لوبلاگ پیش‌بینی کرد
نیویورک در انتظار چه سناریویی است
برگزاری یک دیدار میان روحانی و ترامپ می‌تواند پیامدهای خواسته و ناخواسته متعددی داشته باشد که هریک نتایج متفاوتی را به‌دنبال خواهند داشت. اما اگر هر دوطرف بتوانند این اطمینان را ایجاد کنند که انگیزه آنها تنها کاهش تنش است که می‌تواند از طریق کانال‌های محرمانه نیز حاصل شود در چنین صورتی ممکن است برگزاری این دیدار ارزش ریسک را داشته باشد. با این حال رویارویی دو طرف در سازمان ملل اجتناب‌ناپذیر است. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد»، در مطلب پایگاه تحلیلی لوبلاگ که به قلم نادر انتصار، استاد دانشگاه آلاباما جنوبی آمریکا و کاوه افراسیابی، استاد پیشین دانشگاه تهران با پرداختن به احتمال رویارویی روحانی و ترامپ در نشست سالانه سازمان ملل نگاشته شده، آمده است: یکبار دیگر سازمان ملل‌متحد قرار است به میدان نبرد ایران و ایالات‌متحده بدل شود، که اکنون یکی از تاریک‌ترین نقاط روابط دوجانبه را تجربه می‌کنند. دونالد ترامپ و حسن روحانی روسای جمهوری آمریکا و ایران قرار است هر دو در ۲۵ سپتامبر پشت تریبون سازمان ملل به ایراد سخنرانی بپردازند. پیش از آن نیز قرار است یک جلسه ویژه در رابطه با ایران در شورای امنیت این سازمان برگزار شود که ریاست آن را ترامپ برعهده خواهد داشت. بنابر ادعای نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل هدف از برگزاری این نشست بررسی نقض قوانین بین‌المللی از سوی ایران است.
محمد‌جواد ظریف در واکنش به این خبر آن را نوعی سوءاستفاده از شورای امنیت توسط ترامپ دانسته است؛ شورایی که او به تنها قطعنامه آن در رابطه با برجام (قطعنامه ۲۲۳۱) که بر لزوم پایبندی همه طرف‌ها به این توافق تاکید می‌کند احترام نگذاشت. با توجه به خروج یکجانبه آمریکا از برجام و بازگرداندن تحریم‌ها، ایران اکنون در شورای امنیت سازمان‌ملل و دیوان بین‌المللی دادگستری علیه ایالات‌متحده شکایت‌هایی را مطرح کرده است که همین موضوع می‌تواند به نمایشی گزنده از سوی روسای جمهور کشورها منجر شود و هریک در تلاش خواهند بود تا سیاست‌ها و وجهه عمومی طرف مقابل را غیر‌قانونی نشان دهند.
اما می‌توان اندک مجالی را برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا در نشست سالانه سازمان‌ملل که در نیویورک برگزار خواهد شد متصور بود. ترامپ تاکنون چند بار از تمایل برای دیدار با حسن روحانی سخن گفته است. با وجود رد درخواست این دیدار از سوی ایران بدون پیش‌شرط، کاخ سفید به مطرح کردن این درخواست خود از طریق کانال‌های متفاوت ادامه خواهد داد.
اما در صورتی که ترامپ سیگنال‌هایی را مبنی بر حسن‌نیت برای استفاده از گزینه‌های جایگزینی مانند روش‌های دیپلماتیک و غیرقلدرانه به مقامات ایران ارسال کند ممکن است مقامات تصمیم ساز در ایران برای مذاکره با آمریکا چراغ سبزی نشان دهد. برگزاری یک نشست میان روحانی و ترامپ در حاشیه نشست سازمان ملل می‌تواند به‌مثابه کابوسی برای مقامات ضدایرانی کاخ سفید از جمله جان بولتون، مشاور امنیت‌ملی ترامپ، نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان‌ملل و مایک پمپئو وزیرخارجه این کشور باشد. پمپئو در سفری که به اسرائیل داشت تضمین داد که آمریکا مصمم است تا «فشار حداکثری» را بر ایران وارد کند و موجب تغییر رفتار ایران در منطقه شود. البته همه مقامات کاخ سفید با چنین رویکردی موافق نیستند برای مثال جیمز متیس، وزیر دفاع زمانی که بحث این سیاست در قبال ایران مطرح می‌شود به‌طور آشکار سکوت اختیار می‌کند.
دستور کار خصمانه ترامپ علیه ایران همچنین در تضاد با تمایلات جامعه بین‌المللی است که در رابطه با برجام در حمایت از ایران ایستاده‌اند. متحدان اروپایی آمریکا در این مورد به‌طور کامل از برجام حمایت کرده‌اند و از اجرای خواسته‌های آمریکا سر باز زده‌اند. حتی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نیز یکی از مدافعان سرسخت توافق هسته‌ای ایران است. برخی از طرف‌هایی که در کنار آمریکا علیه ایران هستند مانند اسرائیل و عربستان خود برای انجام جنایات جنگی علیه مردم فلسطین و یمن زیرذره‌بین جامعه‌جهانی قرار دارند.
فعلا مشخص نیست آیا نماینده‌ای از ایران در جلسه شورای امنیت که ترامپ ریاست آن را برعهده خواهد داشت حضور یابد تا اتهامات آمریکا را خنثی کند اما این موضوع موجب شکل‌گیری بحث‌های متعددی در مورد حضور یا عدم حضور ایران در این جلسه شده است. درحالی‌که برخی خواستار تحریم این جلسه شده‌اند برخی صداهای میانه‌روتر از روحانی خواسته‌اند با حضور در این جلسه پاسخی درخور به ادعاهای ترامپ بدهد. با توجه به سابقه‌ای که از روحانی و ظریف در انجام مباحثه‌های منطقی سراغ داریم به‌نظر نمی‌رسد که آنها نشست شورای امنیت را به ترامپ واگذار کنند. در عوض آنها می‌توانند به نقض قوانین بین‌المللی از سوی ترامپ در مورد توافق هسته‌ای بپردازند. همچنین این نکته را می‌توان در نشست مطرح کرد که آمریکا اکنون به فروش هنگفت تسلیحات به عربستان و دیگر اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس روی آورده است.
البته این به آن معنا نیست که آمریکا نمی‌تواند برخی از اعضا را در انتقاد از موضوعاتی مانند برنامه موشکی، حمایت از حوثی‌ها و دیگر مسائل با خود همراه کند. در این میان فرانسه خود را بسیار به مواضع آمریکا نزدیک کرده است. به‌تازگی نیز لودریان، وزیرخارجه این کشور خواستار مذاکره در مورد برنامه موشکی ایران شده است.
به‌علاوه پیش از برگزاری نشست سالانه سازمان ممکن است اوضاع در ادلب سوریه با تحولاتی مواجه شود. به‌ویژه اگر یک حمله شیمیایی دیگر که از سوی آمریکا ادعای آن مطرح می‌شود موجب یک حمله مشترک نظامی از سوی آمریکا و اروپا به سوریه شود. چنین تحولی می‌تواند به افزایش تنش‌ها در روابط روسیه و آمریکا منجر شود. اما حتی بدون این امتیاز نیز ایالات‌متحده به اندازه‌ای کارت برای بازی کردن دارد که از آنها برای تغییر در رفتار خارجی ایران استفاده کند. یکی از بحث‌های اصلی در محافل ایران آن است که آیا پیشنهاد ترامپ برای مذاکره با حسن‌نیت انجام شده است یا او به توصیه مقاله بولتون در سال ۲۰۱۷ از مطرح کردن این دیدار اهداف دیگری دیگری داشته است. این موضوع خود یک پرسش دیگر را مطرح می‌سازد و آن اینکه آیا ترامپ به‌طور کامل اختیارات سیاست‌خارجی در رابطه با ایران را عهده‌دار است یا او همه جزئیات را به مقامات خود واگذار کرده است.
رد سریع پیشنهاد دیدار بدون پیش‌شرط ترامپ با روحانی از سوی پمپئو گمانه‌زنی‌ها را در مورد اینکه ترامپ برخی از مواضع مقامات ضد ایرانی خود را تایید نمی‌کند، تشدید کرد. اگر واقعا این موضوع صادق باشد ایران باید از این شکاف سیاسی میان ترامپ و مقاماتش استفاده کند. در عین‌حال ایران باید این نکته را همواره مدنظر داشته باشد که ترامپ تمایلی به دیپلماسی ندارد. دولت ترامپ اکنون یک جنگ اقتصادی علیه ایران به راه انداخته است و بولتون نیز با وجود تکذیب این موضوع به‌دنبال تغییر رژیم در ایران است. کمیسیونر پناهندگان اروپا هشدار داده است که تحریم‌های ایران می‌تواند موجب ورود مهاجران بیشتری به اروپا شود.
ارسال نظر