هدف آمریکا از درخواست مذاکرات بدون پیش‌شرط با ایران

رحمن قهرمان‌پور در پاسخ به این سوال که چقدر می‌توانیم به ادعای ترامپ که گفته حاضر است بدون پیش‌شرط با مسوولان ایران دیدار کند اعتماد داشته باشیم، گفت: «با توجه به سابقه‌ای که از ترامپ داریم -مثل ملاقات با رهبر کره‌شمالی- به‌نظر می‌رسد که این کار جدی و شدنی است. اما نکته اینجا است که برای بعد از مذاکره اعتمادی نیست؛ یعنی مساله آنها این است که مقداری از این موضوع بهره‌برداری تبلیغاتی کنند و توپ را به زمین ایران بیندازند.»

قهرمان‌پور افزود: «کسی که یک پیمان محکم و چندجانبه مورد تایید شورای امنیت را زیر پا گذاشته و از آن خارج شده چطور می‌خواهد به وعده‌هایی که در یک ملاقات می‌دهد وفادار باشد؟ این پارادوکسی است که وجود دارد. به همین دلیل بیشتر از اینکه این حرکت یک حرکت واقعی و نشان‌دهنده تصمیم کاخ سفید باشد، بیشتر یک حرکت تبلیغاتی است برای اینکه بگویند اگر کوتاهی هست از طرف ایران است.»

تناقض یا ناهماهنگی؟

این کارشناس در پاسخ به تناقض موجود بین سخنان ترامپ و پمپئو نیز ابراز کرد: «واژه «ناهماهنگی» بهتر از «تناقض» است. پمپئو و جان بولتون در جناح تندرو کاخ سفید هستند و در طرف دیگر امثال جیمز متیس هستند که جمهوری‌خواهان رئالیست و میانه‌رو هستند. این ناهماهنگی از اول هم وجود داشته است. آقای ترامپ خط‌مشی خودش را دارد و به حرف مشاوران گوش نمی‌دهد و به نوعی می‌توان گفت که وزارت‌خارجه و وزارت دفاع هم کار خودشان را انجام می‌دهند. وقتی وزیر خارجه یک کشور ۱۲ پیش‌شرط بیان می‌کند چطور رئیس‌جمهوری آن کشور اعلام می‌کند که بدون پیش‌شرط آماده مذاکره است؟! این نشان‌دهنده یک ناهماهنگی است.»

او ادامه داد: «البته به این دلیل که آمریکا یک قدرت بزرگ است، با توسل به قدرت و موقعیتی که آمریکا دارد می‌تواند اثر این ناهماهنگی کمتر شود. درحالی‌که اگر در کشورهای ضعیف‌تر چنین تناقضی وجود داشته باشد، معمولا مشکلات آنها بیشتر می‌شود. این ناهماهنگی از ابتدا بوده و الان هم هست و بعدا هم خواهد بود. رحمن قهرمان‌پور در پاسخ به این سوال که برخی از تحلیلگران معتقدند که پمپئو نقش مکمل ترامپ را بازی می‌کند تا اگر قرار باشد مذاکره‌ای صورت بگیرد قدرت چانه‌زنی آمریکا را بالا ببرد. نظر شما در این مورد چیست، گفت: «در اینکه نیت آمریکا تقابل با ایران است تردیدی نیست. من فکر نمی‌کنم که آن‌قدر پیچیدگی وجود داشته باشد و با توجه به شناختی که از ترامپ به‌دست آمده به‌نظر می‌رسد که این امر ناشی از نوعی ناهماهنگی است تا اینکه بخواهد هماهنگی باشد.»

این کارشناس مسائل خاورمیانه در پاسخ به این پرسش که آیا این رفتار نمی‌تواند باعث بی‌اعتمادی با آمریکا در عرصه بین‌الملل و تجدیدنظر متحدین آمریکا در رابطه با آن شود، گفت: «خود شورای روابط خارجی آمریکا هم بارها گفته که این نوع رفتار ترامپ در دیپلماسی باعث بی‌اعتمادی به آنها می‌شود و این بی‌اعتمادی را الان در متحدان منطقه‌ای آمریکا می‌بینیم. رفتاری که ترامپ با اعراب دارد در واقع نوعی بی‌اعتمادی ایجاد کرده است. مقدار زیادی پول از آنها گرفته ولی به وعده‌های خود عمل نکرده است. در بلندمدت اگر این رفتار ادامه پیدا کند ممکن است بازیگران بین‌المللی به آمریکا بی‌اعتماد شوند.»

تاثیر رفتار ترامپ بر متحدین

قهرمان‌پور درباره تاثیر این بی‌اعتمادی بر از دست رفتن متحدان آمریکا نیز گفت: «خیر؛ به‌خاطر اینکه همپیمانی آمریکا با برخی از همپیمانان مثل اتحادیه اروپا، ژاپن، کره‌جنوبی، استرالیا و امثال اینها ریشه‌های ساختاری دارد و به فرد وابسته نیست. روابط فراآتلانتیکی بعد از جنگ جهانی دوم شکل گرفته و در دوره‌های مختلف مثل دوره ریگان به‌رغم نارضایتی اتحادیه اروپا ادامه پیدا کرده و در دوران ترامپ هم ادامه پیدا خواهد کرد. ناتو و پیمان آتلانتیک وابسته به شخص نیست. یعنی آمریکا و اروپا هرکاری هم که انجام دهند در نهایت منافع استراتژیک آنها در سیاست خارجی به هم گره خورده و جدایی‌ناپذیر است.»

واکنش ایران

کارشناس روابط بین‌الملل در پاسخ به این سوال که واکنش مسوولان و دیپلمات‌های ایران به این درخواست باید چه باشد، ابراز کرد: «این تصمیمی است که باید شورای‌عالی امنیت ملی و مسوولان سیاست خارجی بگیرند و ببینند چگونه برخورد کنند. چیزی که مشخص است اینکه الان سیاست خارجی باید فعال‌تر باشد و بتواند مشاوره‌ها و رایزنی‌های متعدد و مختلفی با کشورهای نزدیک به ایران داشته باشد. ولی در نهایت باید منتظر باشیم که تصمیم نهایی مقامات چه چیزی خواهد بود.» قهرمان‌پور افزود: «آنچه از شواهد و قرائن بر می‌آید این است که یکسری کشورها دارند میانجی‌گری می‌کنند تا مذاکره اتفاق افتد. اینکه این اتفاق رخ می‌دهد یا خیر را ما نمی‌دانیم ولی نظام تصمیم‌گیری باید تصمیم بگیرد. حتما آنها اطلاعات دارند و باید ببینیم جهت‌گیری آنها چیست و براساس آن جهت‌گیری کلی تصمیم بگیرند.»