رئیس تیم ایران در گفت‌وگوهای هسته‌ای از شکل‌گیری تفاهم جدید برجامی خبر داد
پالس مثبت از مذاکرات وین
معاون وزیر امورخارجه ایران با بیان اینکه به نظر می‌رسد تفاهم جدیدی درحال شکل گرفتن است،گفت: طرف‌ها می‌توانند روی یک متن مشترک شروع به‌کار کنند. رئیس‌جمهوری آمریکا پیش‌تر روز جمعه ۲۷ فروردین به وقت واشنگتن ضمن استقبال از حضور ایران در مذاکرات وین، گفت که هنوز برای قضاوت درباره این مذاکرات زود است. همزمان یک مقام اتحادیه اروپا هم گفت که طرف‌های حاضر در مذاکرات نسبت به «هفته پیش به هدف نزدیکترند» و قرار است طرف‌ها برای مشورت به پایتخت‌ها بازگردند. دور جدید مذاکرات از دیروز شنبه ۲۸ فروردین ساعت ۱۵:۳۰ به وقت تهران از سر گرفته شد. این گفتوگوها از پنج‌شنبه ۲۶ فروردین (۱۵ آوریل) در گرند هتل وین آغاز شده است. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی و رئیس هیات مذاکرهکننده این کشور در وین هم روند پیشرفت مذاکرات احیای برجام را «کند، اما رو به جلو» توصیف کرد. نماینده چین در این مذاکرات هم گفت: «مذاکرات با رایزنی بیشتر درباره لغو تحریم‌ها سرعت می‌گیرد.» وانگ کان اضافه کرد: «ما به کارمان ادامه می‌دهیم. تمامی طرف‌ها موافقت کرده‌اند در روزهای آتی از طریق مشارکت در مذاکراتی گسترده‌تر و مفصل‌تر در زمینه لغو تحریم‌ها و دیگر مسائل مرتبط، به فعالیتشان سرعت ببخشند.»
نشست معاونان وزیران خارجه ایران و ۱+۴
نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح مدیران و معاونان سیاسی ایران و ۱+۴ با هدف ارزیابی کلی از مذاکراتی که طی هفته گذشته تا کنون در وین در جریان است دیروز شنبه ساعت ۱۵:۳۰ به وقت تهران آغاز شد. مذاکرات طرف‌ها بدون حضور مستقیم آمریکا، درباره چشم‌انداز بازگشت آمریکا به برجام و چگونگی اطمینان یافتن از اجرای کامل و موثر برجام توسط تمامی طرف‌های برجام و نیز چگونگی ادامه مسیر انجام می‌شود. قرار است حاضران درخصوص نحوه و سرعت ادامه کار و همچنین موضوعاتی که باید مورد حل و فصل قرار گیرد، تصمیم‌گیری کنند.
حاضران در این نشست به بررسی روند گفتوگوها در روزهای گذشته پرداخته و گزارش گروه‌های کارشناسی درخصوص حوزه‌های تحریم و هسته‌ای را دریافت کردند. در این نشست مقرر شد گفت‌وگوهای دو و چندجانبه و همچنین رایزنی‌های فنی در روزهای آینده ادامه یافته و در صورت نیاز کمیسیون مشترک بار دیگر تشکیل جلسه دهد.
تفاهم جدیدی درحال شکل گرفتن است
معاون وزیر امورخارجه ایران با بیان اینکه به نظر می‌رسد تفاهم جدیدی درحال شکل گرفتن است، گفت: طرف‌ها می‌توانند روی یک متن مشترک شروع به‌کار کنند. به گزارش خبرگزاری فارس، سیدعباس عراقچی در اظهاراتی بعد از نشست دیروز (شنبه) کمیسیون مشترک برجام گفت: گزارش کار کارگروه‌ها را مرور کردیم و بحث‌های خوبی در داخل نشست صورت گرفت.
او افزود: به‌نظر می‌رسد تفاهم جدیدی در حال شکل گرفتن است و اشتراک در هدف نهایی الان بین همه وجود دارد. مسیری که باید طی شود الان یک مقدار شناخته شده است. این مسیر آسان نیست و اختلاف نظرها این‌گونه نیست که پایان یافته باشد و اختلاف نظرهای بعضا جدی وجود دارد که باید در طی مذاکرات بعدی کاهش یابد.
عراقچی بیان کرد: اصلا علاقه‌مند به مذاکرات فرسایشی نیستیم. مذاکرات به مرحله‌ای رسیده که طرف‌ها می‌توانند روی یک متن مشترک شروع به کار کنند. نگارش متن حداقل در حوزه‌هایی که اشتراک نظر وجود دارد، می‌تواند شروع شود و به همین منظور هیات ایرانی متون مدنظر خود را در حوزه هسته‌ای و رفع تحریم‌ها آماده کرده و این را به همه طرف‌ها ارائه کرده است و این متون می‌تواند مبنای مذاکرات و رسیدن به توافق نهایی باشد. او خاطرنشان کرد: به نظر ما زمان شروع نگارش متن حداقل در مقداری که اشتراک نظر وجود دارد، فرا رسیده است. معاون وزیر امورخارجه ایران همچنین در پایان این نشست آن را بسیار جدی و چالشی خواند و بار دیگر بر رفع همه تحریم‌ها تاکید کرد و گفت: اروپایی‌ها باید جدیت را در مذاکرات نشان دهند.
در کاری بسیار سخت، پیشرفت انجام شده است
همزمان رئیس جلسه کمیسیون مشترک برجام در پیامی توییتری به نشست روز شنبه شرکای برجام درباره احیای توافق هسته‌ای پرداخت. انریکه مورا در صفحه توییترش نوشت: پس از مذاکراتی سنگین یک ارزیابی از امور را در جلسه کمیسیون انجام دادیم. در کاری بسیار سخت، پیشرفت انجام شده است. حالا به فعالیت مفصل‌تری احتیاج داریم. مهم است که همه پایبند هدف‌های مشترک باشند، یعنی بازگشت آمریکا به برجام و اجرایی شدن کامل آن.
گزارش نماینده روسیه
همچنین نماینده روسیه در وین در پیامی توییتری به نتایج جلسه کمیسیون مشترک برجام پرداخت. به گزارش «ایسنا» میخائیل اولیانوف در صفحه توییترش نوشت: نشست کمیسیون مشترک برجام به پایان رسید. حاضران پیشرفتی را که تاکنون حاصل شده است، با رضایتمندی مورد توجه قرار دادند و عزمشان را نسبت به تداوم مذاکرات با چشم‌انداز تکمیل موفقیت‌آمیز این روند در سریع‌ترین زمان ممکن نشان دادند. اولیانوف همچنین تاکید کرد: کارگروه‌های تشکیل شده در سطح کارشناسان در کمیسیون مشترک برجام برای لغو تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای، فعالیت‌هایشان را در بعدازظهر شنبه، روز یکشنبه و هفته بعد ادامه می‌دهند تا وقت تلف نشود و پیشرفت بیشتری در مذاکرات احیای برجام انجام بگیرد.
این مذاکرات از روز پنج‌شنبه هفته گذشته در گرند هتل وین آغاز شده و رایزنی‌ها به‌طور چند جانبه و دو جانبه و نیز در سطوح کارشناسی و سیاسی ادامه دارد. موضوعات در دو کارگروه هسته‌ای و تحریم‌ها دنبال می‌شوند. گفتنی است که دیپلمات‌های اروپایی بین هیات ایرانی و هیات آمریکایی به ریاست رابرت مالی که نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در این مذاکرات است، درحال آمد و شد هستند.
پیش از این نشست، چندین نشست دو و چندجانبه بین رئیس هیات مذاکرهکننده جمهوری اسلامی ایران، «انریکه» مورا معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و روسای دیگر هیات‌های حاضر در مذاکرات برگزار شد. به موازات این گفتوگوها، رایزنی‌ها و گفت‌وگوهای فنی گروه‌های کارشناسی نیز ادامه دارد.
مقامات ایرانی اعلام کردند که در مذاکرات اخیر بر این مساله تمرکز داشتند که لیستی از تحریم‌هایی که باید از سوی آمریکا برداشته شود تهیه و مورد توافق قرار گیرد. سیدعباس عراقچی در این باره تاکید کرد که «بدون لیست (تحریم‌ها) من فکر نمی‌کنم که بتوانیم پیشرفتی داشته باشیم. بدون این لیست هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.
او گفته است که تهران همچنین آماده است لیستی مشابه درباره اقدامات هسته‌ای که باید اتخاذ شود، تهیه کند. با این حال به نظر نمی‌آید تا کنون در رابطه با لیست تحریم‌های مدنظر ایران که باید از سوی آمریکا رفع شوند تا همه طرف‌ها به برجام بازگردند موفقیتی به دست آمده باشد.
مذاکرات در وین از هفته گذشته تاکنون درحالی ادامه دارد که روند کار با توجه به اقدام خرابکارانه در نطنز کمی کند شده است. علاوه بر این ایران در واکنش به این اقدام که معتقد است از سوی رژیم اسرائیل حمایت و هدایت شده است غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم و افزایش سانتریفیوژهایش را در دستور کار قرار داد که اقداماتی فراتر از چارچوب برجام و در عین حال در چارچوب بند ۲۶ و ۳۶ این توافق است. به گفته رئیس سازمان انرژی اتمی در روز پنج‌شنبه هفته گذشته ایران توانسته در اولین گام حدود ۹ گرم اورانیوم تا غنای ۶۰ درصد تولید کند.
در همین ارتباط، جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا بامداد شنبه به وقت تهران در نشست خبری مشترک با نخست‌وزیر ژاپن در کاخ‌سفید به آغاز غنی‌سازی ٦٠ درصدی اورانیوم در ایران واکنش نشان داد. به گزارش «ایسنا» و به نقل از شبکه سی‌ان‌ان، بایدن در پاسخ به پرسشی درخصوص اقدام ایران برای غنی‌سازی ۶۰ درصدی اظهار کرد، ما از (اقدام) ایران برای غنی‌سازی ۶۰ درصدی حمایت نمی‌کنیم و به نظر ما اصلا کمکی نمی‌کند. این اقدام برخلاف توافق (برجام) است.
بامداد روز یکشنبه حادثه‌ای در بخشی از شبکه توزیع برق تاسیسات غنی‌سازی نطنز (مجتمع غنی‌سازی شهید احمدی روشن) رخ داد که بنا به شواهد و قرائن به احتمال زیاد رژیم صهیونیستی در آن دست داشته است. در پی این حادثه، سیدعباس عراقچی از آغاز غنی‌سازی ۶۰ درصد اورانیوم در کشور خبر داد و در نامه‌ای به رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران غنی‌سازی ۶۰ درصدی را آغاز می‌کند. عراقچی همچنین اعلام کرد: یک‌‌هزار سانتریفیوژ دیگر با ۵۰ درصد ظرفیت بیشتر به ماشین‌های موجود در نطنز، علاوه بر جایگزینی ماشین‌های صدمه دیده، اضافه می‌شود. پیتر استانو، سخنگوی روابط خارجی اتحادیه اروپا تصمیم ایران مبنی بر غنی‌سازی ۶۰ درصدی از لحاظ «اشاعه هسته‌ای» را «بسیار نگران‌کننده» خواند.
همزمان با مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در وین برای احیای توافق هسته‌ای، مقام‌های جمهوری اسلامی روز جمعه اعلام کردند که اولین محصول اورانیوم با غنای ۶۰ درصد را تولید کرده‌اند. پیش از این نیز وزیر امور خارجه آمریکا قصد ایران برای آغاز غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم را «تحریک‌آمیز» خوانده و گفته بود که برداشتن چنین گامی جدی بودن تهران در مذاکرات هسته‌ای در وین پایتخت (اتریش)، را زیر سوال می‌برد.
رئیس‌جمهوری آمریکا در ادامه نشست خبری افزود: با این حال خرسند هستیم که ایران به توافق برای انجام مذاکرات، مذاکرات غیرمستقیم با ما و گفت‌وگو با شرکایمان بر سر اینکه چگونه پیش برویم و اینکه برای بازگشت ما به توافق (هسته‌ای) چه چیزی لازم است، ادامه داده است. بنابراین ما دوباره بخشی از آن هستیم. جو بایدن بار دیگر تاکید کرد که به نظر او آمریکا «هرگز نباید از این توافق خارج» می‌شد. بایدن درباره آینده مذاکرات وین گفت که هنوز زود است بتوان قضاوت کرد نتیجه رایزنی‌ها چه خواهد بود، اما کشورها همچنان در حال مذاکره هستند. بایدن همچنین با بیان حمایت از توافق هسته‌ای، اما گفت که برای بازگشت به آن «امتیازات عمده» نخواهد داد.
پیش‌تر سخنگوی کاخ‌سفید درخصوص مذاکرات وین گفته بود، ما می‌دانیم که روندی طولانی در پیش خواهد بود اما بی‌تردید آن را به‌عنوان یک نشانه مثبت می‌بینیم. جن ساکی حضور جمهوری اسلامی ایران در این مذاکرات را «گامی رو به جلو» توصیف کرد.
دور دوم نشست کمیسیون مشترک توافق هسته‌ای موسوم به برجام روز پنج‌شنبه ۲۶ فروردین با حضور نمایندگان ایران، روسیه، چین، فرانسه، آلمان و بریتانیا برگزار شد. نمایندگان آمریکا نیز در هتلی در نزدیک محل این مذاکرات حضور دارند و برای نخستین بار در این مذاکرات روز جمعه نشستی به‌طور غیر رسمی با کشورهای عضو برجام، به غیر از ایران، برگزار کردند.
ارزیابی مقام اروپایی
همزمان یک مقام اتحادیه اروپا هم روز جمعه گفت که مطمئنا طرف‌های حاضر در مذاکرات برجام نسبت به «هفته پیش به هدف نزدیکترند»، اما او نمی‌تواند بگوید چقدر زمان لازم است تا به نتیجه برسند. این مقام اتحادیه اروپا که نامش فاش نشده این نتیجه را «بازگشت آمریکا به توافق اتمی و در عین حال پایبندی کامل ایران به تعهداتش» توصیف کرد. او در ادامه اظهار کرد، مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای موسوم به برجام در وین، پس از چند روز متوقف می‌شود و مذاکره‌کنندگان ایرانی و آمریکایی برای مشورت به کشورهای خود برمی‌گردند.
این مقام اتحادیه اروپا که خواست نامش فاش نشود به خبرنگاران گفته است، این مذاکرات برای چند روز ادامه خواهد یافت و سپس دو هیات کلیدی حاضر در این مذاکرات، یعنی ایران و آمریکا، برای دریافت دستورالعمل‌های دقیق‌تر به کشورهای خود بازمی‌گردند و نمی‌دانم بعد از آنچه زمانی این مذاکرات دوباره از سر گرفته خواهد شد.
همزمان میخائیل اولیانوف، رئیس هیات مذاکرهکننده روسیه در وین، روند مذاکرات احیای برجام را «کند اما رو به جلو» توصیف کرده و گفته است اعضای هیات مذاکرهکننده روز شنبه در یک جلسه رسمی شرکت می‌کنند. روزنامه نیویورک‌تایمز هم در گزارشی نوشت، با اینکه کارگروه تعیین اقدامات ضروری ایران برای بازگشت به برجام کار خود را انجام داده، کارگروه تهیه لیست تحریم‌هایی که باید از سوی آمریکا لغو شوند، پیشرفتی نداشته است.
پیش‌تر نیز مجله فارن پالیسی روز پنج‌شنبه گزارش داد که جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا به‌دنبال بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران موسوم به برجام است و با آغاز مذاکرات در وین، رابرت مالی مذاکرهکننده ارشد آمریکا در وین، درحال تدوین یک نقشه راه پیشنهادی برای احیای این توافق است. منابع نزدیک به مذاکره‌کنندگان آمریکایی و اروپایی به فارن‌پالیسی گفته‌اند، انتظار می‌رود رابرت مالی به تهران یک بسته پیشنهادی ارائه کند که بر مبنای آن ایران در ازای لغو بخشی از تحریم‌ها به تعهدات برجامی خود بازگردد، اما رفع تحریم‌ها در اندازه‌ای نخواهد بود که باعث شود سیاستمداران افراطی در داخل آمریکا از جمله تعدادی از دموکرات‌ها، دولت جو بایدن را مورد حمله قرار دهند.
ایران انتظار دارد دولت جو بایدن، تحریم‌های دوران دونالد ترامپ را برطرف کند و دوباره به توافق هسته‌ای برگردد اما ایالات‌متحده تاکید کرده ایران ابتدا باید به تمامی تعهدات خود بازگردد. دو کشور تاکید می‌کنند طرف مقابل باید در اجرای تعهدات برجامی پیش‌قدم شود. ایران در گام‌های کاهش تعهدات برجامی، ذخایر اورانیوم غنی شده خود را افزایش داده، غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم را آغاز کرده و سطح بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را کاهش داده است.
ماموریت رابرت مالی
همچنین روزنامه الشرق‌الاوسط در گزارشی اعلام کرد که نماینده ویژه آمریکا در امور ایران همزمان به‌دنبال جلب رضایت ایران و مخالفان آمریکایی برجام است. به گزارش «ایسنا» روزنامه الشرق‌الاوسط در گزارشی نوشت: اعلام تولید ۹ گرم اورانیوم غنی سازی شده ۶۰درصدی از سوی ایران از نظر برخی تحلیلگران نشانه دشواری‌هایی است که در مسیر مذاکرات ایران و کشورهای غربی ایجاد شده است، هرچند در روزهای اخیر برخی طرف‌ها از نتایج ملموس در مسیر نزدیک کردن دیدگاه‌های ایران و آمریکا خبر داده بودند.
در ادامه این گزارش آمده است: روزنامه «وال‌استریت‌ژورنال» در گزارشی نوشت که مذاکره‌کنندگان ایرانی و آمریکا به دنبال راهی برای باز کردن گره تحریم‌ها و ایجاد روندی برای برداشت آنها در مقابل بازگشت کامل ایران به تعهداتش در برجام هستند.
طرف ایرانی خواستار رفع یکباره همه تحریم‌ها است اما طرف آمریکایی فقط از رفع تحریم‌هایی سخن می‌گوید که با توافق هسته‌ای تعارض داشته باشد، هرچندآمریکا خود تفکیک میان این تحریم‌ها را مشخص نکرده است. براساس این گزارش، دولت بایدن در پی بازگشت به توافق هسته‌ای است و رابرت مالی تلاش می‌کند که نقشه راهی برای رسیدن به معادله قابل قبول برای طرفین تنظیم کند به گونه‌ای که هم رضایت ایران را در پی داشته باشد هم دولت بایدن را در معرض انتقادات داخلی قرار ندهد.
هشدار دولت بایدن به اسرائیل
از سوی دیگر، رسانه‌های صهیونیستی گزارش داده‌اند که دولت بایدن از اقدام خرابکارانه اسرائیل در تاسیسات نطنز ناراضی است و در روزهای اخیر از مقامات این رژیم خواسته است تا دست از اظهارنظر درباره ایران بردارند. به گزارش «ایسنا» به نوشته روزنامه جروزالم پست، یک شبکه تلویزیونی صهیونیستی روز جمعه گزارش داده است که دولت جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در روزهای اخیر چندین بار از مقامات اسرائیل خواسته است تا اظهارنظر درباره ایران را متوقف کنند چراکه این کار، مانع مذاکرات تهران و واشنگتن برای توافق هسته‌ای احتمالی جدید است.
در ادامه این گزارش آمده است که دولت بایدن از اقدام خرابکارانه اخیر رژیم صهیونیستی در تاسیسات هسته‌ای نطنز ناراضی است و اظهارات مقامات اسرائیلی درباره این حمله را «خطرناک» و «شرم‌آور» دانسته است. کانال ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی علاوه براین، گزارش داده که آمریکا این پیام را چندین بار ارسال کرده است. به نوشته جروزالم پست، ظاهرا مقامات اسرائیل از این واکنش نگران شده و متوجه شده‌اند که این وضعیت ممکن است آمریکا را تحت فشار قرار دهد. کابینه امنیتی رژیم صهیونیستی قرار است روز یکشنبه برای اولین بار در طول دو ماه گذشته تشکیل جلسه دهد و درباره موضوعات اخیر پیرامون ایران بحث و رایزنی کند. همزمان گبی اشکنازی، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی گفت که این کشور هر آنچه که لازم است را انجام خواهد داد تا اطمینان حاصل کند، ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند.
