علی باقری، مذاکره کننده ارشد هسته‌ای: گفت‌و‌گو‌ها هفته آینده ادامه می‌یابد

۲ پیش‌نویس ایران روی میز غرب

دنیای‌اقتصاد : مذاکرات پنج روزه ایران و طرف‌های برجامی روز جمعه با نشست اختتامیه کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان در هتل کوبورگ برگزار شد. در این نشست شرکت‌کنندگان به بررسی نتایج به دست‌‌‌آمده و پیشرفت‌‌‌های صورت‌‌‌گرفته در این دور از گفت‌‌‌وگوها با توجه به متون ارائه‌‌‌شده از سوی ایران پرداختند. ایران دو سند درباره لغو تحریم‌ها و اقدامات هسته‌‌ای را که نسبت به پیش‌نویس دور ششم مذاکرات به‌روز رسانی شده است به طرف‌‌های برجامی ارائه کرد. با توجه به درخواست برخی هیات‌‌‌ها جهت بازگشت به پایتخت‌‌‌هایشان جهت مشورت و دریافت دستورالعمل‌‌‌های تازه، در این نشست مقرر شد تا در گفت‌‌‌وگوها وقفه‌‌‌ای ایجاد شده و گفت‌‌‌وگوها هفته آینده بعد از بازگشت هیات‌‌‌ها از پایتخت‌‌‌هایشان، از سر گرفته شود. مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاریخ دور بعدی مذاکرات را چهارشنبه یا پنج‌شنبه اعلام کرده است. همزمان رئیس جمهور فرانسه در سفر به منطقه و پس از فروش سلاح به امارات گفت: این دور از مذاکرات موفقیت‌‌آمیز نبوده است.

 هفتمین دور از مذاکرات برای لغو تحریم‌ها از روز دوشنبه ۸ آذر پس از سه ماه وقفه در وین آغاز شد. در این مذاکرات پنج روزه هیات‌‌های سیاسی و کارشناسی در چارچوب گفت‌‌وگوهای دوجانبه و چندجانبه و مشترک به ارزیابی آخرین دیدگاه‌‌ها و موارد اختلافی میان طرف‌‌ها پرداختند. همچنین گفته می‌شود که بخشی از تیم‌‌های حقوقی، فنی هیات‌ها در سطح کارشناسی برای ادامه بررسی‌ها در وین باقی خواهند ماند. علی باقری مذاکره‌‌کننده ارشد و سرپرست هیات مذاکره‌‌کننده ایرانی نیز روز گذشته اعلام کرد؛ ایران در سند سومی که به طرف‌‌های مقابل در برجام ارائه می‌شود درباره مدت راستی‌‌آزمایی از رفع تحریم‌ها، نظرات و پیشنهادهای خود را بیان می‌‌کند. باقری با تاکید بر اینکه رفع تحریم‌ها گام به گام نیست، افزود: ما سه سند داریم و مدت راستی‌‌آزمایی از رفع تحریم‌ها در سند سوم است که هنوز تحویل طرف‌‌ها نشده است.

ارائه دو سند رفع تحریم‌ها و فعالیت‌های هسته‌‌ای به طرف‌‌های مذاکرات از سوی هیات ایرانی و وعده علی باقری برای ارائه سند سوم، دلیلی روشن و متقن بر این مساله است که ایران نه تنها با اعزام تیم کارشناسی کامل وارد فرآیند مذاکرات وین شده بلکه با دست پر و ارائه ابتکارات راهگشا همه تمهیدات لازم برای پیگیری مذاکراتی سازنده و نتیجه‌‌محور را پیش‌بینی کرده است.

  چهارشنبه یا پنج‌شنبه بازمی‌گردیم

نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات لغو تحریم‌های ایران پس از پایان نشست اختتامیه گفت که هیات‌های مذاکره کننده روزهای چهارشنبه یا پنج‌شنبه برای ادامه مذاکرات به وین باز خواهند گشت. «انریکه مورا» در ادامه گفت: «رایزنی‌ها ادامه خواهد داشت و همه طرف‌ها به مطالعه تمامی پیشنهادها خواهند پرداخت.» انریکه مورا اضافه کرد: «رایزنی‌های مثمر ثمری را با هیات مذاکره کننده جدید ایرانی آغاز کردیم.» او گفت چالش‌های اساسی باقی مانده و زمان محدود است.  ازسوی دیگر نماینده چین در مذاکرات وین گفت :هنوز به کار بیشتری نیاز داریم و توافق کردیم که اواسط هفته آینده برگردیم.

  مهلت ایران به اروپایی‌‌ها

همزمان رئیس هیات مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در پایان هفتمین دور مذاکرات برای لغو تحریم ها در جمع خبرنگاران گفت: پس از مشورت ها به زودی در هفته آینده گفت‌وگوها در وین ادامه پیدا می‌کند.‌ علی باقری گفت: در نشست کمیسیون مشترک امروز ارزیابی اجماعی از گفت‌گوها ارائه شد وبراین نکته تاکید شد که پیشنهادهای ایران درباره لغو تحریم های غیرقانونی و ظالمانه و موضوع هسته‌ای روی میز است و طرف های مقابل این احساس نیاز را داشتند برای ارائه پاسخ های مستدل و مستند و منطقی به پیشنهادهای ایران نیازمند مشورت با پایتخت‌هایشان هستند. وی افزود: بر این اساس این فرصت داده شد پس از مشورت به زودی در هفته آینده گفت‌وگوها در وین ادامه پیدا کند.

پیش‌تر مذاکره‌کننده ارشد ایران گزارش داده بود دور فعلی مذاکرات عصر جمعه متوقف می‌شود تا کشورهای اروپایی بتوانند پیشنهادهای ارائه شده ایران را بررسی کنند. پایگاه خبری آکسیوس نیز به نقل از یک دیپلمات اروپایی حاضر در مذاکرات گزارش داد، هیات‌ها بعد از نشست کمیسیون مشترک در روز جمعه به پایتخت‌هایشان بازمی‌‌گردند و احتمالا هفته دیگر برای دور دیگری از مذاکرات بازخواهند گشت.  «علی باقری کنی» مذاکره‌‌کننده ارشد ایران در گفت‌‌و‌‌گوهای وین، ظهر روز جمعه ۱۲ آذر-۳ دسامبر- در گفت‌‌و‌‌گو با شبکه قطری «الجزیره» تاکید کرده «پیشنهادهای ایران به قدرت‌‌های جهانی را نمی‌توان رد کرد و این پیشنهادها براساس بندهای توافق سال ۲۰۱۵ هستند.» علی باقری ادامه داد: «ما پیشنهاد سومی نیز داریم که پس  از موافقت قدرت‌‌های جهانی با دو پیشنهاد اولیه بلافاصله آنها را ارائه خواهیم کرد. برخی از بازیگران خارجی تلاش می‌‌کنند گفت‌‌و‌‌گوها را متوقف کنند.»

باقری تاکید کرد: «اسرائیل خواب حمله به ایران را نیز نخواهد دید چراکه این به معنای پایان [این رژیم] خواهد بود.» مذاکره‌‌کننده ارشد ایران همچنین با خبرنگار شبکه المیادین مصاحبه و اظهار کرد: «از زمانی که دو پیش‌‌نویس ارائه کرده‌‌ایم، با دیگر طرف‌‌ها در اروپا چند نشست برگزار کردیم. ما انتظار داریم که دیگر طرف‌‌ها پاسخ حقوقی و ادله منطقی خود را به پیشنهادهای ما ارائه کنند.» علی باقری اضافه کرد: «ما در حال مذاکره برای دستیابی به یک توافق کلی هستیم تا شرایط برای بازگشت عضو خارج شده از توافق فراهم شود. سعی ما بر آن است که تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی آمریکا را رفع کنیم.» باقری همچنین گفت: «اگر طرف مقابل اقدامات ناقض توافق را لغو کند، ما برای تعلیق اقدامات جبرانی خود آماده هستیم.» مذاکره‌کننده ارشد ایران همچنین گفت ایران در سند سومی که به طرف‌های مقابل در برجام ارائه می‌شود درباره مدت راستی‌آزمایی از رفع تحریم‌ها نظرات و پیشنهادهایش را بیان می‌کند. این سند هنوز تحویل طرف‌‌ها نشده است.  به گزارش «ایسنا»، علی باقری عصر روز پنج‌شنبه پیش از دیدار با مدیرکل آژانس در پاسخ به این پرسش که در اسناد ارائه شده ایران به طرف‌های مقابل، رفع تحریم‌ها گام به گام خواهد بود یا یکجا؟ گفت: رفع تحریم‌ها گام به گام نیست. او در پاسخ به سوال دیگری درباره مدت راستی‌آزمایی از رفع تحریم‌ها اظهار کرد: ما سه سند داریم و این مساله در سند سوم هست که هنوز تحویل طرف‌‌ها نشده است. رئیس هیات مذاکره‌کننده ایران در پاسخ به اینکه بازخورد اولیه طرف‌های مقابل به دو سند ارائه شده ایران چه بوده است؟ گفت: هنوز در حال صحبت هستیم.  این اظهارات پس از آن مطرح می‌شود که خبرگزاری «رویترز» به نقل از یک دیپلمات اروپایی حاضر در وین، روز گذشته، خبر داد که طرف ایرانی در مذاکرات لغو تحریم‌ها، دو پیش‌نویس درباره تحریم‌ها و موضوعات هسته‌‌ای به طرف اروپایی ارائه کرده است. دور جدید مذاکرات بین ایران و گروه۱+۴ از روز دوشنبه با برگزاری نشست افتتاحیه کمیسیون مشترک برجام در هشتم آذر در وین رسما آغاز شد. این دور مذاکرات ایران و گروه ۱+۴(آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به منظور رفع تحریم‌های آمریکا علیه ملت ایران از روز دوشنبه هشتم آذر ماه در شهر وین در حال برگزاری است.

  رایزنی‌های روز پنج‌شنبه

روز پنج‌شنبه رایزنی‌‌ها و گفت‌‌وگوهای هیات‌‌های مذاکره‌‌کننده در وین در سطوح و فرمت‌‌های مختلف ادامه یافت و متون پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران در جلسات مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفت. امروز در دو نوبت صبح و عصر دیدارهایی میان دکتر علی باقری رئیس هیات مذاکره‌‌کننده جمهوری اسلامی ایران با انریکه مورا معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی و روسای سه هیات اروپایی انجام گرفت.  همچنین کارگروه‌‌های رفع تحریم و موضوعات هسته‌‌ای نیز عصر پنج‌شنبه با حضور هیات‌‌های کارشناسی ایران و ۱+۴ تشکیل جلسه دادند. در این جلسات در خصوص متون و پیشنهادهای مطرح‌‌شده از جانب ایران گفت‌‌وگو انجام گرفت.  علاوه بر این، دیدار دوجانبه‌‌ای نیز میان علی باقری رئیس هیات مذاکره‌‌کننده ایران و رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگزار شد. در این دیدار، رئیس هیات مذاکره‌‌کننده ایران ضمن تاکید بر ادامه همکاری فنی جمهوری اسلامی ایران با آژانس، ایفای نقش مثبت و سازنده این نهاد را خواستار شد.  باقری رئیس تیم مذاکره‌‌کننده ایران در وین دیدارش با گروسی را موثر و با هدف تداوم همکاری‌‌های فنی میان ایران و آژانس دانست و گفت: در این دیدار تاکید کردم که ایران مصمم است به مشارکت فعالانه و مثبت در گفت‌‌وگوها در وین ادامه دهد. آژانس می‌تواند نقش فنی مثبتی ایفا کند.  طرف‌‌ها صبح چهارشنبه دهم آذرماه در کارگروه هسته‌‌ای مواضع و دیدگاه‌‌های خود را در خصوص نحوه ادامه گفت‌‌وگوها ارائه کردند.

  ویژگی متون پیشنهادی ایران

همزمان با این تحولات، یک منبع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران به خبرگزاری تسنیم گفت: متون ارائه شده ایران، متوازن بوده و با ظرافت در تطابق کامل با مفاد توافق سال ۲۰۱۵ و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد نگاشته شده‌اند. او افزود: پیش‌نویس ۶ دور قبل نیز بخش عمده‌ای از این متون را شکل داده‌اند. این منبع ادامه داد: اروپا و آمریکا اگر جدی به دنبال توافق باشند، فرصت مناسبی با این‌‌متون ایجاد شده است.

  پیش‌‌نویس‌‌ها می‌تواند مبنای بحث باشد

همچنین یک دیپلمات اروپایی با بیانی محتاطانه گفت که دو پیش‌‌نویسی که ایران به کشورهای ۱+۴پیشنهاد کرده می‌تواند مبنای کار و بحث در مذاکرات وین باشد. این دیپلمات اروپایی گفت که گفت‌‌وگوهای کارشناسی در دو کارگروه تحریم‌ها و مسائل هسته‌‌ای بعد از ظهر روز پنج‌شنبه بار دیگر انجام شد و تا ساعات پایانی شب ادامه یافت. به گفته این دیپلمات اروپایی، تیم ایرانی در بخش رفع تحریم‌ها پیشنهادهای بیشتر و مشخص‌‌تری ارائه کرده‌‌ تا بازگشت به تعهدات هسته‌‌ای‌‌ خود در توافقنامه برجام. او بدون ارائه جزئیات افزود که تیم هسته‌‌ای جدید ایران در چند بخش موارد پذیرفته شده از سوی تیم مذاکره‌‌کنندگان قبلی را رد کرده‌‌ است.

  غرب ابتکار عمل واقعی خود را ارائه کند

در تحولی دیگر، وزیر خارجه ایران با مسوول سیاست خارجی درباره گفت‌وگوهای برجامی تلفنی رایزنی کرد. حسین امیرعبداللهیان ضمن تشکر از تلاش‌های مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و همکاران وی، روند مذاکرات را در مجموع خوب اما کند دانست. او افزود: هیات ایرانی با حسن نیت، اختیارات لازم و ابتکارات دست یافتنی و رو به جلو، به شکلی فعال در میز مذاکرات حضور دارد.  امیرعبداللهیان تاکید کرد در هر مذاکره و اقدامی پایان دادن کامل به تحریم‌های ناقض برجام هدف مشارکت ماست. او با تاکید بر پایبندی جمهوری اسلامی ایران به همکاری فنی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، افزود: علاوه بر مذاکرات و دیدارهای آقای دکتر باقری، کارشناسان ایرانی نیز در قالب کمیته خاتمه تحریم‌ها و کمیته هسته‌ای در حال مذاکرات فنی و تخصصی با ۱+۴ هستند.  وزیرخارجه ایران با اشاره به برخی مباحث مطروحه در مذاکرات اخیر یادآور شد: به‌رغم عهدشکنی آمریکا و بی‌عملی سه کشور اروپایی، ما با حسن نیت در مذاکرات وین حضور داریم. تیم ما در هر مرحله، دارای برنامه و ابتکارات روشن، ملموس و عملی است. غرب هم باید ابتکار عمل واقعی خود را در خاتمه دادن به تحریم‌ها ارائه دهد و به تکرار شعارهای قبلی و ناقض حقوق و منافع ملت ایران پایان دهد. ما معتقدیم دستیابی به توافق خوب در دسترس است اما لازمه آن تغییر رویکرد برخی طرف‌ها از ادبیات تهدید به ادبیات همکاری، احترام متقابل و نتیجه محور است. بورل و امیرعبداللهیان فضای مذاکرات کنونی وین را مثبت ارزیابی کردند.

  آمادگی اروپا برای کمک به مذاکرات

همزمان مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده مذاکرات وین در گفت‌وگو با امیرعبداللهیان گفت: به مورا (معاونش) تاکید کرده‌ام که در ارتباط سازنده و فعال با مذاکره‌کننده ارشد ایرانی و همه هیات‌ها برای رسیدن به توافق تلاش کند. جوزپ بورل این رویداد را که اکنون همه هیات‌های مذاکره‌کننده از آلمان، چین، روسیه، فرانسه، انگلیس و به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران با جدیت برای رسیدن به تفاهم در وین تلاش می‌کنند مهم خواند. وی خواستار انعطاف همه طرف‌ها در ادامه مذاکرات شد.

بورل ضمن ابراز خرسندی از شروع مذاکرات، آمادگی خود و همکارانش را در اتحادیه اروپا برای کمک به حل مشکل اعلام کرد.  وزیر امور خارجه ایران پیش‌تر نیز در تماس تلفنی با وزیرخارجه ژاپن تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران با عزم جدی و دستورکار روشن و منطقی شده به وین رفته است، اما درباره اراده و نیت آمریکا و سه کشور اروپایی خوش‌بین نیستیم. او افزود: مقامات آمریکا از یک طرف درخواست مذاکره و بازگشت به برجام را دارند، اما از طرف دیگر افراد و موسسات ایرانی را همزمان تحریم جدید می‌کنند. امیرعبداللهیان افزود: مهم این است که این مذاکرات نتیجه داشته باشد و طرف‌های غربی جدیت و حسن نیت خود را در میز مذاکره و عمل نشان دهند. وزیر امور خارجه ژاپن نیز با استقبال از آغاز گفت‌وگوهای وین، خواستار انعطاف طرفین برای رسیدن به یک توافق مرضی‌الطرفین در مذاکرات شد.

  طرح جایگزین ایران

مشاور تیم مذاکره‌کننده ایرانی تاکید کرد در صورت عدم‌بازگشت آمریکا به برجام، طرح جایگزین ایران ادامه برنامه هسته‌ای و تقویت روابط با کشورهای آسیایی است. به گزارش خبرگزاری فارس، شبکه المیادین به نقل از «محمد مرندی» تحلیلگر ارشد سیاسی و متخصص مطالعات آمریکا که به عنوان مشاور به همراه تیم مذاکره‌‌کننده ایران در وین حضور دارد، گزارش داد، ایرانی‌ها منتظر هستند تا سرنوشت دو پیش‌نویسی که به طرف غربی ارائه شده مشخص شود و بر این اساس به پیش‌نویس سوم عمل خواهند کرد.  وی با بیان اینکه دو پیش‌نویس ارائه شده در راستای برنامه اقدام مشترک و اجرای توافق(برجام)است، افزود: پیش‌نویس سومی نیز وجود دارد اما هنوز ارائه نشده است. براساس این گزارش، مرندی اضافه کرد: ایرانی‌‌ها پیش‌نویس‌ها را مناسب می‌‌دانند و آمریکایی‌‌ها و اروپایی‌‌ها نمی‌توانند بگویند که ایران بیش از آنچه که در توافق است، مطالبه کرده است.

مشاور تیم مذاکره‌کننده ایرانی در ادامه افزود: در صورت عدم‌بازگشت آمریکا به برجام طرح جایگزین ایران ادامه برنامه هسته‌‌ای و تقویت روابط با کشورهای آسیایی است. مرندی همچنین در واکنش به نارضایتی اروپایی‌ها از این دو پیش‌نویس نیز گفت: پیش‌نویس‌های ما شب گذشته به طرف غربی ارائه شد و روز جمعه در نشست برجام درباره آن بحث خواهد شد و طرف اروپایی نارضایتی خود را از این دو پیش‌نویس نشان داده است.  مرندی پیش‌تر در گفت‌‌وگویی با سی ان ان در پاسخ به این سوال که آیا شما درخصوص این مذاکرات خوش‌بین نیستید؟ گفت: اگر خوش‌بین نیستیم به دلیل اقدامات آمریکاست. محمد مرندی عضو تیم مذاکره‌کننده افزود: دولت کنونی آمریکا منتقد سیاست فشار حداکثری آمریکا بود؛ با این حال زمانی که بایدن قدرت را در دست گرفت همان سیاست را تا به این روز ادامه داده است. آمریکا در نقض آشکار توافق و قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل مقصر است. ایرانیان حتی پس از خروج آمریکا از برجام به مدت یک سال به اجرای کامل این توافق ادامه دادند. حتی اروپایی‌‌ها نیز عملا توافق را ترک کردند.  او ادامه داد: پس از یک سال ایرانیان آرام آرام تعهدات خود را کاهش دادند و سپس به تعهداتشان پایان دادند. این نیز حتی مطابق توافق بوده است چراکه بندهای ۲۶ و ۳۶ به ایران اجازه می‌‌دادند درصورتی که دیگر طرفین به تعهدات خود بی‌‌اعتنایی ‌کردند، از اجرای توافق خودداری کند. تنها طرفی که از ابتدا پای میز مذاکره نشسته بود و پای میز مذاکره ماند، ایران بوده است. آمریکا میز را ترک کرد و صدها‌میلیارد دلار به اقتصاد ایران ضربه وارد کرد. اینکه آمریکا در این مرحله چیزی از ایران طلب کند عجیب است.  مرندی در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد دولت کنونی ایران یک هیات مذاکره‌‌کننده قوی به وین فرستاد. سه معاون وزیر خارجه و مجموعه‌‌ای از مقامات عالی‌‌رتبه به وین آمدند پس مشخص است که ایران جدی است.

---

فرصت طلبی مکرون همزمان با مذاکرات وین

دنیای اقتصاد:  امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه که برای بازدید از امارات و عربستان راهی منطقه شده است، دیروز و پس از نهایی شدن فروش 80 جت جنگی «داسو رافال» به این امیر‌نشین حاشیه خلیج‌فارس، مواضعی منفی علیه ایران و مذاکرات هسته‌ای که در وین، پایتخت اتریش جریان داشت، اتخاذ کرد. او در دوبی و در جمع خبرنگاران درباره این مذاکرات گفت: «مذاکرات وین موفقیت‌آمیز نبود.» او افزود: «به احتمال زیاد این مذاکرات در کوتاه‌مدت از سر گرفته نشود.» این در شرایطی است که انریکه مورا، دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا درباره مذاکرات گفته است که چهارشنبه یا پنج‌شنبه آینده برای ادامه مذاکرات به وین باز می‌گردیم. همزمان، علی باقری کنی، رئیس تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران هم گفت که مذاکرات هفته آینده از سر گرفته خواهد شد.

موضع اخیر مکرون در شرایطی اتخاذ می‌شود که فرانسه پیش‌تر و در جریان مذاکرات سال 2015 که به توافق برجام منتهی شد نیز مواضعی مخرب اتخاذ می‌کرد. اکنون نیز به نظر می‌رسد پاریس در تلاش است تا از سویی با بحرانی جلوه دادن مساله هسته‌ای ایران، جنگ‌افزار‌‌ها و سلاح‌های بیشتری به اعراب منطقه بفروشد و از سوی دیگر نیز امتیازات بیشتری از ایران در جریان مذاکرات دریافت کند.