تله باند «بی» برای ترامپ عکس: AFP

ظریف که در چند روز گذشته مصاحبه‌های مختلفی با رسانه‌های آمریکا انجام داده، در این گفت‌وگو که قرار است در برنامه ویژه روزهای یکشنبه شبکه خبری فاکس‌نیوز پخش شود با کریس والاس، روزنامه‌نگار و مجری برجسته این شبکه مصاحبه کرده است. در گزیده کوتاهی که فاکس‌نیوز روز جمعه (۲۶ آوریل) از این مصاحبه پخش کرد وزیرخارجه ایران تاکید می‌کند که از نظر او اسرائیل، جان بولتون، مشاور عالی امنیت ملی کاخ‌سفید، عربستان و امارات‌متحده‌عربی به‌دنبال تغییر نظام در ایرانند و به همین دلیل می‌خواهند با استفاده از سیاست «حداکثر فشار» ترامپ را مقابل ایران قرار دهند. وزیرخارجه ایران قبلا از جان بولتون، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان سعودی و محمد بن‌زاید ولیعهد ابوظبی به‌عنوان «گروه ب» نام برده بود که درصدد رویارویی با ایران هستند. او در مصاحبه با فاکس‌نیوز عنوان کرد که این چهره‌ها «همگی علاقه خود را به کشاندن ایالات‌متحده به یک جنگ نشان داده‌اند». محمدجواد ظریف سپس تاکید کرد که او باور ندارد دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده، هم خواهان چنین چیزی باشد بلکه فکر می‌کند او به وعده انتخاباتی خود که دور کردن آمریکا از جنگ دیگری است می‌خواهد عمل کند. به اعتقاد ظریف، قصد اصلی ترامپ «وارد آوردن فشار حداکثری بر ایران است تا آن را به زانو دربیاورد» اما این امر «محکوم به شکست است». وزیرخارجه ایران به تازگی در مصاحبه‌ای با خبرگزاری رویترز هم گفته بود که به عقیده او دونالد ترامپ ‌«به‌دنبال جنگ با ایران نیست»، اما ممکن است دیگران کاری کنند که او به رویارویی با ایران «کشانده شود.»

تبادل زندانیان

ظریف چند روز پیش هم در یک گفت‌وگو در نیویورک گفت که ایران شش ماه پیش پیشنهاد مبادله زندانیان میان تهران و واشنگتن را مطرح کرده اما از طرف آمریکایی پاسخی دریافت نکرده است. ظریف چهارشنبه هفته گذشته در نشستی به میزبانی «انجمن جامعه آسیا» در نیویورک با مطرح کردن پیشنهاد تبادل زندانیان گفت: «آنچه من می‌توانم به‌عنوان وزیرخارجه انجام دهم، این است که این پیشنهاد را علنا روی میز مذاکرات بگذارم. بیایید آنها را تبادل کنیم. تمام افرادی که در زندان‌ها هستند، چه در آمریکا، چه در کشور‌های دیگر و منتظر استرداد به آمریکا هستند، ما معتقدیم که اتهامات علیه آنها ساختگی است و در مقابل آمریکا نیز معتقد است که اتهامات علیه زندانیان در ایران ساختگی است.» او در ادامه افزود: «بسیار خب، بیایید هیچ بحثی در این باره نداشته باشیم و به تبادل زندانیان اقدام کنیم. من آمادگی دارم تا این کار را انجام دهم و اختیار انجام این کار را نیز دارم. ما شش ماه پیش به دولت آمریکا اطلاع دادیم که آمادگی این کار را داریم و هنوز هیچ پاسخی دریافت نکرده‌ایم. اگر آنها هر چیزی به جز این به شما بگویند، دروغ گفته‌اند.»  این اظهارات محمدجواد ظریف با تفسیر متفاوتی از سوی انگلیس مواجه شد و یکی از سخنگویان وزارت‌خارجه انگلیس در واکنش به اظهارات ظریف گفت: «رسیدگی به وضعیت تمامی ایرانیان انگلیسی که در ایران بازداشت شده‌اند، برای دولت (انگلیس) یک اولویت است». اما وزیرخارجه ایران کمی بعد در مصاحبه‌ای با خبرگزاری رویترز گفت: «پیشنهادی که مطرح کردم در ارتباط با افراد زندانی در آمریکا و کسانی بود که به خواست آمریکا در نقاط دیگر جهان زندانی شده‌اند، اما زن ایرانی-بریتانیایی مساله‌ای جدا است.» جرمی ‌هانت، همتای بریتانیایی ظریف هم با طرح اتهاماتی بحث آزادی نازنین زاغری در قالب تبادل زندانیان را «یک ترفند دیپلماتیک شرم‌آور» خواند.

موضوع تبادل زندانی میان ایران و آمریکا پیش از این هم بارها مطرح شده است. بلافاصله بعد از اجرای توافق هسته‌ای ایران در اواخر دی ماه ۱۳۹۴ خبر تبادل چند زندانی میان ایران و آمریکا منتشر شد که در آن زمان برای بسیاری خبری غیرمنتظره بود. حدود یک سال پیش هم مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا، بدون آنکه درباره آمادگی کشورش برای تبادل زندانی با ایران اظهارنظر کند، گفته بود آزادی زندانی‌های آمریکایی حداقل کاری است که ایران می‌تواند انجام دهد. این اظهارنظر آمریکا بلافاصله بعد از خروج این کشور از توافق هسته‌‎ای ایران (برجام) که به بازگشت کامل تحریم‌های آمریکا علیه ایران منجر شد، صورت گرفت.

مذاکره با آمریکا در کار نیست

همزمان با گمانه‌زنی‌هایی که در فضای رسانه‌ای مبنی بر آماده شدن ایران و آمریکا برای مذاکره خبر می‌دهند، سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت: هیچ درخواستی برای مذاکره با آمریکا در کار نیست. به گزارش «ایسنا» سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امورخارجه در پاسخ به پرسش خبرنگاران درخصوص ادعای برخی رسانه‌های خارجی مبنی بر درخواست ایران برای مذاکره با آمریکا و آغاز مذاکرات ایران و عربستان سعودی، این ادعاها را بی‌اساس و نادرست دانست و تاکید کرد: هیچ درخواستی برای مذاکره با آمریکا در کار نیست و در مورد عربستان جز در مسائل و موضوعات مربوط به حج که با توافق از مسائل و روابط سیاسی دو کشور جدا شده است، هیچ‌گونه مذاکره‌ای در هیچ حوزه دیگری بین دو کشور در جریان نیست. موسوی افزود: سیاست اعلامی و اعمالی جمهوری اسلامی ایران درخصوص همسایگان کاملا روشن و مبتنی بر احترام متقابل، حسن همجواری و همسایگی مسالمت‌آمیز توام با همکاری و گفت‌وگو است و تمام همسایگان ایران که واقع‌بینانه، واقعیت‌ها و تحولات منطقه‌ای و جهانی را در نظر می‌گیرند، در اولویت روابط سازنده توام با احترام متقابل قرار دارند. از نظر جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی کشوری مهم در منطقه ماست که طی سال‌های اخیر در مسیری نادرست با رویکردی غیرسازنده قرار گرفته و همین امر مصائب و بحران‌های زیادی را در منطقه ایجاد کرده است. سخنگوی وزارت امورخارجه ابراز امیدواری کرد به زودی شاهد بازگشت مقامات عربستان به مسیر خیرخواهی صادقانه برای ملت‌های منطقه باشیم که قطعا در چنین شرایطی جمهوری اسلامی ایران، همچون همیشه، آماده تعامل با این کشور در چارچوب همکاری‌های منطقه‌ای و دوجانبه خواهد بود.

نباید خطوط ارتباطی از بین برود

از سوی دیگر، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی معتقد است اکنون راهبردی برای مذاکره بین ایران و آمریکا در دو کشور وجود ندارد ولی این بدان معنا نیست که گفتمان جنگ بین تهران و واشنگتن حاکم شده است. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده مردم اسلام‌آباد غرب در مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با پانا با اشاره به سخنان وزیر امورخارجه ایران در نیویورک، اظهار کرد: «گفته‌های محمدجواد ظریف در جریان سفر خود به نیویورک در حقیقت برای جلوگیری از تصاعد و گسترش بحران بین تهران و واشنگتن صورت گرفته است.»  او ادامه داد: «با این حال، این اظهارات به معنی تنش‌زدایی بین ایران و آمریکا نیست چرا که تنش‌های فعلی بین جمهوری اسلامی و ایالات‌متحده بسیار جدی‌تر از آن است که با این اظهارات برطرف شود اما در مجموع می‌توان اظهارات ظریف را مثبت ارزیابی کرد و به همین دلیل همه جناح‌های داخلی باید از آن حمایت کنند.» رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی متذکر شد:‌ «یکی از وظایف وزیر امورخارجه جلوگیری از تصاعد بحران است که آقای ظریف با استفاده از ظرفیت‌های دیپلماتیک موجود بین ایران و آمریکا در همین راستا گام برداشته است.» او در ادامه با بیان اینکه اظهارات وزیر امورخارجه به معنای مذاکره بین ایران و آمریکا نیست، گفت: «اکنون راهبردی برای مذاکره بین تهران و واشنگتن وجود ندارد ولی این به آن معنا نیست که راهبرد و گفتمان جنگ بین دو کشور ایجاد شده است.» فلاحت‌پیشه افزود: «علاوه بر این موضوع، تجربه نشان داده مذاکرات بین جمهوری اسلامی و ایالات‌متحده میانجی‌ناپذیر است به همین دلیل اعتقاد دارم که دو کشور نباید خطوط ارتباطی خود را از بین ببرند.»

واکنش آشنا

همچنین به گزارش جماران، حسام‌الدین آشنا در حساب توییتری خود در مورد این مصاحبه نوشت: سخنان ظریف در فاکس‌نیوز اتمام حجت ایرانیان با هیات حاکمه ایالات‌متحده آمریکا و سران برخی کشورها و رژیم‌های منطقه است. زبانش گویاست؛ به نرمی زبان موسی و هارون با فرعون و به سختی زبان ابوذر و سلمان با بزرگان قوم. ظریف و سلیمانی دو روی سکه اقتدار ایران و اسلامند. قدرشان را بدانیم.

 

02-01