همزمان با دور هشتم مذاکرات صورت گرفت
رایزنیهای برجامی سعودی‌ها در وین
در همین ارتباط، نماینده دائم عربستان در سازمان‌های بین‌المللی به‌طور جداگانه با نمایندگان آمریکا، فرانسه و روسیه در مذاکرات وین دیدار و رایزنی کرد. به گزارش «ایسنا»، شبکه سعودی العربیه اعلام کرد عبدالله بن خالد بن سلطان، نماینده دائم عربستان در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین روز جمعه با رابرت مالی، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در ایران دیدار و رایزنی کرد. این شبکه همچنین اعلام کرد که نماینده عربستان روز جمعه نیز با فیلیپ ایریرا، رئیس هیات مذاکره‌کننده فرانسه در وین دیدار و گفت‌وگو کرده است.
عبدالله بن خالد بن سلطان همچنین به طور جداگانه با میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در وین نیز دیدار و درباره آخرین تحولات مذاکره با ایران درباره برنامه هستهای رایزنی کردند. بر اساس این گزارش، نماینده عربستان در سازمان‌های بین‌المللی پیش از این تاکید کرده بود که کشورش مذاکرات وین و نتایج نشست‌ها را از نزدیک دنبال می‌کند. او گفته بود: عربستان بر حمایت مداوم خود از تمامی تلاشهای بین‌المللی در راستای تضمین عدم دستیابی ایران به سلاح هستهای تاکید می‌کند و خواستار عدم از دست دادن فرصت برای رسیدن به راه‌حلی است که امنیت و ثبات منطقه را حفظ کند.
مقامات عربستان سعودی همراه با دیگر اعضای شورای همکاری خلیج فارس بارها بر حضور در گفت‌وگوهای برجامی تاکید کرده و خواستار گنجانده شدن دیدگاه‌های اعراب در مذاکرات هستهای شدهاند.
در همین خصوص دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس یک هفته قبل از شروع مذاکرات هستهای در دولت سید ابراهیم رئیسی، به طرح اظهاراتی زیاده‌خواهانه درباره مذاکرات ایران و سایر طرفهای برجام در وین پرداخت. نایف الحجرف ۳۰ آبان در گفت‌وگو با شبکه اسکای نیوز مدعی شد بدون مشارکت کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در مذاکرات وین، هیچ راه‌حلی برای موضوع هستهای ایران وجود نخواهد داشت. الحجرف در ادامه زیاده‌‌خواهی‌‌های خود تاکید کرد: مذاکرات با ایران باید شامل برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌‌ای ایران نیز باشد.
این موضع‌گیری زیاده‌خواهانه درحالی بارها از سوی مقامات برخی کشورهای منطقه خلیج فارس مطرح شده است که جمهوری اسلامی ایران به‌طور جدی تاکید دارد برجام یک توافق انجام شده میان ایران و سایر امضا‌کنندگان آن است و مذاکرات در وین نیز تنها برای بازگشت به اجرای کامل و اولیه آن است. مقامات ایران همچنین بارها خاطرنشان کردهاند که برجام، محدود به برنامه هستهای ایران است و ایران هرگز درباره توان دفاعی خود که شامل برنامه موشکی نیز می‌شود، مذاکره نخواهد کرد.
با این حال حضور نماینده عربستان در گفت‌وگوهای برجامی از دید کارشناسان می‌تواند در ارتباط با نزدیک شدن طرفهای برجامی به توافق باشد که ریاض را به این نتیجه رسانده که با فرستادن نماینده خود از طرفهای مذاکره‌کننده تضمین بگیرد که این گفت‌وگوها نه تنها علیه دولت‌های عربی خلیج فارس نیست، بلکه فضایی را برای تضمین امنیت و ثبات در منطقه فراهم می‌کند.
از سوی دیگر تلاشهای عربستان برای ساخت رآکتورهای هستهای و تلاشهای دامنه‌دار برای غنی‌سازی اورانیوم در خاک خود به ویژه با انتشار گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا درباره همکاری‌های موشکی چین و عربستان نیز می‌تواند محور دیگری باشد که عربستان را به این نتیجه رسانده که با اهرم خود زمینه را برای فشار بر ایران و همچنین دریافت امتیاز از طرفهای غربی فراهم کند.
با روسیه همکاری می‌کنیم
این تحولات در شرایطی است که آنتونی بلینکن وزیر امورخارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری به بیان اظهاراتی درباره روابط مسکو و واشنگتن که این روزها به ویژه بر سر مساله اوکراین با تنش‌های زیادی روبه‌رو است، پرداخت. بنابر گزارش وب‌سایت وزارت امورخارجه آمریکا، بلینکن در بخشی از این کنفرانس خبری اظهار کرد: این هفته ما به سایر اعضای شورای امنیت پیوستیم تا تاکید کنیم یک جنگ اتمی پیروز ندارد. آنتونی بلینکن در ادامه بدون اشاره به خروج یکجانبه آمریکا از توافق هستهای در سال ٢٠١٨ و نقض تعهداتش در این توافق مدعی شد: اکنون نیز با روسیه برای بازگرداندن ایران به پایبندی به برجام همکاری می‌کنیم.
این ادعا در حالی مطرح شده است که دور هشتم مذاکرات ایران و گروه ١+٤ با حضور غیرمستقیم آمریکا با هدف رفع تحریم‌ها و احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) این روزها در وین، پایتخت اتریش در جریان است. علی باقری رئیس هیات مذاکره‌کننده ایران روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت که «تلاش‌‌ها برای دستیابی به نتیجه ادامه دارد».
باقری تاکید کرد رمز موفقیت مذاکرات وین دستیابی به توافق در زمینه لغو موثر تحریم‌های ظالمانه علیه ایران است. او همچنین خاطرنشان کرد: هرچقدر طرف مقابل ما آمادگی جدی‌‌تری برای لغو تحریم‌ها داشته باشد و اراده جدی‌‌تری برای پذیرش سازوکارهای مد نظر جمهوری اسلامی ایران در لغو تحریم‌ها نشان دهند، به ویژه در دو موضوع راستی‌آزمایی و تضمین در مدت زمان کوتاه‌‌تری می‌توانیم به توافق دست پیدا کنیم.
به تلاشهای اضافی برای احیای برجام نیاز است
همزمان با اظهارات وزیر خارجه آمریکا، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین عنوان کرد تمامی طرفین توافق هستهای حصول پیشرفت در مذاکرات وین را تایید کردهاند. به گزارش «ایسنا»، میخائیل اولیانوف، روز جمعه در توییتی نوشت: اکنون تمامی شرکت‌‌کنندگان در مذاکرات وین این را تایید کردهاند که پیشرفت‌هایی جهت حصول توافق برای احیای برجام و رفع تحریم‌ها ایجاد شده است، اگر چه تلاشهای اضافی مداوم برای دستیابی به این هدف ضروری است.
پیش‌تر نیز «ژان ایو لودریان»، وزیر خارجه فرانسه روز جمعه در مصاحبه مشترک با رادیو آر.ام.سی و تلویزیون بی‌‌اف‌‌ام گفت: متقاعد شده‌‌ام که امکان دستیابی به توافق وجود دارد. طی چند روز گذشته پیشرفت‌هایی در مذاکرات هستهای صورت گرفته است.
دیپلمات‌‌های غربی از هشتم آذرماه که نخستین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در دولت سیزدهم آغاز شده سعی کردهاند با ارائه چارچوب‌‌های زمانی تیم ایران را برای موافقت با خواسته‌های خود تحت فشار قرار دهند. با این حال، نمایندگان ایران در مذاکرات وین تصریح کردهاند برای تهران نتیجه مهم‌تر از زمان است. تهران در تلاش است برجام را که از نخستین روزهای اجرایی شدن در اثر برخی سیاست‌های آمریکا و کشورهای غربی به توافقی تهی از منافع اقتصادی برای طرف ایرانی تبدیل شد به سمت توافقی دوجانبه و متوازن پیش ببرد.
«حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پنج‌شنبه هفته گذشته در توییتی درباره فضای حاکم بر مذاکرات در وین بین ایران و گروه ۱+۴ نوشت: مذاکرات وین در مسیر طبیعی و خوب جریان دارد. ابتکارات طرف ایرانی این فضا را رقم زده است. اکنون این طرف غربی است که باید نشان دهد، آیا حسن نیت و اراده جدی برای توافق خوب دارد.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پیش از این در مصاحبه با شبکه خبری الجزیره تاکید کرده بود که دور هشتم مذاکرات وین، مذاکره را در مسیر صحیح قرار داد و گفت اگر طرفهای غربی نیت و اراده داشته باشند، می‌توان به یک توافق خوب دست یافت.
ادامه مذاکرات در سطوح دو و چندجانبه
در ادامه گفت‌وگوها جلسه کارگروه کارشناسی رفع تحریم‌های ظالمانه پیش از ظهر دیروز با حضور کارشناسان ایران و گروه ۱+۴ در محل هتل کوبورگ وین برگزار شد. به گزارش «ایسنا»، این مذاکرات در سطح روسای هیات‌‌ها هم به صورت دو و چندجانبه ادامه یافت. در دو روز گذشته نیز گفت‌وگوهایی فشرده در سطوح و فرمت‌‌های مختلف برگزار شده است.
از روز دوشنبه هفته گذشته نیز گفت‌وگوهایی فشرده در سطوح و فرمت‌‌های مختلف در وین برگزار شد. علاوه بر رایزنیهای دو و چندجانبه هیات ایرانی، براساس موضوعات مرتبط با مذاکرات، نمایندگانی از نهادهای مرتبط از جمله بانک مرکزی و سازمان انرژی اتمی نیز با هدف تسریع در روند مذاکرات و ارائه نظرات دقیق کارشناسی در وین در جلسات مرتبط شرکت کردند.
ادامه دور هشتم مذاکرات برای رفع تحریم‌ها علیه ایران از روز دوشنبه ۱۳ دی ماه در شهر وین از سر گرفته شده است. علی باقری و هیات همراه بدین منظور همان روز وارد وین شدند تا گفت‌وگوها را با ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام ادامه دهند.
هتل کوبورگ شهر وین در دور هفتم مذاکرات نیز ۱۴ روز میزبان هیاتهای مذاکره‌کننده بود. مذاکراتی که هشتم آذر ماه آغاز و ۱۲ آذر برای مشورت طرفهای اروپایی درباره دو پیشنهاد طرف ایرانی با تنفسی چند روزه متوقف شد و دوباره ۱۸ آذر ماه از سر گرفته شد. نیمه دوم مذاکرات نیز از ۱۸ آذر ماه آغاز و جمعه ۲۶ آذر ماه با برگزاری نشست اختتامیه کمیسیون مشترک برجام پایان یافت و مقرر شد هیات‌‌ها به پایتخت‌‌ها مراجعت کنند و به زودی به وین بازگردند که این دور از مذاکرات ششم دی ماه شروع شد و تا نهم دی ماه ادامه یافت و بعد از تنفسی سه روزه به مناسبت سال نو میلادی مجددا روز دوشنبه ۱۳ دی ماه از سر گرفته شد.
«علی باقری» معاون سیاسی وزیر امور خارجه بعد از این نشست اعلام کرد در دور هفتم مذاکرات به دو سند جدید مذاکراتی در موضوع تحریم‌ها و هستهای دست یافتیم که اینها دیگر سند پیش‌نویس مذاکرات ۲۰ ژوئن نخواهند بود، بلکه دو سند جدید است که بر اساس مواضع ایران مبنای مذاکراتی خواهد بود که در آینده نزدیک در وین آغاز می‌شود.
باقری همچنین روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت که «تلاش‌‌ها برای دستیابی به نتیجه ادامه دارد.» علی باقری تاکید کرد رمز موفقیت مذاکرات وین دستیابی به توافق در زمینه لغو موثر تحریم‌های ظالمانه علیه ایران است. او همچنین خاطرنشان کرد: هرچقدر طرف مقابل ما آمادگی جدی‌‌تری برای لغو تحریم‌ها داشته باشند و اراده جدی‌‌تری برای پذیرش سازوکارهای مد نظر جمهوری اسلامی ایران در لغو تحریم‌ها نشان دهند، به ویژه در دو موضوع راستی‌آزمایی و تضمین در مدت زمان کوتاه‌‌تری می‌توانیم به توافق دست پیدا کنیم.
تضمین و راستی‌آزمایی روی میز
همزمان با مذاکرات دو و چندجانبه خبرنگار تسنیم روز شنبه ۱۸ دی گزارش داد که در مذاکرات وین، درباره موضوع تضمین‌‌ها، سازوکارهایی روی میز قرار گرفته و بحث‌ها درباره جزئیات چنین سازوکارهایی در جریان است. یکی از موضوعات مهم دیگر مربوط به راستی‌آزمایی رفع‌‌تحریم‌هاست؛ به گونه‌‌ای که ایران به‌طور موثر، عملی و قابل راستی‌آزمایی از رفع تحریم‌ها بهره‌‌مند شود. خبرنگار تسنیم همچنین اطلاع یافت که چک‌‌لیست راستی‌آزمایی اقدامات آمریکا نیز در گفت‌وگوهای وین در دست تهیه قرار دارد.
سرنوشت پول‌های مسدود شده ایران
این تحولات در شرایطی است که چوی جونگ‌کان معاون وزیر خارجه کره جنوبی روز پنج‌شنبه (به وقت محلی) در حاشیه هشتمین دور مذاکرات احیای برجام با علی باقری‌کنی، همتای ایرانی خود در پایتخت اتریش دیدار کرد. چوی در این دیدار ابراز امیدواری کرد که به زودی توافق برای احیای برجام به دست آید و دو طرف بر این باورند که داراییهای مسدود شده تهران باید به زودی آزاد شود.
به گزارش «انتخاب»، کره جنوبی مستقیما در مذاکرات هستهای حضور ندارد، اما به واسطه بروز بن‌بست‌های طولانی‌مدت با ایران بر سر داراییهای مسدود شده تهران در سئول، از نزدیک تحولات مربوطه را زیرنظر داشته است. بنا بر اعلام این وزارتخانه، چوی در این دیدار ابراز امیدواری کرد که به زودی توافق برای احیای برجام به دست آید و دو طرف بر این باورند که داراییهای مسدود شده تهران باید به زودی آزاد شود. این وزارتخانه اعلام کرد دو طرف همچنین توافق کردند که رایزنی‌ها درباره جزئیات مربوط به فرآیند انتقال پول را افزایش دهند. حدود ۷ میلیارد دلار وجوه متعلق به ایران در دو بانک کره جنوبی (بانک صنعتی کره و بانک ووری) مسدود شده است. تهران خواستار آزادسازی این پول‌هاست. به گفته مقامات سئول، ظاهرا سرنوشت این داراییهای مسدود شده به مذاکرات ایران و قدرت‌های جهانی بستگی دارد، زیرا به گفته این مقامات، کره جنوبی برای آزادسازی این وجوه، به تایید دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانه‌‌داری آمریکا نیاز دارد. روز چهارشنبه، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت موضوع لغو تحریم‌ها از مهم‌ترین بخش‌های مذاکرات جاری است و توافقی نخواهیم داشت مگر اینکه درباره همه‌چیز توافق شود.
قضاوت درباره حصول توافق هستهای زود است
در خبری دیگر، مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات وین در گفت‌وگو با المیادین گفت: قضاوت درباره اینکه توافق حاصل می‌شود یا نه زود است؛ ما معتقدیم که دستیابی به توافق به غربی‌ها بستگی دارد. به گزارش خبرگزاری مهر، «محمد مرندی» در گفت‌وگو با المیادین گفت: آمریکایی‌‌ها و اروپایی‌‌ها واقع‌‌گراتر از قبل شدهاند. در رابطه با احتمال امضای توافق هستهای با طرف مقابل نیز باید گفت زود است در این باره قضاوت کرد. بر اساس این گزارش، مرندی افزود: دستیابی به توافق به اروپایی‌‌ها بستگی دارد. اگر آنها تمایل داشته باشند که طی چند هفته آتی این اتفاق رخ دهد، قطعا چنین خواهد شد. این مساله به میزان آمادگی طرف غربی برای اجرای کامل تعهداتش در توافق بستگی دارد. طرف غربی باید درباره عدم نقض مجدد توافق تضمین‌‌هایی بدهد. مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات هستهای پیش‌تر گفته بود: مواضع طرفهای اروپایی در مذاکرات هستهای وین دچار تغییرات مثبت شده است. ارائه پیشنویسهای جدید از سوی هیات مذاکره‌کننده ایرانی در (مذاکرات وین) به معنای عدم اعتبار پیشنویسهای قبلی نیست. وی عنوان کرد: مواضع اروپایی‌‌ها در قبال پیشنویسهای ارائه شده هیات ایرانی کمی تغییر کرده است. این تغییر موضع نشانه خوبی است اما همه‌چیز بستگی به طرح نهایی دارد، اینکه تمام حقوق مد نظر ایران را به رسمیت می‌‌شناسند یا خیر.
