روحانی در تماس تلفنی رئیس‌جمهور فرانسه
اینستکس مثبت اما ناکافی است
عكس: president.ir
رئیس‌جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگوی تلفنی با همتای فرانسوی خود با استقبال از ابتکار دبیرکل سازمان ملل متحد برای اعلام آتش‌بس در جنگ میان کشورها در دوران شیوع ویروس کرونا در جهان، ابراز امیدواری کرد که این ابتکار شامل جنگ اقتصادی علیه ایران هم باشد. روحانی تاکید کرد: «انتظار داریم تا کشورهای دوست برای رفع تحریم‌های ظالمانه و یک‌طرفه در این شرایط آمریکا را تحت فشار قرار دهند.» به گزارش «ایسنا» حسن روحانی عصر دوشنبه (۱۸ فروردین) در تماس تلفنی امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه با وی، ضمن آرزوی موفقیت برای دولت و ملت فرانسه و همه مردم جهان در مسیر مقابله با بیماری کرونا گفت: «همه کشورها و دولت‌ها باید توجه داشته باشند که بدون کمک و همکاری و بهره‌مندی از تجارب یکدیگر، نمی‌توانند از این شرایط حساس عبور کنند.»رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه مبارزه با این بیماری در شرایط تحریم برای ایران دشوارتر از دیگر کشورهاست، افزود: «دولت آمریکا به‌رغم اینکه با اعمال تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران، مقررات بین‌المللی را زیر پا گذاشته، در این شرایط نیز با اقدامات خود مقررات بهداشتی مصوب سال ۲۰۰۵ سازمان بهداشت جهانی را زیر پا می‌گذارد.»
گام‌های اولیه ناکافی برقراری اینستکس
روحانی در ادامه گام‌های اولیه برداشته‌شده در راستای برقراری سازوکار اینستکس را مثبت، ولی ناکافی برشمرد و گفت: «این مسیر نباید تنها منحصر به کالاهای پزشکی و غذایی باشد و باید بتوانیم از آن برای تامین تمامی نیازمندی‌های کشورمان استفاده کنیم.»
شروط ایران برای بازگشت به تعهدات
همچنین روحانی با اشاره به اینکه در صورتی که همه تحریم‌ها برداشته شود، آماده‌ایم به تعهدات خود در زمینه هسته‌ای بازگردیم، گفت: «رفع تحریم‌ها و عمل به تعهدات از سوی اروپا یک ضرورت است و در این شرایط خاص امروز اهمیتی مضاعف یافته است.»
ایران از هیچ تنشی در منطقه استقبال نمی‌کند
رئیس‌جمهور ایران با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران براساس آنچه در طرح صلح هرمز عنوان شده، تنها راه‌حل تامین امنیت دریای عمان، خلیج‌فارس و تنگه هرمز را در همکاری کشورهای منطقه می‌داند، ادامه داد: «ایران از هیچ تنشی در منطقه استقبال نکرده و همواره در راستای ایجاد صلح و ثبات پایدار در منطقه تلاش کرده و خواهد کرد.» رئیس‌جمهوری ضرورت احترام و رعایت حاکمیت مردم در کشورهای منطقه را حائز اهمیت دانست و گفت: «بر این اساس برخی از تحرکات اخیر آمریکا در عراق را اقدامی خطرناک و به ضرر امنیت این کشور و منطقه می‌دانیم.»
تاکید مکرون بر همکاری کشورهای جهان
براساس این گزارش، امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه نیز در این گفت‌وگوی تلفنی، با بیان گزارشی از وضعیت شیوع ویروس کرونا و چگونگی مقابله با آن در فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی گفت: «جهان شرایط سختی را تجربه می‌کند و امیدوارم همه کشورهای جهان بتوانند با همکاری یکدیگر از این شرایط دشوار عبور کنند.» وی با اشاره به علاقه‌مندی فرانسه به گسترش همه‌جانبه همکاری‌ها با ایران، گام‌های برداشته‌شده برای شروع به‌کار سازوکار مالی اینستکس را مثبت دانست و ابراز امیدواری کرد که با استفاده از آن، تبادلات ایران و اروپا افزایش یابد تا همکاری‌های مالی اروپا با ایران به شکل راحت‌تری انجام شود. مکرون با اشاره به نقش مهم و سازنده ایران در مناسبات منطقه‌ای، بر ضرورت توسعه همکاری‌ها و تعاملات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی ایران و فرانسه در راستای توسعه صلح، ثبات و امنیت منطقه تاکید کرد.
الیزه خواستار بازگشت ایران به تعهدات
این درحالی است که رئیس‌جمهور فرانسه در تماس تلفنی با رئیس‌جمهور کشورمان از ایران خواست که به اجرای تعهدات هسته‌ای‌اش بازگردد. همزمان به گزارش «ایسنا» به نقل از رویترز، کاخ الیزه در بیانیه‌ای اعلام کرد که امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه در مکالمه‌ای تلفنی با حسن روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان درباره اجرای برجام [توافق هسته‌ای] ابراز امیدواری کرده است که ایران به رعایت تعهدات هسته‌ای‌اش بازگشته و از اقدامات جدید متغایر با برنامه جامع اقدام عمل مشترک[برجام] خودداری و به کاهش تنش‌های منطقه‌ای کمک کند.
براساس این گزارش، اظهارات مکرون در پی این مطرح می‌شود که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور کنونی آمریکا در ابتدای روی کار آمدن از توافق هسته‌ای خارج شده و ضمن بازگرداندن تحریم‌هایی که در نتیجه توافق هسته‌ای لغو شده بودند، تحریم‌های تازه‌ای نیز علیه ایران اعمال کرد. کشورهای اروپایی متعهد شده بودند که راهکارهایی کاربردی برای کاهش تاثیر تحریم‌های آمریکا و عادی‌سازی تجارت با ایران انجام دهند. ایران با گذشت یک سال از تعلل شرکای اروپایی برجام در عمل به تعهداتشان، اعلام کرد که در چند گام تعیین‌شده، تعهدات داوطلبانه‌اش در توافق هسته‌ای را کاهش می‌دهد. همچنین مقامات کشورمان تاکید کرده‌اند که این اقدامات بازگشت‌پذیر است و به محض عملی شدن تعهدات شرکای اروپایی برجام به حالت قبل بازخواهندگشت.
تاکید مسکو بر مشارکت دیگر کشورها در اینستکس
همزمان با این تحولات، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی گفت اگر دامنه مشارکت کشورها در اینستکس به فراتر از مرزهای اروپا گسترش یابد، چشم‌انداز بازگشت ایران به پایبندی کامل به برجام بسیار روشن‌تر خواهد بود. به گزارش «ایسنا» میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین در پیام‌هایی جداگانه در صفحه توییتر خود به گفت‌وگوی تلفنی روسای‌جمهور ایران و فرانسه و همچنین ادامه تحریم‌های یک‌جانبه و غیرقانونی آمریکا علیه ایران واکنش نشان داد. وی درحساب کاربری خود در توییتر نوشت: «آمریکا آمادگی ندارد که به رفع تحریم‌های ایران فکر کند، چه برسد به ملاحظات بشردوستانه. در هر صورت این (رویکرد آمریکا درقبال ایران) واقع‌بینانه نیست؛ چراکه COVID-۱۹ می‌تواند به کشورهای همسایه سرایت کند و ۷۰ هزار سرباز آمریکایی در منطقه و تعداد زیادی از غیرنظامیان آمریکایی را نیز تحت‌تاثیر قرار دهد.»
درخواست برای پایان تحریم‌های نفتی
از سوی دیگر محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی روز سه‌شنبه از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا خواست تا تحریم‌های نفتی و دیگر محدودیت‌های ایران را لغو کند. به گزارش خبرگزاری فارس، ظریف در صفحه توییتر خود نوشت: «ایران از نظر منابع انسانی و طبیعی، غنی است. ما نیازی به صدقه‌دادن ترامپ نداریم؛ کسی که مجبور است دستگاه تنفس مصنوعی را از منابعی که خودش تحریم کرده خریداری کند.» وی در ادامه افزود: «چیزی که ما از او می‌خواهیم، این است که به ممانعت از فروش نفت و دیگر محصولات ایران، خرید نیازهایش و کسب و تولید درآمد پایان دهد.» رئیس دستگاه دیپلماسی ایران، پیش‌تر هم با ناکام توصیف کردن کارزار فشار حداکثری آمریکا علیه ایران، گفت سوءاستفاده از شرایط همه‌گیری ویروس کرونا، کریه‌ترین چهره یک دولت معتاد به تحریم است. ظریف همچنین با درخواست از کشورهای خارجی برای تبعیت نکردن از تحریم‌های آمریکا گفت آمریکا از تروریسم اقتصادی به تروریسم پزشکی رسیده است.
درخواست دوباره بورل برای لغو تحریم‌ها
از سوی دیگر مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بار دیگر خواستار اعمال معافیت‌های بشردوستانه برای کشورهایی شد که در پی شیوع ویروس کرونای جدید، خواهان کمک‌رسانی به کشورهای تحت تحریم از جمله ایران هستند. به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه اینترنتی اتحادیه اروپا، جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز یکشنبه در یک سخنرانی که به شکل ویدئوکنفرانس پس از کنفرانس با وزرای دفاع کشورهای عضو اتحادیه اروپا برگزار شد، در پاسخ به این سوال که اتحادیه اروپا چه راهبردی را برای عمل به درخواست سازمان ملل برای کاهش تحریم‌های اعمال شده بر کشورهای درحال مبارزه با شیوع ویروس کرونای جدید در پیش خواهد گرفت و آیا این موضوع با وزرای اتحادیه اروپا مورد بحث قرار گرفته است یا نه، گفت: «کشورهای عضو [اتحادیه اروپا] پیش از این بر سر موضعی که در قالب یک بیانیه منتشر شد، توافق کرده‌اند و در این بیانیه به وضوح گفته‌ایم کاملا ضرورت دارد که تحریم‌ها مانع کمک‌رسانی‌های بشردوستانه نشوند.»
بورل ادامه داد: «به همین دلیل است که از میشل باشلت، کمیسیونر عالی حقوق بشر حمایت کرده و از همه خواستیم شرایطی فراهم کنند که همه مطمئن باشند تحریم شامل حال کسانی که در انتقال کمک‌های بشردوستانه مشارکت دارند، نشود.» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این راستا تاکید کرد: «درباره اتحادیه اروپا و سازمان ملل، کاملا مشخص است که تحریم‌های ما مشکلی از نظر تسهیل کمک‌رسانی‌های بشردوستانه ایجاد نمی‌کنند. اما درخواست ما این است که کشورهای دیگری که تحریم‌هایی اعمال کرده‌اند نیز این کار را انجام دهند و معافیت‌های بشردوستانه‌ای برای فراهم کردن تجهیزات و کمک‌های پزشکی به کشورهایی از جمله ایران، کوبا، کره‌شمالی، سوریه و ونزوئلا که تحت تحریم هستند، اعمال شود تا [تحریم‌ها] مانع انتقال کمک‌های بشردوستانه نشوند.» او علاوه بر این مطرح کرد: «من فکر می‌کنم کاملا ضرورت دارد که این موضوع روشن شود؛ چراکه برخی عاملان اقتصادی به‌خاطر اینکه ترس از مورد تحریم واقع شدن دارند، نسبت به مشارکت در جریان یافتن کمک‌های بشردوستانه بی‌میل هستند.» بورل افزود: «ضرورت دارد که به وضوح بدانیم در چنین پیشامدهایی، بیش از هر وقت دیگری، تحریمی برای کسانی که در تبادل کالاها و خدماتی مشارکت دارند که بیشتر به کمک‌رسانی‌های بشردوستانه مرتبط هستند، در کار نخواهد بود.»
