پاسخ ایران به ادعاهای هسته‌ای عربستان
در همین ارتباط، رضا نجفی سرپرست معاونت حقوقی و امور بین‌الملل وزارت امور خارجه ایران در بخشی از سخنرانی مجازی خود در چارچوب برنامه سالانه نشست مقامات عالی‌رتبه مجمع عمومی در نیویورک گفت که «جمهوری اسلامی ایران حفظ، ذخیره‌سازی، توسعه، کاربرد و اشاعه سلاح‌های هسته‌ای را در سطح جهانی و منطقه‌ای قویا رد می‌کند» و خواستار خلع سلاح هسته‌ای جهانی شد.
نجفی به اظهارات وزیر خارجه عربستان سعودی پاسخ داد و گفت فعالیت‌های هسته‌ای عربستان تحت نظر آژانس (بین‌المللی انرژی اتمی) قرار بگیرد. این مقام وزارت خارجه ایران افزود، در صورت بی‌تفاوتی عربستان به خواست آژانس، باید هرگونه همکاری بین‌المللی با این کشور متوقف شود.
پیش‌تر فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان سعودی روز سه‌شنبه ششم مهرماه ایران را به نقض توافق هسته‌ای متهم کرد و از جامعه بین‌المللی خواست مسوولیت خود را نسبت به نقض توافق هسته‌ای از سوی تهران بپذیرد. وزیر خارجه عربستان که در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی می‌کرد، خواستار مقابله با اقدامات ایران در زمینه تشدید فعالیت‌های هسته‌ای در عرصه‌های پژوهش و توسعه شد و گفت این فعالیت‌ها مغایر با ادعاهای تهران مبنی بر صلحآمیز بودن برنامه هسته‌ای‌اش است. فیصل بن فرحان مدعی شد عربستان از تلاش‌های بین‌المللی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای در کوتاه‌مدت و بلندمدت و همچنین اقدامات جهت ممانعت از دستیابی تهران به توانمندی و قابلیت تبدیل برنامه صلحآمیز هسته‌ای به کاربرد نظامی حمایت می‌کند.
وزیر خارجه عربستان همچنین در بخش دیگری از سخنرانی خود گفت، صلح و امنیت بین‌المللی با داشتن سلاح‌های کشتار جمعی محقق نمی‌شود، بلکه از طریق همکاری بین کشورها برای دستیابی به توسعه و پیشرفت حاصل می‌شود. فیصل بن فرحان در ادامه اضافه کرد، با وجود اجماع بین‌المللی درباره خاورمیانه‌ای عاری از سلاح‌های کشتار جمعی «اما متاسفانه اسرائیل همچنان با پیوستن به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و تحت نظارت قرار دادن تاسیسات کامل آن زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مخالفت می‌کند که این نقض قطعنامه‌ها و قوانین بین‌المللی است». او در ادامه گفت عربستان از محو تمامی سلاح‌های هسته‌ای حمایت می‌کند.
دو طرف با وجود اختلافات شدید، بنا بر گزارش‌ها به رایزنی برای کاهش تنش مشغولند. مقامات عراقی خبر داده‌اند که دور جدیدی از مذاکرات بین ایران و عربستان سعودی در بغداد برگزار شده است. این نخستین دیدار نمایندگان ایران و عربستان پس از روی کارآمدن ابراهیم رئیسی بوده است. رئیسی در نخستین نشست مطبوعاتی خود پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری گفت، جمهوری اسلامی خواستار بهبود روابط با کشورهای همسایه از جمله عربستان سعودی است.
دیدار مقامات آمریکا و عربستان درباره ایران
همزمان با این تحولات، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، در دیدار با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، درباره مسائل منطقه‌ای و تنش‌های موجود با جمهوری اسلامی گفت‌وگو کردند. در دیدار بن سلمان و سالیوان که سه‌شنبه در شهر نیوم در ساحل دریای سرخ صورت گرفت، دو طرف همچنین درباره تلاش‌های موجود برای پایان دادن به جنگ یمن و چگونگی سوابق حقوق بشری عربستان‌سعودی به تبادل نظر پرداختند.
دو طرف با اعلام حمایت از تلاش‌های هانس گراندبرگ، نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن، توافق کردند که با همه طرف‌های درگیر در یمن تعاملات دیپلماتیک خود را افزایش دهند. سالیوان که به همراه تیم لندرکینگ، نماینده ویژه آمریکا در امور یمن و برت مک‌گرت، نماینده جو بایدن در امور خاورمیانه، به این منطقه سفر کرده است، پیش‌تر در سفر به امارات متحده عربی با مقام‌های این کشور دیدار کرده بود.
همچنین مشاور امنیت ملی و رئیس جمهور آمریکا هفته آتی با رئیس شورای امنیت ملی اسرائیل دیدار و درباره ایران گفت‌وگو خواهند کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از روزنامه صهیونیستی جروزالم پست، ایال هولاتا رئیس شورای امنیت ملی اسرائیل قرار است با جو بایدن رئیس جمهور آمریکا و جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا در واشنگتن دیدار کند.
یک منبع دیپلماتیک ارشد در گفت‌وگو با جروزالم پست تایید کرد که آنها قرار است راجع به مسائل مربوط به ایران گفت‌وگو کنند. کاخ سفید گفته است سالیوان، پنجم اکتبر برای مباحثات بیشتر درباره این موضوعات و «دیدار گروه رایزنی استراتژیک آمریکا-اسرائیل»، در واشنگتن میزبان هولاتا خواهد بود.
از سوی دیگر، معاون وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه‌ای گفت نیازمند آن هستیم که برنامه هسته‌ای ایران را به مسیر صلحآمیز بازگردانیم. به گزارش خبرگزاری فارس، «جوی هود» معاون وزیر خارجه آمریکا درباره عدم پیشرفت در گفت‌وگوها درباره احیای برجام گفت که باید از ایرانی‌ها درباره عدم پیشرفت در این مسیر سوال شود.
وی که با شبکه خبری العربیه مصاحبه می‌کرد، گفت: «به صراحت نیازمند برطرف کردن نگرانی‌ها درباره فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران هستیم و اگر ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد این موضوع خطرناک‌تر خواهد بود.» هود اضافه کرد: «به همین دلیل است که نیازمند آن هستیم که برنامه هسته‌ای ایران را به مسیر صلحآمیز بازگردانیم و می‌خواهیم که این موضوعات را نیز با ایران حل کنیم.»
پیش‌تر هم نخست‌وزیر اسرائیل در مجمع عمومی سازمان ملل، ایران را متهم کرد که تمام «خط قرمزهای هسته‌ای» را زیر پا گذاشته است. به ادعای نفتالی بنت، برنامه هسته‌ای ایران ماهیت «نظامی» دارد و با هدف دستیابی به جنگ‌افزار هسته‌ای است و در این مسیر، در حال رسیدن به نقطه بی‌بازگشت است. نخست‌وزیر اسرائیل مدعی شد ایران ذیل «چتر هسته‌ای» به دنبال تسلط بر خاورمیانه است.
ادعای مدیرکل آژانس
این تحولات در شرایطی است که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ابراز امیدواری کرد که به زودی با بازگشت به ایران با رئیس‌جمهور و وزیر خارجه جمهوری اسلامی دیدار کند. گروسی همچنین خواستار دسترسی کامل آژانس به سایت‌های هسته‌ای ایران شد. به گزارش خبرگزاری فارس، «رافائل گروسی» در گفت‌وگو با برنامه «هاردتاک» (گفت‌وگوی صریح) شبکه انگلیسی «بی بی سی» خواهان دسترسی کامل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تاسیسات هسته‌ای ایران شد.
او در بخشی از این مصاحبه درباره گزارش اخیر درباره تجهیزات آژانس در سایت «تسا» در کرج گفت: «شما قبلا گفتید که این درخواست آمریکایی‌هاست، خیر، این درخواست آمریکایی‌ها نیست این درخواست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) است. آمریکایی‌ها درخواست نمی‌کنند، من درخواست می‌کنم. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران درخواست می‌کند تا به آنچه با آنها در روز یکشنبه ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور ماه) توافق کردم احترام بگذارند. ما توافق کردیم که ما بتوانیم تمامی تجهیزات خود را در آنجا (تاسیسات هسته‌ای ایران) سرویس کنیم، شما به دوربین‌هایی که در آنجا نصب شده اشاره می‌کنید که این همه تجهیزات نیست و بخشی از آن است و شامل تمامی (تجهیزات) نمی‌شود و بخشی از آن است.»
گروسی در بخشی از این گفت‌وگو با تاکید بر لزوم گسترش دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات هسته‌ای ایران گفت: «احتمال بازگشت به توافق در صورت محدود شدن توانمندی‌های بازرسی آژانس بسیار دشوار خواهد بود، بنابراین ما تلاش می‌کنیم آنها (بازرسان) را در آنجا حفظ کنیم، ما آنها (بازرسان) را در آنجا داریم.»
