آخرین سند مالی دولت روحانی تقدیم مجلس شد
رونمایی از بودجه ۱۴۰۰در غیاب روسای قوا
عکس: حمیدرضا راهل، خانه ملت
در مقابل، رئیس‌مجلس با وجود حضور صبحگاهی در بهارستان و ایراد نطق درباره بودجه ۱۴۰۰، دقایقی پیش از تقدیم این لایحه از سوی معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری، ساختمان هرمی بهارستان را به قصد ساختمان مشروطه – جایی‌که بخشی از نمایندگان به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی جلسات علنی را پیگیری می‌کنند- ترک کرد. به این ترتیب این نخستین لایحه بودجه‌ای است که معاون رئیس‌جمهوری به مجلس تقدیم کرده و نایب‌رئیس مجلس آن را تحویل گرفته است؛ لایحه‌ای که علاوه‌بر تفاوت در نحوه تحویل آن، در اعداد و ارقام کلان و خرد هم با لایحه و حتی قانون بودجه مصوب سال ۹۹ تفاوت دارد. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های مشهود، سقف منابع‌عمومی در این لایحه است که عدد آن نسبت به لایحه تقدیمی دولت در سال گذشته ۷/ ۱ برابر شده است. دولتی‌ها که سقف منابع عمومی لایحه بودجه سال ۹۹ را ۴۸۴ هزار میلیارد تومان بسته بودند، دیروز لایحه ۱۴۰۰ را در حالی ارائه کردند که رقم سقف منابع‌عمومی ۸۴۱ هزار میلیارد تومان است. البته سقف منابع عمومی بودجه ۹۹ از لایحه تا تبدیل به قانون، از سوی مجلسی‌ها افزایش یافت و از ۴۸۴ هزار میلیارد تومان به ۵۷۱ هزار میلیارد تومان رسید؛ موضوعی که شاید برای لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ و در جریان بررسی و تصویب آن در کمیسیون تلفیق و صحن علنی مجلس نیز رخ دهد.
افزایش سقف درآمدهای عمومی دولت در لایحه بودجه سال۱۴۰۰ با وجود محدودیت‌ها بر سر فروش نفت از یک‌سو و مشکلات موجود بر سر مبادلات پولی و بانکی، موضوعی قابل‌توجه است؛ آنکه دولت این افزایش منابع را از کدام محل‌ها پیش‌بینی کرده است؟
حسن روحانی در دفاع دیروز خود از لایحه بودجه در جلسه هیات‌دولت به این موضوع اشاره کرده و رقم پیش‌بینی شده منابع عمومی دولت در بودجه ۱۴۰۰ را قابل‌تامین خوانده است. آنچنان که از اظهارات او برمی‌آید، مالیات، گمرکات، عوارض، فروش نفت، فروش اوراق و فروش سهام، درآمدهای اصلی بودجه ۱۴۰۰ را تشکیل می‌دهند و به‌نظر می‌رسد فروش داخلی نفت در بازار سرمایه یکی از منابع درآمدی است که دولت برای سال آینده در بودجه پیش‌بینی کرده است. روحانی دیروز گفت که «ما همه امکانات را بسیج کردیم و شرایط را مساعد می‌دانیم که سال بعد فروش نفت را افزایش دهیم و در بودجه میزان فروش نفت را دو میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت و میعانات در نظر گرفتیم. البته این به معنای اتکای بودجه به نفت نیست بلکه به معنای آن است که این میزان قابل‌فروش است. اتکای ما به نفت در بودجه مثل سال‌های گذشته و سال‌جاری خواهد بود و این افزایش درآمد نفتی ما در دو سرفصل توسعه و توانمندسازی مردم محروم مصرف خواهد شد.»
بودجه در سایه تغییر دولت
با این همه نکته دیگری نیز درباره بودجه سال آینده کشور وجود دارد و آن، موضوع تغییر دولت به‌عنوان مجری قوانین از جمله قانون بودجه است. دولت حسن روحانی تنها در ۴ ماه نخست سال ۱۴۰۰ مجری قانون مصوب مجلس دوازدهم خواهد بود و در ۸ ماه بعدی سال آینده، دولت جدید باید مصوبه نهایی مجلس را اجرا کند. دولت سقف کلی بودجه ۱۴۰۰ در لایحه را ۲۴۳۵ هزار میلیارد تومان تعیین کرده و سقف منابع بودجه عمومی را ۹۲۹ هزار میلیارد بسته است. همچنین سقف منابع عمومی در این لایحه از سوی دولت ۸۴۱ هزار میلیارد تعیین شده است.
جزئیات لایحه به روایت روحانی
حسن روحانی روز گذشته به‌جای حضور در مجلس و دفاع از لایحه بودجه ارائه شده، به دلیل توصیه ستاد ملی مقابله با کرونا در دولت ماند و در جلسه هیات‌وزیران، به توضیحاتی درباره این لایحه ۲۱ تبصره‌ای پرداخت. رئیس‌جمهوری به اهمیت خاص و ویژه این لایحه بودجه اشاره کرد و گفت: اساسا سال ۱۴۰۰ از جهاتی سال ممتاز و حائز‌اهمیت است. اولا سال آینده سال پایانی قرن چهاردهم و در آستانه ورود به قرن جدید خواهیم بود و از طرف دیگر این بودجه در زمانی به مجلس شورای اسلامی تقدیم می‌شود که احساس می‌کنیم شرایط سال آینده با دهه‌ای که گذشت از آغاز سال ۹۰ تا امروز، کمی متفاوت خواهد بود.
روحانی از حرکت مثبت در اقتصاد در ماه‌های اخیر سخن گفت و با اشاره به منابع عمومی بودجه گفت: ممکن است بعضی‌ها بگویند دولت بر مبنای خوش‌بینی به حل مذاکرات هسته‌ای و حل بقیه مشکلات چنین پیش‌بینی را انجام داده است. ما دو میلیون بشکه نفت یا در سطح بین‌الملل یا در داخل خواهیم فروخت. اما بخشی از درآمد نفت صرف بودجه جاری نخواهد شد و اضافه فروش نفت ما برای توسعه راه، راه‌آهن، ترانزیت، بنادر، نیروگاه‌ها، زیرساخت‌های نفت و گاز و در ذیل تیتر توسعه و تیتر توانمندسازی مردم محروم به کار خواهد رفت و سال بعد که نفت بیشتری می‌فروشیم درآمد آن برای این مسائل مصرف خواهد شد. پس نباید این اشتباه رخ بدهد که اتکای دولت در بودجه به نفت بیشتر شده است.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه مثل سال‌های قبل علاقه‌مندیم سهام شرکت‌های دولتی را عرضه کنیم و ۹۵ هزار میلیارد تومان در بودجه برای فروش سهام پیش‌بینی شده است، گفت: این باعث ورود مردم به اقتصاد و واگذاری مدیریت به مردم می‌شود و می‌تواند شرایط خوبی برای کشور ایجاد کند. فروش سهام و اوراق در حد مورد‌نیاز از منابع درآمدی ماست و از طرفی ممکن است بخشی از سهم نفت در بازار داخلی فروخته شود. او با اشاره به اینکه در بودجه تلاش شده به اقشاری که در فشار هستند کمک شود، تاکید کرد: در بودجه ۱۴۰۰ افزایش حقوق کارمندان و بازنشستگان ۲۵ درصد و معافیت مالیاتی از سه‌به‌چهار میلیون رسیده و حداقل دریافتی را از ۸/ ۲ به ۵/ ۳ رسانده‌ایم. ۱۶ هزار میلیارد تومان برای مبارزه با فقر مطلق قرار دادیم و کمک معیشتی به ۶۰ میلیون نفر و یارانه برقرار است و بیمه رایگان برای ۳۰ میلیون نفر در نظر گرفته شده است. روحانی با بیان اینکه بودجه عمرانی ۱۰۴ هزار میلیارد تومان خواهد بود، گفت: امیدواریم با این بودجه بتوانیم طرح‌های استانی و ملی را سریع‌تر تکمیل کنیم، ضمن اینکه در بودجه توجه خاصی به تولید، اشتغال، اقشار محروم و آنهایی که درآمد ثابت دارند شده است و مساله اشتغال، عدالت اجتماعی و حمایت از صندوق‌های تامین‌اجتماعی از مسائل مهم بودجه بوده است.
برنامه بودجه‌ای مجلس
البته پیش از ارائه لایحه بودجه به مجلس، محمدباقر قالیباف در ابتدای جلسه علنی دیروز در نطق خود از برنامه مجلس در بررسی لایحه بودجه گفت و تاکید کرد که «مجلس در بررسی بودجه ۱۴۰۰ در جهت مردمی‌‌سازی اقتصاد، کوچک کردن دولت و توجه ویژه به طبقات پایین و متوسط جامعه حرکت خواهد کرد.»
براساس آیین‌نامه داخلی مجلس، نمایندگان ۱۰ روز فرصت دارند پیشنهادات خود درباره لایحه بودجه ۱۴۰۰ را به کمیسیون‌های تخصصی خود ارائه کنند. پس از آن، کمیسیون‌های تخصصی دو هفته فرصت خواهند داشت تا طبق آئین‌نامه لایحه بودجه را بررسی کنند. پس از بررسی لایحه در کمیسیون‌های تخصصی، کمیسیون تلفیق بررسی لایحه بودجه را آغاز می‌کند و در نهایت گزارش خود را برای بررسی این لایحه به صحن علنی تقدیم می‌کند تا در نهایت نمایندگان درباره کلیات و جزئیات این لایحه ۲۱ تبصره‌ای و اعداد خرد و کلان مندرج در آن تصمیم‌گیری کنند.
