گفتوگوی فرید زکریا با جوزف نای درباره ترور سردار سلیمانی
فرید زکریا در بخشی از این برنامه خود که درباره «نقش اخلاق در سیاست خارجی آمریکا» بود، گفت: «وقتی ما به دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، نگاه میکنیم، میبینیم که او خودش میگوید که واقعا هیچ توجهی به اخلاقیات ندارد و اصولا نگران این مساله نیست.» زکریا سپس از جوزف نای، میهمان برنامهاش که اخیرا کتابی با عنوان «آیا اخلاقیات اهمیت دارد؟ روسایجمهور و سیاست خارجی (آمریکا) از فرانکلین روزولت تا ترامپ» منتشر کرده است، پرسید: «آیا دونالد ترامپ در این زمینه (بیتوجهی به اخلاقیات) با تمام روسایجمهور پیشین آمریکا فرق دارد؟» جوزف نای پاسخ داد: «او از هر از کدام روسایجمهور سابق آمریکا که در کتابم نامشان فهرست شده و من درباره شان تحقیق کردهام، غیراخلاقیتر است و به اخلاقیات کمتر اهمیت میدهد. بهعنوان مثال، وقتی ترامپ به ترور جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد سعودی، بهدست سعودیها در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول ترکیه واکنش نشان داد، او چیزی قریب به این مضمون گفت که شما باید این مساله را پشت سر بگذارید. ترامپ معتقد است که دنیا مکانی بسیار خطرناک است و از این نوع اتفاقات فجیع زیاد رخ میدهد. حتی روزنامه والاستریتژورنال که یک روزنامه محافظهکار آمریکایی است، نوشته بود که «دونالد ترامپ در واکنش به قتل خاشقجی باید سخنان بیشتری درباره ارزشهای آمریکایی بیان میکرد.» از این رو بهنظر من، او با سایر روسایجمهور آمریکا متفاوت است.»
زکریا در ادامه پرسید: «وقتی شما به واقعهای مانند ترور (سردار سپهبد شهید قاسم) سلیمانی نگاه میکنید، آیا بهنظر شما، آن اقدام آمریکا نشان میدهد که او بعضی از قوانین بازی را زیر پا گذشته است؟ آیا شما چنین عملیاتی را یک اقدام غیراخلاقی توصیف میکنید؟ نای گفت: «بهنظر من، ترامپ به این مساله اصلا توجه نکرد که برای احیای مجدد بازدارندگی علیه ایران ‑ که یک هدف با ارزش است ‑ اگر او یک کشتی ایرانی در خلیج(فارس) را غرق میکرد، عملیاتی مناسب به حساب میآمد که کم و بیش مورد پذیرش قرار میگرفت. اما با ترور یک مقام بلندپایه در یک کشور ثالث، آنهم در زمانی که شما (آمریکا) درحال جنگ (با آن کشور) نیستید، در واقع، فرمان اجرایی جرالد فورد، رئیسجمهوری اسبق آمریکا را ابطال کردهاید؛ زیرا جرالد فورد، پس از پایان جنگ ویتنام، یک فرمان اجرایی صادر کرد و در آن صراحتا نوشت که ما وارد عملیات ترور دیگران نخواهیم شد. بهنظر من، ما نباید این هنجار را کنار بگذاریم. مثلا اگر مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا، به بغداد برود و کسی به او تیراندازی کند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
آنگاه ما هیچ حقی برای شکایت از آن کار نداریم، زیرا ما خودمان (سردار) سلیمانی را هدف قرار داده ایم. اصلا این سوال مطرح نیست که آیا آنها افرادی خوب یا بد هستند، مساله اصلی این است که پس از جنگ ویتنام و امضای آن فرمان اجرایی بهدست جرالد فورد، ما اصولا عملیات ترور را کنار گذاشتهایم. من مطمئن نیستم که ترامپ در این مساله به خوبی غور کرده یا به آن عمیقا اندیشیده باشد که وقتی شما آن اصل اخلاقی را کنار بگذارید، این برای آمریکا چه معنایی دارد؟»
در ادامه زکریا خطاب به جوزف نای گفت: «بهنظرم میرسد که شما میگویید ما درحال زیر پا گذاشتن هنجارهایی هستیم که به ما، یعنی ایالاتمتحده نیز کمک میکند. این درحالی است که وقتی شما به اقدامات ترامپ نگاه میکنید، چنین بهنظر میرسد که او کارهایی میکند که مزایای صرفا کوتاهمدت و تاکتیکی دارد، اما دارای منافع بلندمدت نیست.» نای نیز در پاسخ گفت: «بله، صحیح است. مشکل رئیسجمهور ترامپ این است که همه چیز را مانند یک تبادل تجاری میبیند. مثلا در نظر او همه چیز به مثابه معامله املاک است. وی همه چیز را صرفا یک موضوع کوتاهمدت تصور میکند. این درحالی است که اگر شما وارد یک بازی با شرکایی شوید که در طولانیمدت بارها بخواهید با یکدیگر تبادلات و تعاملات دوجانبه داشته باشید، این شما را وادار میکند که تصمیمات کوتاهمدت تبادلی نگیرید، بلکه تصمیمهای بلندمدت بگیرید. مثلا، جرج شولتس، که وزیر امورخارجه رونالد ریگان، رئیسجمهوری اسبق آمریکا بود، میگفت، برخورد ما با سیاست خارجی باید مانند برخورد یک باغبان با باغش باشد، زیرا باغبانها همواره با اهداف بلندمدت، کشت و کار و درختکاری میکنند.» نای سپس تاکید کرد: «شما اصلا چنین چیزی را در رئیسجمهور ترامپ نمیبینید.»