پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین روز ۱۸ دی‌ماه سال گذشته دقایقی پس از برخاستن از فرودگاه بین‌المللی امام (ره) هدف شلیک پدافند هوایی کشور قرار گرفت و ساقط شد. در این حادثه تلخ ۱۷۶ سرنشین این هواپیما جان باختند. چندروز بعد از حادثه ستاد کل نیروهای مسلح، خطای انسانی غیرعمد را دلیل اصلی این سانحه هوایی اعلام کرد.

شنبه شب سازمان هواپیمایی کشوری درباره سانحه بوئینگ اوکراینی گزارشی را منتشر کرده که به نظر می‌رسد جزئیات دقیق‌تری از اشتباه پدافند هوایی درآن اعلام شده است.

به گزارش سازمان هواپیمایی کشوری در بخشی ازاین گزارش که با عنوان گزارش پیشرفت تحقیقات بررسی سانحه هواپیمای اوکراینی منتشر شده  آمده است: حدود ساعت ۴ بامداد روز چهارشنبه ۱۸ دی ۹۸ با توجه به تغییر در سطح آمادگی پدافند هوایی کشور بخش نظامی‌به بخش غیرنظامی‌ کنترل فضای کشور اطلاع می‌دهد که تنها پروازهایی مجاز به برخاستن از باند فرودگاه هستند که از قبل توسط شبکه پدافند هوایی شناسایی شده‌اند و مجوز پرواز آنها توسط این شبکه صادر شده باشد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، در ادامه این گزارش آمده است: مرکز کنترل فضای کشور در ساعت ۵:۵۳:۴۸ درخواست پرواز هواپیمای اوکراینی را به مرکز هماهنگی شبکه پدافند ارائه داده و مرکز هماهنگی پدافند این مجوز را صادر می‌کند. در نهایت  پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین اینترنشنال، در ساعت ۶:۱۰:۲۰  مجوز پرواز را از برج مراقبت پرواز فرودگاه امام خمینی(ره) دریافت کرد و پرواز در مسیر و ارتفاع پیش‌بینی شده به سمت کریدور پروازی ادامه حرکت داد.

در بخش ۷ این گزارش می‌افزاید: در یکی از سامانه‌های دفاع هوایی تهران پس از جابه‌جایی سامانه که منجر به تغییر مکان جغرافیایی سمت سامانه شده بود، فرآیند تنظیم مجدد راستای شمال سیستم در اثر خطای انسانی و اجرا نکردن مراحل الزامی‌ بعد از جابه‌جایی فراموش می‌شود، این سامانه به دلیل تنظیم نکردن صحیح مجدد شمال دچار خطایی برابر با ۱۰۷ درجه می‌شود و در زمان پرواز هواپیمای اوکراینی سمت اهداف و اشیاء شناسایی شده توسط سامانه با افزایشی برابر با ۱۰۷ درجه توسط کاربر سامانه دفاع هوایی مشاهده می‌شود، این رخداد آغاز ایجاد یک مخاطره است که البته در صورت اجرا و پیاده شدن سایر تمهیدات پیش‌بینی شده می‌توانست کنترل شود.

درا دامه این گزار ش آمده است: کاربر سامانه دفاع هوایی مشخصات هدف شناسایی شده را ساعت ۶:۱۴:۲۱  ثانیه به مرکز هماهنگی مربوطه اعلام می‌کند که این هدف، همان هواپیمای اوکراینی بوده، ولی توسط سامانه دفاعی به عنوان هدفی که از ناحیه جنوب غربی در حال نزدیک شدن به تهران بوده، شناسایی می‌شود. دراین گزارش اعلام شده که اطلاعات ثبت شده نشان می‌دهد پیام سامانه دفاعی با مرکز هماهنگی مربوطه رد و بدل نشده است. بنابراین کاربر سامانه پدافندی با تجزیه و تحلیل اطلاعات دریافت شده، هواپیمای اوکراینی را یک هدف متخاصم شناسایی می‌کند. اگر در این مرحله کاربر سامانه دفاعی هدف شناسایی شده را یک هواپیمای تجاری تشخیص می‌داد شلیک موشک منتفی می‌شد.

براساس این گزارش در زمان شلیک موشک اول، هواپیمای اوکراینی در ارتفاع و موقعیت عادی قرار داشته است و بر اساس سامانه‌های موجود در این زمان هواپیما مسیر صحیح خود را طی می‌کرده است.

گزارش سازمان هواپیمایی می‌افزاید: پس از فعال شدن فیوز رادیویی موشک اول، قفل راداری سامانه پدافندی، همچنان روی هدف باقی مانده و سامانه مذکور هدف خود را همچنان شناسایی و مسیر حرکت آن را ردیابی می‌کند. بنابراین موشک دوم در ساعت ۶:۱۵:۱۱ ثانیه از سامانه دفاعی به سمت هواپیمای اوکراینی شلیک می‌شود. در ادامه این گزارش به ایجاد آتش در هواپیما و افزایش میزان حریق و درنهایت برخورد هواپیما با زمین درچندین مرحله اشاره شده که منجر به پخش شدن قطعات هواپیما، اموال و اشیای جان‌باختگان و بقایای پیکر مسافران در ناحیه گسترده‌ای در یک منطقه مسکونی، پارک تفریحی و باغات و اراضی کشاورزی اطراف آن می‌شود. در گزارش سازمان هواپیمایی کشوری آمده آثار مواد منفجره موجود روی بدنه هواپیما با آثار مورد انتظار از انفجار سر جنگی موشک سامانه دفاعی عمل کننده، مشابهت‌هایی دارد که بررسی‌های تکمیلی آن همچنان در دست اقدام است.

براساس این گزارش یکی از مسافران باردار بوده و سن جنین فوت شده در این سانحه ۷ ماه بوده است که مطابق قوانین حاکم در ایران، جنین فوت شده نیز یک انسان کامل محسوب می‌شود و در رسیدگی‌های قضائی تعداد متوفیان ۱۷۷ نفر در نظرگرفته شده است. گزارش مذکور نقش پررنگ خطای انسانی را از عوامل این سانحه اعلام کرده و اگر هر یک از حلقه‌های این زنجیره خطای انسانی حذف می‌شد شلیک به سمت هواپیما رخ نمی‌داد. در گزارش روز نهم تیرماه غلامعباس ترکی‌، دادستان نظامی‌ استان تهران به جمعی از خانواده‌های جان باختگان‌هواپیما ، او از خطای ۱۰۵ درجه‌ای سیستم جهت‌یابی رادار سخن گفته بود. او در گزارش خود تاکید کرده بود که آثار موشک بر بدنه هواپیما مشهود است و تا این لحظه دلیلی بر هک سایبری و الکترونیکی به‌دست نیامده و سامانه بدون اخذ اجازه از شبکه، اقدام به شلیک کرده است. ترکی همچنین از بازداشت سه نفر دراین ارتباط خبر داده بود.

اخبار مرتبط