دادستان نظامی استان تهران جزئیاتی از سانحه هواپیمای اوکراینی را تشریح کرد
دلیلی بر هک سایبری و الکترونیکی به‌دست نیامد
پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین روز ۱۸ دی‌ماه سال گذشته دقایقی پس از برخاستن از فرودگاه بین‌المللی امام (ره ) هدف شلیک پدافند هوایی کشور قرار گرفت و ساقط شد. در این حادثه تلخ ۱۷۶ سرنشین این هواپیما جان باختند. بعد از مدت‌ها جدال لفظی میان ایران و کشورهای اوکراین و کانادا به‌عنوان کشورهای درگیر در این حادثه بر سر تحلیل جعبه سیاه این هواپیما قراراست کار فنی روی این جعبه سیاه از ۲۰ جولای (۳۰ تیرماه) در فرانسه آغاز شود.
آثار موشک بر بدنه هواپیما مشهود است
در همین حال روز گذشته غلامعباس ترکی دادستان نظامی استان تهران در دیدار با جمعی از خانواده‌های شهدای سانحه هواپیمای اوکراینی و تعدادی از وکلای آنان تصریح کرد: به هیچ شواهد و قرائنی برای احتمال خرابکاری و جاسوسی در هواپیما نرسیدیم و آثاری از قطعات موشک شلیک شده روی بدنه هواپیما مشهود است و هواپیما بر اثر برخورد با زمین منفجر شده و قطعات آن تا شعاع وسیعی از محل اصابت پراکنده شده که به‌لحاظ مسکونی بودن محل با مشکلاتی از نظر جمع‌آوری قطعات هواپیما و حفظ صحنه مواجه شدیم. ترکی در ادامه، در تشریح علل وقوع این سانحه گفت: در بامداد روز سانحه، با توجه به احتمال حمله هوایی آمریکا به ایران، بخش نظامی برای تامین امنیت پرواز‌ها به بخش غیرنظامی کنترل فضای کشور اطلاع می‌دهد که تنها پرواز‌هایی مجاز به برخاستن از باند فرودگاه‌ها هستند که از قبل توسط شبکه پدافند شناسایی شده و مجوز پرواز آنها توسط این شبکه صادر شده باشد. دادستان نظامی استان تهران در پاسخ به ابهامات مطرح شده درخصوص علت عدم‌توقف پرواز‌ها در شب و روز حادثه گفت: مطابق دستورالعمل‌های موجود اگر حمله هوایی دشمن خارجی به کشور قطعی باشد باید فرمان توقف پرواز‌ها صادر شود که برابر شواهد و قرائن و تشخیص سلسله مراتب، احتمال حمله و تهدید فقط وجود داشته است. وی افزود: بنابراین مراجع مسوول مطابق مقررات به اتخاذ تدابیر کنترلی اکتفا کرده و آسمان بر روی پرواز‌ها به‌طور کامل بسته نشده است.
خطاهای موثر در سقوط هواپیما
دادستان نظامی تهران با اعلام اینکه دادسرای نظامی در بررسی‌ها به یکسری از خطا‌ها رسیده است، یکی از خطاهای تاثیرگذار و عمده در این سانحه را چنین عنوان کرد: سامانه سیاری که موشک شلیک کرده پس از راه‌اندازی مجدد به‌دلیل شرایط میدانی، شمال واقعی را دقیق تعیین نمی‌کند و همین اشتباه فاحش موجب می‌شود که سمت اهداف شناسایی شده توسط سامانه با اختلافی حدود ۱۰۵ درجه توسط اپراتور مشاهده شود و این خطا، مبنای یک سلسله اشتباهات دیگر قرار می‌گیرد و در نتیجه سامانه پدافندی دچار اشتباه می‌شود. وی افزود: اپراتور سامانه پدافند هوایی، هواپیما را به‌عنوان هدفی که از ناحیه شمال غربی در حال نزدیک شدن به تهران است و محل و سمت حرکت آن، ارتباطی با باند پروازی فرودگاه ندارد، در رادار خود مشاهده کرده که خط سیر هواپیما با خط سیری که کاربر مشاهده می‌کرده متفاوت بوده است. وی افزود: کاربر سامانه پدافندی، مشخصات هدف شناسایی شده را به مرکز هماهنگی مربوط اعلام می‌کند، ولی پاسخی دریافت نمی‌کند و اطلاعات ثبت شده نشان می‌دهد که پیام سامانه دفاعی با مرکز هماهنگی مبادله نشده و قبل از مبادله پیام و دریافت پاسخ، متاسفانه کاربر اقدام به شلیک کرده درحالی‌که این قطع ارتباط تنها در حد چند ثانیه بود. وی با اشاره به اینکه سامانه‌ها به‌عنوان واحد‌های عملیاتی پایین‌دستی، ارتباطی با برج مراقبت نداشته‌اند و صرفا برابر دستورالعمل‌ها باید برای تشخیص اهداف مشکوک از مرکز بالادستی استعلام و کسب تکلیف می‌کردند، گفت: در سانحه هواپیمای اوکراینی، هیچ دستوری مبنی‌بر شلیک از سوی شبکه به سامانه‌های پایین‌دستی صادر نشده و در زمان وقوع سانحه، وضعیت سامانه‌های پدافندی تحت مقررات «آتش محدود» بوده، نه آتش به اختیار، بنابراین صرفا باید با اخذ مجوز از شبکه، شلیک صورت می‌گرفت. ترکی با اشاره به اینکه تشخیص نهایی متخاصم بودن هدف با شبکه است، نه سامانه گفت: خطای فاحشی که اینجا اتفاق افتاد این بود که سامانه بدون اخذ اجازه از شبکه، اقدام به شلیک کرد.
شلیک موشک دوم بدون کسب اجازه
وی با بیان اینکه دو موشک توسط سامانه پدافندی شلیک شده و بررسی کارشناسان حاکی است که یکی از این موشک‌ها تاثیری بر روی هواپیما نداشته و موشک دیگر در نزدیکی هواپیما منفجر شده، گفت: ۲۶ ثانیه فاصله شلیک‌های اول و دوم بوده، ولی متاسفانه در این فاصله زمانی هم، کاربر برای شلیک دوم از شبکه کسب مجوز نمی‌کند. دادستان نظامی استان تهران با تاکید بر اینکه یک خطا گاهی یک فاجعه غیرقابل جبران را رقم می‌زند، اظهار کرد: اعتقاد کارشناسان این است که اگر کاربر سامانه احتیاط لازم را انجام می‌داد و از تجربه اش استفاده می‌کرد، این سانحه قابل پیشگیری بود.
دلیل تاخیر در پرواز
این مقام قضایی درباره علت تاخیر یک ساعته پرواز ۷۵۲ گفت: دلیل این تاخیر، بار اضافی و افزایش وزن هواپیما بیش از استاندارد‌های فنی به‌دلیل زدن سوخت مازاد بر عرف پرواز بود که قبل از درخواست مجوز، به خلبان اعلام و با دستور وی طی این یک ساعت بخشی از بار اضافه هواپیما تخلیه می‌شود و تاخیر پرواز هیچ ارتباطی به بخش کشوری یا لشکری ندارد.
بازداشت سه نفر
به گزارش خبرگزاری فارس، این مقام قضایی با بیان اینکه افرادی که مجموعه این خطا‌ها را مرتکب شدند کسانی هستند که بازداشت شده‌اند، گفت: در همان شب ۲۱ دی تعدادی از افرادی که در سامانه شلیک‌کننده و بخش‌های بالادستی آن حضور داشتند به‌عنوان متهم احضار شدند و تحقیقات مبسوطی در همان شب انجام و یکی از متهمان بازداشت شد. وی افزود: در فرآیند تحقیقات، ۵ نفر دیگر به‌عنوان متهم تحت تعقیب قرار گرفتند که با قرار قانونی بازداشت شدند و در ادامه ۳ نفر از متهمان پس از انجام تحقیقات مقتضی با تودیع وثیقه آزاد شدند که در حال حاضر ۳ نفر در بازداشت به سر می‌برند. در طول تحقیقات، اگر افرادی به‌عنوان متهم شناسایی شوند طبعا به اتهامات آنها رسیدگی می‌شود.
پیگیری پرداخت غرامت
در همین حال روز گذشته شکرالله بهرامی، رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح در جلسه شورای‌عالی قضایی گفت: پرداخت غرامت و خسارت به خانواده قربانیان سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی به‌صورت ویژه پیگیری می‌شود و در این زمینه درخواست برگزاری نشستی با رئیس‌جمهوری نیز ارائه شده است.
