بورل: آمریکا باید به برجام بازگردد
ادعای آسوشیتدپرس درباره «توافق»
همزمان با اظهارات علی ربیعی، سخنگوی دولت که گفت اختلاف نظرهایی درباره لیست رفع تحریمی وجود دارد ولی ما موفق شدیم این اختلافات را کاهش دهیم و رایزنی‌ها و گفتوگوها ادامه دارد، جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشست G۷ بر «لزوم اجرایی شدن برجام و بازگشت آمریکا» به این توافق تاکید کرد. این درحالی است که روز گذشته و در شرایطی که هیات‌های مذاکره‌کننده در پایتخت‌های خود برای مذاکره پیرامون چگونگی احیای برجام به‌سر می‌برند، خبرگزاری آسوشیتدپرس مدعی شد مذاکرات هسته‌ای غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در آستانه «دستیابی به توافق» است. این رسانه آمریکایی روز سه‌شنبه ادعا کرد انبوه تماس‌های دیپلماتیک و گزارش‌های مربوط به پیشرفت مذاکرات، حاکی از آن است که تهران و واشنگتن در مذاکرات غیرمستقیم خود در آستانه توافق قرار دارند. همچنین میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین نیز در تازه‌ترین اظهارنظر خود درباره این مذاکرات گفت: «گفتوگوها در وین درحال پیشرفت است.»
موضع مذاکراتی ایران
علی ربیعی، سخنگوی دولت در پاسخ به اینکه یکی از رسانه‌های آمریکایی مدعی شده «در مذاکرات وین، ایران با آمریکا در مورد لغو تحریم اشخاص و نهادها به توافق رسیدند اما تحریم شرکت‌ها در ازای انجام تعهدات هسته‌ای ایران رفع خواهد شد، آیا ایران زیر بار انجام تعهدات هسته‌ای پیش از راستی‌آزمایی اقدامات آمریکا خواهد رفت و آیا تعلیق تحریم‌ها، با تمدید ۱۲۰ تا ۱۸۰ روزه، به جای لغو کامل آنها مورد پذیرش خواهد بود، گفت: «موضع مذاکراتی ما از مدت‌ها پیش و براساس سیاست قطعی اعلام شده از سوی مقام معظم رهبری و تصمیمات نهادهای بالادستی تعیین شده و مذاکره‌کنندگان ما با جدیت و بدون تسامح به‌دنبال اجرای این دستور کار مذاکراتی از پیش تعیین شده هستند.»
به گزارش خبرگزاری مهر، ربیعی که به‌صورت مکتوب پاسخگوی سوالات تعدادی از رسانه‌ها بود، اضافه کرد: «ملاک برای تعهدات همه طرف‌ها متن برجام بوده و مطابق آن کلیه تحریم‌های آمریکا باید به‌صورت موثر و قابل راستی‌آزمایی رفع شود.» سخنگوی دولت با اشاره به اینکه از نظر جمهوری اسلامی ایران، دولت آمریکا مسوول قطعی انجام‌تعهدات این کشور بوده و بنابراین سیاست داخلی ایالات‌متحده موضوع توجه ما نیست، تاکید کرد: «اختلاف نظرهایی درباره لیست رفع تحریمی وجود دارد ولی ما موفق شدیم این اختلافات را کاهش دهیم و رایزنی‌ها و گفتوگوها ادامه دارد.» همچنین ربیعی با بیان اینکه به علت برگزاری نشست جی هفت در روز چهارشنبه و حضور طرف‌های مذاکره در آن، جلسه بعدی مذاکرات احیای برجام جمعه برگزار می‌شود، ادامه داد: «فعلا در همین حد می‌توانم بگویم که مذاکرات درحال پیشرفت است و وزارت‌خارجه در زمان مقتضی اطلاع‌رسانی کامل را خواهد کرد.»
تاکید بورل بر بازگشت آمریکا به برجام
همزمان جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در صفحه توییترش با اشاره به برگزاری نشست G۷ در لندن نوشت: «در این نشست به‌عنوان هماهنگ‌کننده برجام، بر ضرورت استفاده از فرصت پیش رفتن به سمت بازگشت آمریکا به برجام و اجرایی شدن کامل توافق هسته‌ای تاکید کردم.»
اظهارات بورل در پی این مطرح می‌شود که در هفته‌های اخیر، مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در راستای احیای توافق هسته‌ای از طریق بازگشت دوجانبه تهران- واشنگتن به توافق هسته‌ای در وین برقرار بوده است.
در این مذاکرات روند لغو تحریم‌ها علیه ایران از سوی آمریکا و اقدامات ایران برای بازگردانی اقدامات جبرانی هسته‌ای آن به حالت اولیه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
دولت آمریکا در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای خارج شده و تحریم‌های متعددی را افزون بر بازگردانی تحریم‌های پیشین علیه ایران اعمال کرد. ایران خواستار لغو تمامی این تحریم‌ها و راستی‌آزمایی آن برای بازگشت به اجرای کامل تعهدات داوطلبانه‌اش در توافق هسته‌ای است که در واکنش به خروج آمریکا از توافق و شروع تحریم‌ها آنها را طی یک سال و نیم گذشته کاهش داده بود. گفتوگوهای ایران و گروه ۱+۴ با ادامه جلسات کارگروه‌های کارشناسی در سه حوزه تحریم، هسته‌ای و ترتیبات اجرایی در وین ادامه دارد. چهارشنبه گذشته دو کارگروه هسته‌ای و تحریم، کار روی متون را ادامه داده و کارگروه کارشناسی ترتیبات اجرایی نیز برای نخستین‌بار تشکیل جلسه داد.
روسیه از پیشرفت مذاکرات خبر می‌دهد
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین نیز در تازه‌ترین اظهارنظر خود درباره این مذاکرات گفت: «من با تعجب برخی اظهارنظر‌ها و تحلیل‌ها درباره شکست در مذاکرات وین پیرامون احیای توافق برجام را می‌خوانم. این تفکرات واهی کسانی است که مخالف تقویت رژیم عدم اشاعه هسته‌ای براساس ان‌پی‌تی هستند. حقیقت این است که گفتوگوها در وین درحال پیشرفت است.»
اظهارات این مقام روس درحالی مطرح می‌شود که ند پرایس، سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا پیش‌تر اعلام کرده بود واشنگتن هیچ مشوقی به تهران برای بازگشت به توافق برجام اعطا نخواهد کرد. موضع صریح مقامات ایرانی این است که آمریکا باید در ابتدا تمامی تحریم‌ها را برداشته و سپس تهران به تعهدات خود ذیل برجام عمل خواهد کرد. به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان به نقل از آسوشیتدپرس، استراتژیست‌های آمریکایی در نظر دارند در گام نخست بخش کوچکی از تحریم‌های ایران را که مغایر با برجام می‌خوانند در قبال پایبندی کامل تهران به توافق هسته‌ای به‌حال تعلیق (waiver) در بیاورند.
راهی طولانی برای بازگشت به برجام
از سوی دیگر یک مقام صهیونیستی گفته است که جو بایدن به رئیس موساد اعلام کرده آمریکا برای بازگشت به برجام راهی طولانی در پیش دارد.به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه خبری- تحلیلی آکسیوس، یک مقام رژیم صهیونیستی درباره دیدار جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا و یوسی کوهن رئیس سازمان جاسوسی موساد گفت که بایدن در این ملاقات گفته است واشنگتن تا بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران راهی طولانی در پیش دارد.
این دیدار از پیش تعیین نشده روز جمعه در جریان سفر یک هیات امنیتی- اطلاعاتی رژیم صهیونیستی به واشنگتن صورت گرفت که یک ساعت نیز به طول انجامیده است. همچنین افرادی از شورای امنیت ملی آمریکا در این ملاقات حضور داشته‌اند. گفته می‌شود اصلی‌ترین دلیل سفر این هیات صهیونیستی تاکید دوباره بر مخالفت این رژیم با تصمیم دولت آمریکا برای بازگشت به توافق هسته‌ای بوده است.
بنابر گزارش آکسیوس، یوسی کوهن بدون ارائه دلیلی به بایدن گفته است بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای یک اشتباه خواهد بود. بایدن نیز در جواب تاکید کرده است که واشنگتن تا موافقت برای بازگشت کامل به توافق ٢٠١٥ راهی طولانی پیش رو دارد. کاخ سفید هنوز به این گزارش واکنشی نشان نداده است. روز جمعه علاوه بر جو بایدن، آنتونی بلینکن وزیر امورخارجه آمریکا نیز با یوسی کوهن دیدار و درباره توافق هسته‌ای با ایران رایزنی کرده‌اند.
بازگشت یکجا و قابل راستی‌آزمایی
این در حالی است که سعید خطیب‌زاده، سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این پرسش که طبق برخی اخبار منتشر شده رئیس‌جمهور آمریکا در دیدار اخیرش با رئیس سازمان اطلاعاتی رژیم صهیونیستی موساد گفته آمریکا تا بازگشت به برجام راه درازی را در پیش دارد، تاکید کرد: «من درباره اظهارات نقل شده و صحت و سقم آن و آنچه در ملاقات‌های مقامات خارجی عنوان می‌شود نمی‌توانم اظهار نظری کنم و آنچه می‌توانم بگویم این است که سیاست قطعی ایران تاکید بر بازگشت همه‌جانبه آمریکا به همه تعهداتش ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل به‌صورت کامل است و همان‌طور که مقامات عالی رتبه کشور تاکید کردند در این خصوص نه عجله داریم نه وارد بازی فرسایشی می‌شویم. آنچه برای ما در این زمینه مهم است این است که این بازگشت باید یکجا، قطعی و قابل راستی‌آزمایی باشد.»
به گزارش «ایسنا» سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت‌خارجه صبح روز دوشنبه در نشست هفتگی خود با رسانه‌ها در پاسخ به سوال دیگری در توضیح این موضوع که منظور ایران از اینکه آمریکا باید تحریم‌ها را علیه ایران بردارد با توجه به اینکه آمریکا سال‌هاست تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کرده است، چیست گفت: «۴۲ سال است که آمریکا، ایران را در قالب تحریم‌های اولیه و ثانویه مورد تحریم قرار داده است و آنچه برای ما مهم است این است که همه تحریم‌هایی که از روز اجرایی شدن برجام به ویژه دوران ترامپ علیه ایران وضع شده و انتفاع ایران از برجام را تحت تاثیر خود قرار داده همه آنها یکجا برداشته شود و قابل راستی‌آزمایی باشد.»
همچنین سخنگوی وزارت‌خارجه کشورمان با بیان اینکه نشست کمیسیون مشترک برجام از روز جمعه بار دیگر فعالیت خود را آغاز خواهد کرد، گفت: «در روند مذاکرات وین پیشرفتهای خوب و قابل‌توجهی صورت گرفته البته در حوزه‌هایی نیز روند حرکت کند بوده است.»
وی در ادامه در پاسخ به پرسشی دیگر در ارتباط با روند مذاکرات وین و تاکید مقامات عالی‌رتبه کشورمان مبنی بر اینکه مذاکرات نباید فرسایشی شود و شروط ایران باید به‌طور کامل رعایت شود، گفت: «وزارت‌خارجه ماموریت‌محور است و براساس ماموریتی که نهادهای بالادستی و تعریف مسیری که انجام می‌دهند حرکت می‌کند. در مذاکرات وین نیز در همین چارچوب حرکت می‌کنیم.»
اختلاف‌نظر جدی در حوزه تحریم اشخاص
خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به این سوال که آقای عراقچی در اظهاراتی اعلام کرده است در جریان مذاکرات وین توافق شده که اکثر تحریم‌های افراد و نهادها برداشته شود، اکنون موارد اختلافی ایران با طرف‌های مقابل در این ارتباط چیست، تصریح کرد: «ما در فضای عمومی مذاکرات را ادامه نمی‌دهیم و اینها مربوط به کمیسیون مشترک برجام است. آنچه می‌توانم بگویم این است که تمامی آنچه برای ما خط قرمز است و از روز اول هم بوده این است که باید تمامی تحریم‌هایی که بعد از برجام علیه ایران اعمال شده است برداشته شود از جمله تحریم‌های حوزه عمومی و تحریم‌های بخشی؛ پیشرفتهای خوبی در این دور از مذاکرات حاصل شده است و طرفین توانستند به فهم مشترکی در بسیاری از حوزه‌ها برسند.»
وی ادامه داد: «در حوزه تحریم اشخاص اختلاف‌نظرهای جدی وجود دارد و ما باید در مسیر گفتوگوهای کمیسیون مشترک برجام گفتوگوها در این زمینه را ادامه دهیم.» سخنگوی وزارت‌خارجه ادامه داد: «مبنای استدلال جمهوری اسلامی ایران براساس برجام مبنای حقوقی و انتفاع قطعی ایران از رفع تحریم‌ها مبانی قوی هستند و همان‌طور که گفتم باید گفتوگوها در فضای خودش جلو برود. پیشرفتهای قابل توجه و بسیار خوبی حاصل شده ولی در حوزه‌هایی نیز کند جلو رفته‌ایم.» خطیب‌زاده ادامه داد: «همان‌طور که پیش از این اعلام کرده‌ایم در وین سه کارگروه فعالیت می‌کنند و اکنون دو متن به‌صورت اولیه در ارتباط با موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌ها داریم.»
تعجیل نداریم
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با اشاره به اینکه وقتی متون به مرحله نگارش می‌رسد یک مقداری دقت بیشتری می‌خواهد افزود: «ما براساس دقت جلو می‌رویم، تعجیل نداریم و البته اجازه نمی‌دهیم گفتوگوها فرسایشی شود و آنچه مهم است این است که برجام نه یک کلمه بیش و نه یک کلمه کم اجرایی شود و این موضوعی است که ما در کمیسیون مشترک برجام برای طرف‌های مقابل روشن کرده‌ایم و بر این اساس درحال حرکت هستیم.» خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی در ارتباط با برخی از گزارش‌هایی که در رسانه‌ها در ارتباط با موضوع تحریم‌ها مطرح شده از جمله مثلا تعلیق ۱۲۰ روزه یا ۱۸۰ روزه تحریم‌ها نیز تاکید کرد: «گزارش‌های پراکنده نباید مبنای تحلیل شما قرار بگیرد. آنچه موضع قطعی ایران است این است که تمامی تحریم‌ها باید لغو شود و مذاکرات در این چارچوب درحال انجام است.» وی ادامه داد: «یکسری اختلافات در مورد رفع تحریم برخی از اشخاص و لیست‌ها وجود دارد که باید گفتوگوها در مورد آنها نهایی شود.»
خطیب‌زاده تاکید کرد: «آنچه در برجام نوشته شده ملاک عمل ما خواهد بود و ما به سیاست داخلی آمریکا کاری نداریم. قطعا تمام تعهدات آمریکا باید عینا از سوی دولت آمریکا اجرایی شود و اینکه چگونه اجرایی کند به خود این کشور برمی‌گردد.» سخنگوی وزارت‌خارجه ادامه داد: «آمریکا به‌خصوص در دوران ترامپ ثابت کرده که می‌تواند به هر معاهده‌ای پایبند نباشد و از آن خارج شود و در این چارچوب برای ما اجرای تعهدات قابل راستی‌آزمایی شدن مهم است.»
همچنین خطیب‌زاده در پاسخ به این سوال که آسیب‌هایی که آمریکا به‌خاطر خروج از برجام به ایران وارد کرده است چه می‌شود و به نظر می‌رسد که در این ارتباط بحث و گفت‌وگویی نمی‌شود، تصریح کرد: «فرض شما مبنی بر اینکه در این زمینه گفت‌وگو و صحبت نمی‌شود، فرض دقیقی نیست. در ارتباط با این موضوع در جای خود گفت‌وگو شده و می‌شود. ما اکنون در حال تمرکز درخصوص چگونگی بازگشت آمریکا به کلیه تعهداتش هستیم و قطعا موضوعات بسیاری در کمیسیون مشترک برجام در صورت بازگشت آمریکا به برجام وجود خواهد داشت که باید در مورد آن صحبت و گفت‌وگو شود که موضوع مورد اشاره شما هم قطعا یکی از آنها خواهد بود.»
دو مسیر موازی در وین و منطقه
سخنگوی وزارت‌خارجه در این نشست مطبوعاتی با بیان اینکه ما تاکید داریم که ایران باید به کلیه منابع خود دسترسی پیدا کند و در چارچوب برجام حتما باید این کار انجام شود، در مورد سفر محمدجواد ظریف به عراق در هفته گذشته و مذاکراتی که در این سفر صورت گرفته است، گفت: «سفر آقای ظریف به عراق در چارچوب سفر منطقه‌ای ایشان بود و همان‌طور که آقای ظریف در توییتی ذکر کردند دو مسیر موازی با هم در جریان است، یکی مسیر گفت‌وگو با همسایگان و دیگری مسیر گفتوگوها در وین که با دو موضوع و دو هدف متفاوت ولی در عین حال مرتبط با هم است و مساله مهم این است که منطقه به سمت آرامش حرکت کند.» وی ادامه داد: «زمانی که برجام نیز حاصل شد آقای ظریف اولین مقاله خود را در یک روزنامه منطقه‌ای منتشر کردند در باب گفتوگوهای منطقه‌ای و پیام سفر آقای ظریف به منطقه هم این است که همسایگان و منطقه همیشه در اولویت ما هستند.»
موضوع زندانیان؛ جدا از برجام
خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به پرسشی دیگر در مورد اخبار منتشر شده در ارتباط با توافق ایران و آمریکا در مذاکرات اخیر برای تبادل زندانیان بین دو کشور گفت: «موضوع زندانیان یک موضوع انسانی بوده و هست و همواره در دستور کار ایران قرار داشته است و جدا از تمامی گفتوگوها و مسیرهای دیگری که در حوزه برجام یا موضوعات مرتبط بوده این موضوع پیگیری شده است.» این دیپلمات ارشد کشورمان ادامه داد: «همیشه ایده‌ها و طرح‌هایی در این زمینه مطرح بوده و در دست پیگیری است.»
وی تصریح کرد: «گزارش‌های منتشر شده از منابع آگاه در این زمینه تایید نمی‌شود.» این درحالی است که آنتونی بلینکن وزیر امورخارجه آمریکا نیز دوشنبه‌شب در نشست خبری مشترک با همتای انگلیسی خود «دومینیک راب» گزارش‌های مطرح شده در برخی رسانه‌ها مبنی بر اینکه آمریکا و ایران برای تبادل زندانیان به توافقاتی دست یافته‌اند را تکذیب کرد. به گزارش خبرگزاری تسنیم وی در عین حال تاکید کرد: «برای من هیچ اولویتی بالاتر از بازگرداندن زندانیان آمریکایی وجود ندارد.» روز یکشنبه شبکه خبری المیادین به نقل از منابع مسوول ایرانی از آزاد شدن چهار ایرانی بازداشتی از زندان‌های آمریکا به موجب توافق میان تهران و واشنگتن خبر داده بود.
در عین حال سخنگوی وزارت‌خارجه ایران در مورد اخبار منتشر شده از سوی یکی از رسانه‌های منطقه مبنی بر اینکه قرار است در جریان مذاکرات وین هفت میلیارد دلار از دارایی‌های ایران آزاد شود و طرفین در این ارتباط توافق کردند، گفت: «درخصوص آزادی منابع مالی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور سیاست ما همانی است که همیشه گفته‌ایم و اینکه همه اینها یکجا باید آزاد شود.»
راهکار پنتاگون برای کاهش تنش
از سوی دیگر سخنگوی وزارت دفاع آمریکا در یک کنفرانس خبری راهکار ارتش این کشور را برای کاهش احتمال تنش میان نیروی دریایی آن با نیروی دریایی سپاه پاسداران در خلیج‌فارس بیان کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه اینترنتی اردو پوینت، جان کربی سخنگوی وزارت دفاع آمریکا روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری در پاسخ به سوالی درباره فعالیت نیروهای نظامی این کشور در منطقه و لزوم تعامل ارتش آمریکا با سپاه پاسداران در راستای کاهش احتمال درگیری گفت: «فکر نمی‌کنم تمایلی برای هرگونه برقراری ارتباط عملیاتی یا استراتژیک میان آمریکا و سپاه پاسداران وجود داشته باشد. ما کانال‌های دیپلماتیکی داریم که به خوبی از طریق آنها نارضایتی‌هایمان را با تهران مطرح می‌کنیم.»
کربی با استناد به ادعای پنتاگون مبنی بر نزدیک شدن قایق‌های سپاه پاسداران به کشتی‌های آمریکایی در هفته‌های گذشته در خلیج‌فارس، گفت که هر دو طرف امکان برقراری ارتباط از طریق هشدار رادیویی را داشته‌اند و اگرچه این رخدادها به خشونت و درگیری کشیده نشد، «غیرضروری، ناامن و مطمئنا غیرحرفه‌ای بوده‌اند».
