا کرد فکر کرد که اگر به اسرائیلی‌‌‌ها نزدیک شود شاید بتواند از نفوذ اسرائیل در دنیای غرب استفاده کند و آن بحران اقتصادی که به وجود آمده را مدیریت کند. این کشورها از سیاست خاصی پیروی نمی‌کنند و تنها اصول آن این است که فعلا تشخیص داده‌‌‌اند چه چیزی به نفعشان است. ما هم البته به دنبال این هستیم که منافع ملی‌‌‌مان را حداکثری کنیم اما پیرو یک اصولی هم هستیم و دنیا هم این را فهمیده است. این نقطه قوت ما به شمار میآید.»
صالحی درباره دلیل توقف مذاکرات ایران و عربستان نیز گفت: «زمانی که من به عنوان سرپرست وزارت امور خارجه منصوب شدم، اولین صحبتی که کردم این بود که دو کشور برای ما در منطقه مهم است، یکی از آنها عربستان سعودی به عنوان قبله‌‌‌گاه مسلمین است و دیگری ترکیه که یک کشور بسیار مهم در منطقه است که نباید به راحتی از این دو کشور عبور کرد.»
وی با اشاره به اهمیت این کشورها برای ایران و همچنین اشتراکات‌‌‌شان با کشورمان تاکید کرد: «ما باید روابطمان را با این دو کشور، عمیق‌تر و درهم تنیده کنیم به گونه‌‌‌ای که هیچ‌کس نتواند در روابط ما خللی ایجاد کند. ما می‌توانیم نظرات مختلف سیاسی نسبت به مسائل بین‌المللی داشته باشیم کما اینکه اروپا و آمریکا که رابطه استراتژیک با هم دارند در برخی مسائل با هم اختلاف دارند و این هیچ اشکالی ندارد. ما نباید بگوییم اگر می‌خواهیم رابطه با ترکیه یا عربستان داشته باشیم آنها حتما باید مثل ما فکر کنند، ما باید روی مشترکات‌‌‌مان سرمایه‌گذاری کنیم.»
صالحی در نهایت در رابطه با اینکه آیا اختلافاتی که بین تهران و ریاض هست حل می‌شود یا خیر، گفت: «بله. اگر طرفین بپذیرند که هرکسی مختار است نظر خودش را در مسائل بین‌المللی داشته باشد و روی مشترکاتی که دارند سرمایه‌گذاری کنند و روی اختلافات با هم کلنجار نروند، مساله حل می‌شود. ما باید نقاط اشتراک را تعیین کنیم. ما به عربستان همین را می‌گوییم که بیایید روی مشترکات به وحدت برسیم و حل مشکلات موجود را به دیگران واگذار نکنیم چون نفعی برای ما ندارد. ولیعهد عربستان حرف خوبی زده است او می‌گوید ما بالاخره تا ابد با هم همسایه هستیم، نه ما می‌توانیم ایران را نادیده بگیریم و نه ایران می‌تواند ما را نادیده بگیرد و این واقعا حرف درستی است. ما باید با ترکیه هم طوری عمل کنیم که خیلی بیشتر از این تعامل داشته باشیم، ایران و عربستان و ترکیه باید در این منطقه در هم تنیده شوند تا منطقه روی آرامش و پیشرفت را ببیند.»
