واکنش‌های رسمی به درخواست مذاکره ترامپ

رئیس‌جمهوری آمریکا در کنفرانسی مطبوعاتی با نخست‌وزیر ایتالیا درباره مذاکره با ایران و دیدار با مقامات ایران تاکید کرد که تمایل دارد با مقام‌های ایرانی ملاقات داشته باشد. به گزارش «ایسنا» وی گفت: «من به ملاقات کردن اعتقاد دارم. اگر آنها بخواهند، من قطعا با [مقام‌های] ایران ملاقات خواهم کرد. نمی‌دانم که آیا آنها آماده این کار هستند. آنها اکنون درحال پشت‌سر گذاشتن دوره سختی هستند.» ترامپ با اشاره به خروجش از برجام افزود: «این توافق، توافق مسخره‌ای بود.» رئیس‌جمهوری آمریکا که پیش از این نیز بحث مذاکره با ایران را مطرح کرده بود، ادامه داد: «معتقدم آنها احتمالا در پایان به این نقطه خواهند رسید که خواستار ملاقات شوند و من آماده‌ام تا هر زمان که بخواهند، با آنها ملاقات کنم. من این کار را از روی قوت یا ضعف انجام نخواهم داد. فکر می‌کنم این کار اقدام مناسبی است. اگر بتوانیم به نتیجه‌ معنادار دست یابیم -نه اتلاف کاغذی که در توافق قبلی اتفاق افتاد- قطعا مایل به انجام ملاقات خواهم بود.»

هر زمان ایران بخواهد ملاقات می‌کنم

در ادامه خبرنگاری پرسید که آیا ترامپ پیش‌شرطی برای چنین ملاقاتی دارد که رئیس‌جمهوری آمریکا پاسخ داد: «هیچ پیش‌شرطی، نه. اگر آنها بخواهند ملاقات کنند، من هم ملاقات خواهم کرد. هر زمان که آنها بخواهند. این کار برای این کشور خوب است، برای آنها خوب است، برای ما خوب است و برای جهان خوب است.» رئیس‌جمهوری آمریکا در این کنفرانس مطبوعاتی با بیان اینکه «من به ملاقات کردن اعتقاد دارم»، اضافه کرد: «درباره گفت‌وگو با دیگران به‌خصوص وقتی صحبت از احتمال جنگ، مرگ، قحطی و بسیاری از چیزهای دیگر مطرح است، باید مذاکره کرد. هیچ مشکلی با مذاکره وجود ندارد.»

شروط متفاوت پمپئو

این درحالی است که مایک پمپئو وزیر امورخارجه آمریکا ساعاتی پس از موضع‌گیری جدید ترامپ مبنی بر آمادگی وی برای مذاکرات بدون پیش‌شرط با ایران در اظهاراتی متناقض برای گفت‌وگو با ایران شروطی را تعیین کرد و گفت: «اگر ایران بتواند بپذیرد که وارد توافق هسته‌ای جدیدی شود، دونالد ترامپ آماده است که با این کشور مذاکره کند.» به گزارش «ایسنا» پمپئو، در گفت‌وگویی با شبکه خبری سی‌ان‌بی‌سی اولین اما و اگرها را برای آغاز چنین مذاکراتی مطرح کرد. وزیر امور خارجه آمریکا با بیان اینکه از این ابراز تمایل ترامپ حمایت می‌کند، گفت: «در صورتی رئیس‌جمهور با ایرانی‌ها پای میز مذاکره خواهد نشست که ایرانی‌ها تعهد به اعمال تغییرات در نحوه رفتار با مردم این کشور را نشان دهند، از رفتار بد خود بکاهند و بتوانند بپذیرند که وارد توافقی هسته‌ای شوند که در عمل مانع اشاعه [تسلیحاتی] شود.»

باید تغییرات آشکار در ایران ایجاد شود

همزمان گرت مارکوس، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در ادامه اظهارنظرهای متناقض مقامات کشورش درباره مذاکره با ایران، گفت: «رئیس‌جمهور ترامپ آماده گفت‌وگو با تهران و حتی پایان دادن به چهار دهه دشمنی میان دو کشور است، به شرط آنکه این کشور به‌طور اساسی تغییر کند.» به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری فرانسه، مارکوس افزود: «آمریکا حاضر است برای پایان تحریم‌ها و برقراری مجدد و کامل روابط دیپلماتیک و تجاری وارد عمل شود و به ایران اجازه دهد که فناوری پیشرفته داشته باشد و از پیوستن دوباره اقتصاد ایران به نظام اقتصادی بین‌المللی حمایت کند.» وی در ادامه گفت: «هر چند این مساله تنها در صورتی ممکن است که تغییرات آشکار، قابل لمس و ماندگار در سیاست‌های ایران ایجاد شود. تا آن زمان اگر نظام این کشور تغییری (در رفتار خود) ندهد، درد تحریم‌ها افزایش خواهد یافت.»

برجام، دستاورد التزام به گفت‌وگو است

سخنان ترامپ با واکنش مقامات ایرانی مواجه شد و در نخستین واکنش، حمید ابوطالبی، مشاور رئیس‌جمهوری ایران در صفحه توییتر خود نوشت: «احترام به ملت بزرگ ایران، کاهش خصومت‌ها، و بازگشت آمریکا به برجام، هموارکننده مسیر سنگلاخ کنونی است.» وی ادامه داد: «گفت‌وگوی تلفنی روسای‌جمهوری دوکشور در سازمان ملل در سال ۱۳۹۲، بر این باور استوار بود که می‌توان با التزام به ابزار گفت‌وگو در مسیر اعتمادسازی گام برداشت. برجام دستاورد التزام به گفت‌وگو است؛ باید آن را پذیرفت.» مشاور روحانی نوشت: «سال گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل پس از تهدید ملت بزرگ ایران، موضوع ملاقات دو رئیس‌جمهور مطرح شد؛ اکنون هم پس از خروج از برجام، ملاقات بدون پیش‌شرط عنوان می‌شود! کسانی که به گفت‌وگو به‌عنوان روش حل اختلافات در جوامع متمدن باور دارند، باید به ابزار آن هم ملتزم باشند.»

بررسی در شورای‌عالی امنیت ملی

همچنین علی‌اکبر ناطق‌نوری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت ایران نباید ابتدا به ساکن پیشنهاد مذاکره رئیس‌جمهوری آمریکا را رد کند. لازم است این موضوع با تامل و در شورای‌عالی امنیت ملی مورد بحث قرار گیرد. ناطق‌نوری روز گذشته در سخنانی تاکید کرد که اصل قصه و چنین چیزی منفی نیست و پیش‌بینی هم می‌شد و می‌شود، نوع خلقیات آقای ترامپ هم همین است. به گزارش «ایرنا» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: «ابتدا به ساکن ما نباید مذاکره را رد کنیم و بگوییم بی‌خود کرده است؛ باید تامل داشته باشیم و دستپاچه نشویم، ذوق‌زده هم نشویم که ترامپ از همین ذوق‌زدگی ممکن است سوء استفاده کند، ممکن است ما را تست کند.» وی اضافه کرد: «مسوولان ذی‌ربط باید با تدبیر و درایت موضوع را رصد کنند. در شورای‌عالی امنیت ملی مورد بحث قرار بگیرد و نهایتا با توجه به موخراتی که شاید داشته باشد ببینند چگونه عمل کنند.»

احتمال میانجی‌گری بن‌علوی

همچنین عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره سفر یوسف بن‌علوی وزیر خارجه عمان به آمریکا و انتشار برخی اخبار درباره احتمال سفر وی به تهران در روزهای آینده و اینکه آیا عمان برنامه‌ای برای میانجی‌گری بین دو طرف دارد، گفت: «ممکن است این‌گونه باشد، چون عمان این سابقه را دارد، در برجام هم عمان پیشقدم بود.»

مذاکره مناسب نیست

از دیگر سو علی مطهری، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به درخواست مذاکره ترامپ گفت: «با تحقیرهایی که ترامپ نسبت به ایران داشته مذاکره مناسب نیست، مذاکره در این وضعیت توام با ذلت، خواری و تحقیر است.»

وی ادامه داد: «اگر ترامپ از برجام خارج نشده بود و تحریم‌های جدید را به تصویب نمی‌رساند، مذاکرات اشکال نداشت؛ البته برای ما بهتر بود در زمان اوباما روابط و مذاکرات را با آمریکا انجام می‌دادیم و بسیاری از مشکلات را با دولت اوباما حل می‌کردیم.» مطهری در عین حال مذاکره در شرایط عادلانه و توام با احترام متقابل را مفید دانست و افزود: «مذاکره و رابطه دو مفهوم جداگانه است. ممکن است رابطه با آمریکا برقرار شود تا تسهیلاتی مثلا برای اتباع ایرانی ساکن در آمریکا به‌وجود آید ولی مذاکره یعنی توافق با آمریکایی‌ها در حوزه‌ها و مسائل مختلف.»

ترامپ عاشق ملاقات برای ملاقات است

سیدکمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی نیز در واکنش به پیشنهاد رئیس‌جمهور آمریکا برای ملاقات با روحانی گفت: «به‌نظر می‌رسد آقای ترامپ عاشق ملاقات برای ملاقات است و چندان به نتایج ملاقات‌های خود و سخنان متناقض خویش نمی‌اندیشد.» به گزارش شورای راهبردی روابط خارجی خرازی تاکید کرد: «ما با توجه به تجربه تلخی که از مذاکره با آمریکا و نقض مکرر تعهدات دولتمردان آن کشور داشته‌ایم، طبیعی است که ارزشی برای پیشنهاد وی قائل نباشیم.» او ادامه داد: «ترامپ باید قبل از هر چیز، خروج آمریکا از برجام را جبران کند و نشان دهد که برای تعهدات اسلاف خود و قوانین بین‌المللی احترام قائل است.»

آمریکا قابل اعتماد نیست

عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور نیز در واکنش به سخنان ترامپ با بیان اینکه آمریکا قابل اعتماد نیست، گفت: «خروج یک‌طرفه واشنگتن از برجام گواه بی‌اعتمادی به آمریکا است.» به گزارش خبرگزاری مهر، عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزیر کشور ادامه داد: «آمریکا قابل اعتماد نیست، وقتی این کشور با قلدری و به‌صورت یک‌طرفه از برجام خارج می‌شود چطور می‌توان اعتماد کرد. از طرفی می‌گویند به ایران فشار آورده شود تا ایران تعهدات جدیدی را بپذیرد و از طرف دیگر صحبت از مذاکره بدون پیش‌شرط می‌کنند.»

ترامپ ابتدا باید اشتباهات گذشته را جبران کند

همچنین سیدمحمد صدر، مشاور عالی وزیر امور خارجه و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگو با پایگاه خبری جماران درخصوص پیشنهاد ترامپ برای مذاکره گفت: «بعد از اینکه رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد که پایبند به برجام است، همان‌گونه که در گذشته در چارچوب برجام مذاکراتی انجام می‌شد، می‌توان بازهم با آمریکا مذاکره‌ای انجام داد؛ اما اگر این کار را انجام ندهد، به آن معناست که همچنان قابل اعتماد نیست و با انسان غیرقابل اعتماد نیز مذاکره بی‌معناست.» صدر ادامه داد: «وی با پیش‌شرط گذاشتن و حملات و توهین‌های فراوان به این نتیجه رسیده که آن روش‌ها پاسخگو نیست و حالا پیشنهاد مذاکره بدون شرط می‌دهد. این پیشنهاد نیز به این خاطر است که بگوید من آمادگی مذاکره داشتم، اما طرف ایرانی نپذیرفت. بنابراین برای اینکه این توطئه او خنثی شود، ایران باید بگوید؛ آقای ترامپ در ابتدا باید اول اشتباهات گذشته‌اش را جبران کند، بعد حرف از مذاکره بزند. یعنی رسما اعلام کند که اشتباه کرده از برجام خارج شده و برجام را بپذیرد. همچنین به تمام قول‌ و قرارهایی که داده، پایبند است.»

نباید مذاکره با آمریکا به تابو تبدیل شود

از دیگر سو حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه نباید مذاکره به تابویی در مناسبات ایران و آمریکا تبدیل شود، گفت: «زمام خصومت ایران و آمریکا در اختیار بازیگران ثالث است.» فلاحت‌پیشه در گفت‌وگو با «ایسنا» با اشاره به اعلام آمادگی رئیس‌جمهور آمریکا برای مذاکره بدون شرط با رئیس‌جمهور ایران گفت: «زمام اختلافات ایران و آمریکا در اختیار بازیگران ثالث است و تا زمانی که یک خط قرمز ارتباطی میان دو طرف ایجاد نشود، منافع ملی تهران و واشنگتن بازیچه دیگرانی خواهد بود که از تصاعد بحران میان این دو قدرت منطقه‌ای و جهانی سود می‌برند.»

توییت برادعی خطاب به ترامپ

برخی مقامات خارجی نیز به پیشنهاد مذاکره ترامپ واکنش نشان دادند. در این خصوص محمد البرادعی، مدیر کل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با انتشار پیامی در صفحه توییتر خود خطاب به ترامپ نوشت: «تو نمی‌توانی توافقی که همه آن را یک دستاورد می‌دانند کنار بگذاری، این کشور (ایران) را تهدید کنی، به رهبرانش توهین کنی و سپس به‌طور ناگهانی خواستار مذاکره شوی.» او ادامه داد: «توافقات براساس اعتماد، سازش دوطرفه و احترام بنا شده‌اند نه براساس ارعاب و تهدیدات. رویکرد در قبال کره شمالی یک مدل برای ایران نیست.»