الخلیج آنلاین:
سمتوسوی روابط تهران و ریاض در دوران رئیسی
اما رئیسی در اولین سخنرانی رسمی خود پس از پیروزی در انتخابات تصریح کرد مخالفتی با بازگشت روابط دیپلماتیک با عربستان و بازگشایی سفارت در دو کشور ندارد، ضمن اینکه بر ضرورت توقف جنگ در یمن تاکید کرد. رئیسی گفت: «از تقویت روابط با تمام دولتهای جهان استقبال میکنیم و دولتهای همسایه، در راس اولویتهای ما هستند. ایران اهتمام زیادی به روابط خوب با دولتهای همسایه دارد.» وزیر خارجه ایران، محمدجواد ظریف هم در جریان حضور در یک نشست دیپلماتیک در ترکیه تصریح کرد کشورش آماده بازگرداندن سفیر خود به ریاض است. درخصوص بحران یمن، رئیسجمهور منتخب ایران که یک ماه و نیم دیگر دولت به او واگذار میشود، گفت: «عملیات نظامی و جنگ در یمن به سرعت باید پایان یابد و این ملت یمن است که شکل حکومت و سرنوشت خود را مشخص میکند.» رئیسی همچنین خواستار توقف دخالتهای نظامی و سیاسی عربستان در یمن شد. حسین ایبش، پژوهشگر اندیشکده دولتهای خلیج فارس در واشنگتن، درباره تاثیر روی کار آمدن رئیسجمهور جدید ایران بر رابطه با دولتهای همسایه، بر نقش سیاستگذاری رهبر جمهوری اسلامی تاکید میکند و میگوید: رئیسجمهور و وزیر خارجه در ایران شیوه تعامل با دولتهای همسایه را طبق چارچوب کلی مشخص میکنند که رهبری وضع میکند. عادل المسنی، کارشناس سیاسی هم معتقد است در سایه حضور رئیسجمهور جدید در ایران، هیچ تغییری در روابط بین تهران و ریاض ایجاد نمیشود و تاخیر ریاض در تبریک گفتن به رئیسی، در چارچوب سیاست کلی عربستان، مبتنی بر درنگ و تامل است، همانطور که در مورد برخورد ریاض با جو بایدن نیز شاهد این سیاست بودیم. وی در گفتوگو با الخلیج آنلاین گفت: «کلیدهای سیاست خارجی ایران در دستان رهبری است و تلاشها برای مهار درگیری از سوی ریاض و تهران ادامه مییابد. همچنان که واشنگتن تمایل واضحی به پایان درگیری در یمن و رسیدن به توافق با ایران دارد و این دو مساله مهم تنها با سرد شدن آتش درگیریهای منطقهای ممکن میشود، به همین دلیل است که عربستان و ایران بهدنبال تعامل دوستانه با یکدیگر هستند.» محمود علوش، پژوهشگر مسائل منطقهای هم در این باره میگوید: «رئیسجمهور ایران، اصلاحطلب باشد یا اصولگرا، از اختیارات مشخصی برخوردار است و این اختیارات در حدی نیست که با تغییر رئیسجمهور، سیاست ایران تغییر کند.»
مذاکرات غیرعلنی
ماههای آخر ریاستجمهوری روحانی، شاهد آرامشی ازسوی تهران و ریاض بود، همان طور که ولیعهد سعودی در اواخر آوریل گذشته در مورد برقراری روابط مستحکم با ایران براساس حسن همجواری، اظهار تمایل کرد. در این باره وزارت خارجه ایران بارها در مورد برقراری ارتباط با عربستان سعودی ابراز تمایل و تاکید کرده است که دو کشور میتوانند منافع خود و منطقه را با همکاری یکدیگر محقق کنند. برهم صالح رئیسجمهور عراق در ۵ می گذشته اعلام کرد کشورش میزبان نشستی بین مسوولان سعودی و ایرانی بوده است. در همین رابطه، وزیر خارجه ایران در سفری که اواخر آوریل به مسقط داشت اعلام کرد چارهای جز توقف جنگ یمن و رفع محاصره صنعا توسط ائتلافی که توسط ریاض رهبری میشود، نیست. مسقط از روابط خوبی با این دو کشور بزرگ بهرهمند است و تمام تلاش خود را برای نزدیک کردن دیدگاههای آنها خواهد کرد، اما مساله اینجاست که به ندرت از جزئیات تحرکات دیپلماتیک خود صحبت میکند.