هرگونه تحریم یا محدودیت جدید، خلاف تعهدات اساسی به مردم ایران است
نامه مهم ظریف به دبیرکل سازمان ملل
این در حالی است که جو بایدن، سناتور دموکرات و کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ آمریکا، در بیانیه‌ای به مناسبت دومین سالروز خروج کشورش از توافق هسته‌ای ضمن انتقاد از این اقدام ترامپ نوشت: «یک چیز بی‌تردید واضح است؛ تصمیم‌های دونالد ترامپ خطر جنگ در خاورمیانه را افزایش داده‌اند.»
همزمان برایان هوک، نماینده ویژه وزارت‌خارجه آمریکا در امور ایران با اشاره به اظهارات برخی نامزدهای دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری همچون بایدن برای بازگشت به برجام مدعی شد که تا انتخابات آمریکا «چیز زیادی از این توافق باقی نخواهد ماند که کسی بخواهد به آن بازگردد.»
نامه ظریف به گوترش
همزمان با دومین سالروز خروج غیرقانونی و بدون دستاورد ایالات‌متحده آمریکا از برجام محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان در نامه مهمی خطاب به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد توجه وی به‌عنوان دبیرکل سازمان ملل متحد را به برخی موضوعات مرتبط با خروج غیرقانونی ایالات‌متحده آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و همچنین اعمال غیرقانونی تحریم‌های یکجانبه آن دولت علیه ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران که در تناقض روشن با تعهدات آن دولت ذیل حقوق بین‌الملل است، جلب کرد. همچنین وی در این نامه، توجه شورای‌امنیت را به موضوعات مرتبط با نقض‌های فاحش، مکرر و مستمر منشور ملل متحد، به‌خصوص ماده ۲۵ توسط ایالات‌متحده که اعتبار و تمامیت سازمان ملل متحد را به مخاطره انداخته و صلح و امنیت بین‌المللی را تهدید می‌کند، جلب کرد.
لطمه به اعتبار سازمان ملل
وزیر امورخارجه کشورمان با اشاره به خروج یکجانبه و غیرقانونی ایالات‌متحده از برجام و خاتمه مشارکت آن در برجام و اعمال مجدد تمامی تحریم‌هایی که وفق برجام رفع شده بود و «ناپایبندی اساسی» نسبت به برجام در تناقض آشکار با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای‌امنیت ملل متحد که خود آمریکا آن را ارائه کرده بود، تاکید کرد: «سازمان ملل متحد باید فورا به مسوولیت دولت ایالات‌متحده رسیدگی کرده و آن دولت را به دلیل تبعات اعمال متخلفانه‌اش که در تناقض آشکار با منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل قرار دارد، پاسخگو سازد. بی‌کیفرماندن ایالات‌متحده در این مورد و سایر موارد، به اعتبار سازمان ملل متحد به‌شدت لطمه خواهد زد.»
به گزارش «ایسنا» ظریف اعمال غیرقانونی ایالات‌متحده در بی‌اعتنایی آشکار به حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد را تضعیف‌کننده اصل حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات و به مخاطره انداختن چندجانبه‌گرایی و نهادهای آن و حاکی از بازگشت به عصر فاجعه‌بار و شکست‌خورده یک‌جانبه‌گرایی دانست که باعث تشویق ناسازگاری و اعمال غیرقانونی می‌شود که همه آنها نشان‌دهنده تهدید واضح علیه صلح و امنیت بین‌المللی است. وی افزود: «آمریکا به خصوص از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ تاکنون، بار دیگر به اقدامات قهرآمیز یکجانبه متوسل شده و نه‌تنها تعهدات خود وفق برجام را انجام نداده، بلکه در مسیر اجرای تعهدات سایر اعضای برجام و دول عضو ملل متحد به‌طور اساسی مانع‌تراشی کرده است.»
۱۸ اردیبهشت ماه مصادف است با دومین سالگرد خروج یکجانبه آمریکا از برجام؛ دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که از زمان آغاز به‌کار در کاخ سفید و حتی در زمان کارزار انتخاباتی خود نیز همواره توافق هسته‌ای ایران را مورد انتقاد قرار داده و از آن به‌عنوان «بدترین توافق تاریخ آمریکا» یاد می‌کرد، سرانجام در روز ۸ مه ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت ۹۷) آمریکا را به‌صورت یکجانبه از توافق هسته‌ای خارج و تحریم‌ها علیه ایران را احیا کرد. دولت آمریکا با راه‌اندازی کمپین موسوم به فشار حداکثری، قصد دارد تا با همراه کردن کشور‌های دیگر با خود، ایران را به پای میز مذاکره کشانده و توافق جدیدی با ایران به امضا برساند.
تضمین اجرای کامل برجام
در ادامه وزیر امورخارجه با اشاره به اینکه خروج ایالات‌متحده از برجام و متعاقب آن اعمال مجدد تحریم‌های ظالمانه، جامع و یکجانبه خود علیه ایران باید به‌عنوان هشداری علیه صلح و امنیت بین‌المللی تلقی شود، تاکید کرد: «وقت آن رسیده که شورای‌امنیت و اعضای آن، اجرای کامل برجام توسط تمامی طرف‌ها را تضمین کنند و شورای‌امنیت به‌جای نظارت منفعلانه نسبت به تکرار چنین رویکردهای توهین‌آمیز ایالات‌متحده همراه با بی‌کیفرمانی مطلق، اعمال مجدد تحریم‌های غیرقانونی علیه مردم ایران که نقض منشور، قطعنامه ۲۲۳۱ و حقوق بین‌الملل است را قویا محکوم کند.»
همکاری کامل ایران با آژانس
ظریف با ابراز اطمینان از اطلاع دبیرکل سازمان ملل از گزارش‌های پانزده‌گانه و پی‌در‌پی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد راستی‌آزمایی پایبندی کامل ایران به تعهداتش وفق برجام افزود: «به‌منظور اثبات حسن‌نیت خود مایلم بار دیگر اعلام کنم جمهوری اسلامی ایران به همکاری کامل و موثر خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه می‌دهد.»
گزینه‌های ایران
ظریف در این نامه بعد از بیان ویژگی‌های اصلی قطعنامه ۲۲۳۱ شورای‌امنیت تاکید کرد: «بیانیه‌های مقامات آمریکایی مبنی بر قصد آنها برای اقدام علیه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای‌امنیت بسیار نگران‌کننده است و ممکن است اوضاع را به شرایط غیرقابل‌کنترل بکشاند و هرگونه اقدام علیه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای‌امنیت و برخلاف این چارچوب، پیامدهای جدی برای دوام و پایداری شرایط توافق‌شده به همراه خواهد داشت.» وی با استناد به تصریح نامه رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به همتایان خود در قالب ۱+۴ (۸ مه ۲۰۱۹ ) مبنی بر اینکه هرگونه تحریم یا محدودیت جدید توسط شورای‌امنیت خلاف تعهدات اساسی داده شده به مردم ایران است، تاکید کرد: «در چنین سناریویی، گزینه‌های ایران، همانطور که قبلا به اعضای باقیمانده در برجام اطلاع داده شده، قاطع خواهد بود و همه مسوولیت آن بر عهده ایالات‌متحده و هر موجودیتی خواهد بود که یا به ایالات‌متحده کمک کرده یا تلویحا در قبال رفتار غیرقانونی‌اش سکوت کند.» براساس قطعنامه ۲۲۳۱ تحریم تسلیحاتی ایران در اکتبر ۲۰۲۰ لغو خواهد شد اما تیم ترامپ به‌خصوص مایک پمپئو وزیرخارجه وی تلاش دارند که این تحریم‌ها تمدید شود.
همچنین حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در سخنانی در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ماه با اشاره به اینکه آنها از برجام خارج شدند، برای آمریکا دیگر برجامی وجود ندارد و تمام شده است، گفت: «مگر اینکه دو مرتبه درخواست کنند و ما بپذیریم و آنها خطاهایشان را جبران کنند و تحریم‌ها را کنار بگذارند. بنابراین آمریکایی‌ها راجع به تحریم تسلیحاتی بدانند این جزو لاینفک برجام است، اگر تحریم تسلیحاتی روزی بخواهد برگردد تحت هر عنوان با هر بیان و با هر مکانیزمی، پاسخ ما همانی است که من در نامه به سران در پاراگراف آخر نوشتم. سران خوب می‌دانند که جواب ما آن موقع چه خواهد بود. من در نامه خود به سران ۱+۴ در نهایت تاکید کردم اگر چنین شود ما نیز چنان خواهیم کرد و آنان نیز می‌دانند اگر هم، چنین خطایی مرتکب شوند چه عواقب وخیم و شکست بزرگی برای آنها در پی خواهد داشت.»
تحلیل فلاحت‌پیشه از نامه ظریف
همزمان با انتشار نامه ظریف به گوترش، یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ایران همچنان به برجام پایبند بوده است، گفت: «در آغاز سومین سال برجام بدون آمریکا نامه وزیرخارجه به دبیرکل سازمان ملل نشان دهنده حقانیت جمهوری اسلامی در پایبندی به برجام است.»
به گزارش «ایسنا» حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، با اشاره به نامه وزیر امورخارجه به دبیرکل سازمان ملل درباره بدعهدی آمریکا در خروج از برجام و اعمال تحریم‌های ظالمانه گفت: «در شرایطی وارد سومین سال خروج آمریکا از برجام می‌شویم که آمریکایی‌ها یکی از قوی‌ترین رژیم‌های منع اشاعه در دنیا که بعد از جنگ سرد شکل گرفته بود را با خروج از برجام با نوسانات جدی روبرو کردند. در شرایطی که دنیا ناکام مانده بود شکل‌گیری راهکار سیاسی درباره برجام قوت گرفت و به دنبال آن قدرت‌های روز دنیا و سازمان‌های مالی قوی و بین‌المللی در حمایت از این توافق وارد شدند.»
وی افزود: «بعد از روی کار آمدن ترامپ و با خروج آمریکا از برجام عملا دیگر برجام اجرا نشد. آقای ظریف در نامه به دبیرکل سازمان ملل این شرایط را یادآور شد که در سال اول خروج آمریکا از برجام ایران همچنان به تعهداتش پایبند بود تا یک سال به‌رغم تعیین ضرب‌الاجل‌ها تعهداتش را اجرایی کرد، بعد از یک سال با تکانه‌هایی برنامه هسته‌ای را ادامه داد که اقداماتش همه در قالب برجام بود.»
فلاحت‌پیشه ادامه داد: «ایران هنوز به برجام پایبند است. این آمریکایی‌ها بودند که به برجام پایبند نبودند. البته که آمریکایی‌ها سعی کردند زیرکانه مذاکرات بی‌قید و شرط با ایران را مطرح کنند اما خودشان نشان دادند که وقتی به توافق پایبند نیستند نه‌تنها ایران که هیچ کشوری نمی‌تواند چنین مذاکراتی را قانع‌کننده بداند لذا ایران وارد مذاکره دوجانبه نشد.»
نامه ظریف، اثبات حقانیت حقوقی ایران است
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: «اکنون در آغاز سومین سال برجام بدون آمریکا آقای ظریف نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل نوشت که نشان‌دهنده حقانیت جمهوری اسلامی ایران در پایبندی به برجام به‌عنوان سازوکار منع اشاعه است. جمهوری اسلامی در آینده می‌تواند حقوق برنامه هسته‌ای خود را دنبال و این آمادگی را دارد که هر گاه برجام احیا شود به وظایف خود عمل کند.»
فلاحت‌پیشه با اشاره به قسمت دوم نامه آقای ظریف که درخواست از دبیرکل سازمان ملل برای شکستن تحریم‌های آمریکا بود، تاکید کرد: «تحریم‌هایی که در اوج اپیدمی کرونا ادامه پیدا کرد. آقای ظریف در این نامه این موارد را مورد اشاره قرار داد اما واقعیت آن است که سازمان ملل و دیگر بازیگران در قبال برجام تماشاچی هستند. درست است که نامه آقای ظریف اثبات حقانیت حقوقی ایران است و ایران مسوولیت‌پذیری خود را نشان داده اما واقعیت آن بوده که برجام توافقی با دو بازیگر اصلی ایران و آمریکا بود که یکی از آنها خارج شد. اگر موضوع هسته‌ای ایران راهکار مسالمت‌آمیز داشته باشد ایران و آمریکا باید به آن برسند که در حال حاضر این شرایط فراهم نیست.»
انتقاد بایدن از سیاست‌های ترامپ
از سوی دیگر جو بایدن، کاندیدای دموکرات انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سالروز خروج این کشور از توافق هسته‌ای از سیاست‌های رئیس‌جمهور آمریکا انتقاد کرد.
به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه خبری مدیوم، جو بایدن، سناتور دموکرات و کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهور سال ۲۰۲۰ آمریکا، در بیانیه‌ای به مناسبت دومین سالروز خروج کشورش از توافق هسته‌ای نوشت: «یک چیز بی‌تردید واضح است: تصمیم‌های دونالد ترامپ در سیاست، خطر جنگ در خاورمیانه را افزایش داده‌اند. دو سال پیش در چنین روزی، او از توافق هسته‌ای ایران خارج شد، توافقی که به‌طور قابل تصدیقی مانع دست‌یابی ایران به تسلیحات هسته‌ای می‌شد. آن موقع، او وعده توافقی بهتر را داد که هنوز به آن عمل نکرده است.» بایدن در این بیانیه مدعی شد که ایران اکنون تحریکات بیشتری در منطقه ایجاد کرده و خطر را برای نظامیان آمریکایی مستقر در خاورمیانه افزایش می‌دهد.
او علاوه بر این با اشاره به وتوی ترامپ علیه قطعنامه سنای آمریکا که اختیارات نظامی رئیس‌جمهور این کشور را در برابر ایران کاهش می‌دهد، مطرح کرد: «به‌رغم اینکه دونالد ترامپ قطعنامه مشترک کنگره را وتو کرده است، او باید بداند که بدون مجوز قانونی کنگره نمی‌تواند جنگی را با ایران آغاز کند.»
بر اساس این گزارش، اظهارات بایدن در پی آن مطرح می‌شود که دولت دونالد ترامپ در ابتدای روی کار آمدن با ناقص تلقی کردن توافق هسته‌ای، در ماه مه سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شده و در راستای رویکردی موسوم به «فشار حداکثری» تحریم‌های متعددی را بر ایران اعمال کرده است. با این حال، مقامات آمریکایی پس از خروج از این توافق بارها مدعی بوده‌اند که خواهان مذاکره با ایران برای توافقی دیگر هستند.
همچنین انتقاد بایدن از وتوی قطعنامه کنگره آمریکا در پی آن مطرح می‌شود که روز پنج‌شنبه مصوبه کنگره ایالات‌متحده مبنی بر محدود کردن اختیارات رئیس‌جمهوری در جنگ‌افروزی علیه ایران را وتو کرد. بهانه ترامپ برای وتو کردن این قطعنامه مصوب از سوی کنگره آمریکا، تداوم کمپین فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران بوده است. رئیس‌جمهوری آمریکا مصوبه‌ای را وتو کرد که قدرت و اختیارات او را برای ایجاد یکجانبه جنگ علیه ایران کاهش می‌داد. این مصوبه پس از تصمیم خودسرانه کاخ سفید برای ترور سپهبد قاسم سلیمانی بدون تأیید و اطلاع کنگره، ارائه شد که نزدیک بود این کشور را در آستانه جنگ قرار دهد.
ادعای هوک درباره نابودی برجام تا چند ماه دیگر
همزمان برایان هوک، نماینده ویژه وزارت‌خارجه آمریکا در امور ایران با اشاره به اظهارات برخی نامزدهای دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری برای بازگشت به برجام مدعی شد که تا انتخابات آمریکا «چیز زیادی از این توافق باقی نخواهد ماند که کسی بخواهد به آن بازگردد.» به گزارش «ایسنا»، برایان هوک در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌بی‌‌سی، برخی تحلیل‌ها درخصوص کاهش حضور نظامی آمریکا در عربستان را رد و با تکیه بر ادعاهای واهی واشنگتن علیه کشورمان تاکید کرد: «این بدان معنی نیست که ایران دیگر یک تهدید به شمار نمی‌آید.» برایان هوک همچنین با اشاره به دستور دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا برای ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه ایران در عراق مدعی شد که رئیس‌جمهور آمریکا (با این اقدام) قدرت بازدارندگی نظامی برای دفاع از خود را که در منطقه از دست رفته بود، احیا کرد.
وی در ادامه ادعاهای خود گفت: «بازدارندگی چیزی است که به راحتی از بین می‌رود اما حفظ آن، سیاستی است که شما باید هر روز آن را اجرایی کنید. ما به همکاری خود با سعودی‌ها، اماراتی‌ها و تمامی شرکایمان در منطقه ادامه خواهیم داد.» برایان هوک در بخش دیگری از این مصاحبه که همزمان با سالروز خروج یکجانبه آمریکا از برجام انجام گرفت، مدعی شد که آمریکا با خروج از این توافق قدرت بازدارندگی خود را در منطقه دوباره به دست آورد. وی در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و اظهارات جو بایدن، نامزد حزب دموکرات درخصوص بازگشت به برجام در صورت پیروزی، گفت که تا زمان انتخابات چیزی از این توافق باقی نخواهد ماند.
نماینده ویژه وزارت‌خارجه آمریکا در امور ایران تصریح کرد: «شاهد بوده‌ام که برخی از آنها که می‌خواهند در انتخابات ریاست‌جمهوری رقابت کنند، وعده می‌دهند که به توافق هسته‌ای با ایران بازخواهند گشت، اما تا آن زمان چیز زیادی از توافق باقی نخواهد ماند که (آمریکا) به آن ملحق شود.» وی همچنین مدعی شد که توافق هسته‌ای با ایران به بهای از بین رفتن صلح و امنیت در خاورمیانه به دست آمد.
