عجز سازمان‌ملل در برابر فشار حداکثری

به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد» به نقل از روزنامه آسیا تایمز، ایران، روسیه، چین و جو بایدن، نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا حول یک محور توافق نظر دارند: آمریکای تحت رهبری دونالد ترامپ منزوی است. ایران حتی تا حدی پیش‌رفته است که حسن روحانی، رئیس‌جمهور این کشور در مجمع عمومی سازمان ملل امسال اعلام پیروزی کرد و تاکید داشت که «هرکس در انتخابات نوامبر سال‌جاری در آمریکا انتخاب شود، هیچ انتخابی جز اینکه تسلیم مقاومت ملت ایران شود، ندارد.»

دولت‌های اروپایی در برلین، پاریس و لندن وعده دادند تا تحریم‌های آمریکا را دور بزنند. مسکو و پکن نیز در این باره توافق کردند. با این حال به‌رغم‌ برخی تلاش‌ها، این پنج پایتخت نتوانستند کنترل قدرتمند آمریکا بر حوزه‌های مالی را دور بزنند یا آن را تعدیل کنند. واشنگتن نیز همچنان پای خود را بر گلوی اقتصاد ایران نهاده است.  آخرین تحول دراین‌باره ضرب‌الاجلی است که تحریم‌های تسلیحاتی سازمان‌ملل علیه ایران را در ماه اکتبر پایان می‌دهد. زمانی که واشنگتن با پایتخت‌های اروپایی دراین‌باره رایزنی کرد، تمامی مقامات آنها مخالفت خود را با پایان یافتن این تحریم‌ها علیه تهران اعلام کردند و وعده دادند از تلاش‌های آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران حمایت کنند.

تهران نیز وقت تلف نکرد و اروپایی‌ها را تهدید کرد که در این صورت، اگر بایدن نیز رئیس‌جمهور شود، آنها توافق‌های مالی و اقتصادی که پس از برجام با ایران منعقد کرده بودند و اکنون در حالت تعلیق هستند، از دست می‌دهند. بزرگ‌ترین این توافق‌ها به ارزش ۲۵ میلیارد دلار بین ایران و شرکت هواپیماسازی ایرباس امضا شده بود. اروپایی‌ها نیز عقب نشستند و به آمریکا اعلام کردند که دیگر از تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران حمایت نمی‌کنند.

ایالات‌متحده نیز در چرخش اروپایی‌ها فرصتی پیدا کرد تا مکانیزم ماشه را که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت لحاظ شده است، فعال کند تا بتواند تمامی تحریم‌های سازمان‌ملل علیه تهران را بازگرداند. با توجه به نگرانی بیشتر اروپایی‌ها در مورد قراردادهای خود با ایران نسبت به موضوع امنیت، واشنگتن نیز ابتدا با آگاهی از شکست طرح تمدید تحریم‌های تسلیحاتی آن را به آرای اعضای شورای امنیت گذاشت تا پس از رد آن، بتواند مکانیزم ماشه را کلید بزند.

اگرچه ایالات‌متحده فکر می‌کرد که این مکانیزم زمانی که یکی از امضاکنندگان برجام بخواهد، به سادگی فعال می‌شود، اروپایی‌ها به همراهی روسیه و چین استدلال کردند که واشنگتن با بازگرداندن یکجانبه تحریم‌های خود علیه ایران، از این توافق خارج شده است و دیگر عضوی از آن نیست. ایالات‌متحده نیز پاسخ دادکه از لحاظ قانونی، نامش هنوز به‌عنوان یکی از امضاکنندگان برجام وجود دارد و از این رو تمام کاری که باید انجام دهد آن است که به ریاست شورای امنیت تصمیم خود را برای فعال‌سازی مکانیزم ماشه اطلاع دهد.  بنابراین زمانی که ایران و روسیه جشن شکست قطعنامه آمریکایی را برگزار می‌کردند و آن را پایانی بر هژمونی جهانی واشنگتن توصیف کردند، آمریکا نیز دستور تقویت تحریم‌های سازمان‌ملل علیه ایران توسط عوامل دولتی خود را صادر کرد.

در این راستا مایک پمپئو، وزیرخارجه و استیون منوچین، وزیرخزانه‌داری آمریکا ۳۱ شهریور اعلام کردند دولت این کشور تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کرده است. به گزارش خبرگزاری فارس، وزیرخارجه آمریکا اعلام کرد واشنگتن تحریم‌های جدیدی علیه ایران و از جمله وزارت دفاع این کشور وضع کرده است.

همچنین دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا بیانیه‌ای درباره تحریم‌های جدید اعمال شده علیه جمهوری اسلامی ایران صادر کرد. دونالد ترامپ در این بیانیه تاکید کرد که دولت او تحریم‌های جدیدی علیه ۲۷ نهاد و فرد مرتبط با برنامه‌های موشکی و هسته‌ای ایران وضع کرده‌ است. به گزارش «ایسنا» ترامپ در این بیانیه که در خروجی سایت کاخ سفید قرار گرفت، با ادعای اینکه دولت من هرگز اجازه دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای یا به خطر انداختن دنیا با ذخایر جدید موشک‌های بالستیک و تسلیحات متعارف را نخواهد داد، گفت: «برای اطمینان از اینکه این اتفاق هرگز نمی‌افتد، امروز با صدور دستور اجرایی جدیدی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را احیا و تحریم‌های جدید و حکم کنترل صادرات را علیه اشخاص و نهادهایی که حامی فعالیت‌های مرتبط هسته‌ای، تسلیحاتی و سلاح‌های متعارف هستند، اعمال می‌کند.» ترامپ همچنین مدعی شد که این دستور اجرایی برای اعمال تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران حیاتی است. از سوی دیگر براساس آنچه «ایرنا» از این نشست گزارش داده بود ، پمپئو با طرح این ادعا که وقتی در سال ۲۰۱۸ رویکرد فشار حداکثری را علیه ایران شروع کردیم، خیلی‌ها گفتند که این رویکرد کار نخواهد کرد، اما اشتباه می‌کردند، گفت: «هر کشوری که تحریم‌های ایران از جمله تحریم‌های تسلیحاتی علیه این کشور را نادیده بگیرد، تحت تحریم‌های ما قرار خواهد گرفت.» او همچنین مدعی شد: «ما فشار حداکثری را ادامه می‌دهیم تا ایران را به میز مذاکره برگردانیم.»

روزنامه آسیا تایمز در ادامه گزارشش می‌نویسد که جدا از شیطنت‌ها و لفاظی‌های بین‌المللی اخیر، تحریم‌های آمریکا علیه ایران ثابت کرد که اگر سازمان‌ملل بخواهد علیه آمریکا بایستد، این سازمان منزوی خواهد شد نه آمریکا.

درحالی‌که تحریم‌های اقتصادی آمریکا موجب فشار زیادی بر ایران شد، سازمان‌ملل نتوانست حتی اقدامی برای تعدیل آنها انجام دهد. ایران و اروپا اکنون انتظار دارند که اگر بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا انتخاب شود، تحریم‌های آمریکا برداشته ‌شوند و واشنگتن نیز بار دیگر به توافق هسته‌ای باز گردد. اما اگر بایدن به هر دلیلی تحریم‌های آمریکا را تعلیق نکند یا ترامپ بار دیگر انتخاب شود، هیچ کاری از دست سازمان‌ملل ساخته نیست.

ایالات‌متحده با اقدامات اخیر خود علیه سازمان‌ملل نه اولین و نه آخرین کشوری است که منافع خود را بدون درنظر گرفتن آرای جامعه بین‌الملل دنبال می‌کند. روسیه نیز بر خلاف مخالفت‌های جهانی با اشغال شبه‌جزیره کریمه در اوکراین یا چین با وجود اعلام نگرانی رهبران جهان در سرکوب شهروندان هنگ‌کنگ، منافع خود را دنبال می‌کنند. خود اروپایی‌ها نیز طوری رفتار می‌کنند که گویی تاکنون هیچ اقدامی را برخلاف نظم و مقررات بین‌المللی انجام نداده‌اند، درحالی‌که تاکنون ده‌ها توافق را نقض کرده‌اند.