شکست استیضاح‌های سه‌گانه

شکست استیضاح سوم

آنچه بیش از همه بر بررسی استیضاح محمود حجتی اثرگذار شد، ناکام ماندن استیضاح عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی و علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در روز نخست بررسی استیضاح‌ها بود؛ موضوعی که سبب شد جلسه استیضاح حجتی، به دور از هیاهو و جنجال برگزار شود. حتی جلسه آن‌قدر آرام بود که وزیر هم تلاش زیادی برای دفاع از خود نکرد و دفاعیه او بیش از همه به ارائه گزارشی عادی از عملکردش در وزارتخانه تحت امرش شباهت داشت. حامیان استیضاح در روز نخست، پس از آنکه در استیضاح علی ربیعی وزیر کار که احتمال عدم اعتماد پارلمان به او زیاد بود، ناکام ماندند و در ادامه در استیضاح عباس آخوندی نیز توفیق نیافتند، به نظر از تلاش برای کسب اجماع در موافقت مجلسی‌ها با استیضاح حجتی ناامید شدند و روند استیضاح را به نظر شخصی نمایندگان واگذار کردند.

هرچند عملکرد فراکسیونی مجلس در این دور از استیضاح‌ها بسیار منفعل بود، اما این عملکرد درباره استیضاح محمود حجتی به پایین‌ترین حد خود رسید. غیر از اصلاح‌طلبان در فراکسیون امید که تصمیم رسمی خود مبنی بر مخالفت با هر سه استیضاح را پیش از برگزاری آن اعلام کرده بودند، فراکسیون مستقلین به اجماع مورد نظر نرسید و اعضا را درباره هر سه استیضاح «آتش به اختیار» خواند. از سوی دیگر فراکسیون ولایی نیز نظر رسمی خود را اعلام نکرد. حتی تعدادی از اعضای این فراکسیون بعد از جلسه استیضاح دیروز، در گفت‌وگو با خبرنگار «دنیای اقتصاد»، تاکید کردند که پس از شکست دو استیضاح نخست، این فراکسیون ترجیح داد حتی جلسه‌ای درباره استیضاح حجتی وزیر جهاد کشاورزی برگزار نکند.

به‌طور کلی سرگردانی فراکسیون‌ها درباره سه‌گانه استیضاح، یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های این استیضاح‌ها بود. در این دور از برگزاری جلسات استیضاح برای سه وزیر کابینه دوازدهم، هیچ‌یک از فراکسیون‌های سیاسی مجلس، به‌طور رسمی چتر حمایت خود را بر وزیران نگشود. فراکسیون امید که تعدادی از اعضای آن بخشی از هسته اصلی استیضاح آخوندی و ربیعی را تشکیل می‌دادند، تنها به‌نظر کلی در مخالفت با استیضاح‌ها اکتفا کردند و برگزاری استیضاح در این زمان یعنی ۷ ماه پس از رای اعتماد به کابینه دوم روحانی را به صلاح ندانستند. فراکسیون مستقلین هم که بخش بزرگی از آن را حامیان اصولگرای دولت تشکیل می‌دهند، بدون رسیدن به اجماع فراکسیونی، اعضای خود را درباره استیضاح «آتش به اختیار» خواندند. فراکسیون ولایی نیز که اعضای آن از مخالفان دولت هستند، با وجود آنکه برخی اعضای آن از متقاضیان استیضاح‌ها بودند، بدون اعلام حمایت یا مخالفت با این طرح‌ها، ترجیح دادند نظر موافق خود با استیضاح را به‌صورت رسمی علنی نکنند.

واکنش دولتی‌ها

با این همه، هرچند علاوه بر فراکسیون‌ها، دولتی‌ها نیز عملکرد انفعالی نسبت به این استیضاح‌ها داشتند و حتی رایزنی‌های خود درباره این سه طرح را دیرهنگام آغاز کردند، اما در عبور از آن توفیق یافتند. محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهوری نخستین واکنش را به این توفیق نشان داد و از «مدیریت خوب رئیس و هیات رئیسه مجلس و نیز مشارکت فعال نمایندگان موافق و مخالف» در استیضاح سه وزیر قدردانی کرد. او ابراز امیدواری کرد که این اعتماد مجدد آغاز دور جدیدی از تعامل دولت و مجلس باشد. البته محمود واعظی تاکید کرد که دولت از عملکرد وزرا و اعضای کابینه به‌طور قاطع دفاع کرده و ممکن است در مورد موضوع و شرایط زمانی استیضاح نیز ملاحظاتی داشته باشد، اما سوال و استیضاح را حق قانونی نمایندگان و همچنین فرصتی برای شفافیت و تشریح برنامه‌ها و خدمات دولت به افکار عمومی ارزیابی می‌کند.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری گفت: دولت از نقد دلسوزانه و سازنده نمایندگان استیضاح‌کننده استفاده و از نمایندگانی نیز که با مشارکت خود از خدمات و برنامه‌های وزرا دفاع کردند، تشکر می‌کند. محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت هم در واکنشی به نتایج استیضاح‌ها گفت: ربیعی، آخوندی و حجتی از فرصت استیضاح برای بیان عملکردهای خود استفاده کردند. او پس از رای اعتماد مجلس به سه وزیر دولت در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «استیضاح نوعی داوری است که اختیارش طبق قانون اساسی با مجلس است. آقایان ربیعی، آخوندی و حجتی از فرصت استیضاح برای بیان عملکردها در پیشگاه ملت به خوبی استفاده کردند و وجدان عمومی مجلس به خوبی توضیحات آنها را شنید و با آگاهی واقعیت‌های داخلی و عمومی در این عرصه داوری کرد.»

از سوی دیگر حسینعلی امیری معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری با انتشار بیانیه‌ای از نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای رای اعتماد مجدد به سه وزیر کابینه دولت دوازدهم قدردانی کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «رای نمایندگان ملت به ادامه وزارت وزیران تعاون، کار و رفاه اجتماعی، راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی حکایت از نگاه کارشناسی نمایندگان مجلس دارد و همین نگاه فارغ از جناح‌بندی‌های سیاسی باعث تداوم خدمت شایسته‌تر اعضای دولت می‌شود.» معاون امور مجلس رئیس‌جمهور افزود: «با توجه به در پیش بودن سال نو و تعطیلات نوروزی، رای اعتماد مجدد به سه وزیر اقتصادی و اجتماعی دولت، ثبات و آرامش جامعه، به‌ویژه فضای کسب‌وکار را تقویت می‌کند و به همین دلیل باید از تدبیر نمایندگان ملت قدردانی کرد.» در بخشی از این بیانیه آمده است: «سوال، استیضاح و تحقیق و تفحص حق نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی است و استفاده از این حق و دخالت ندادن مسائل سیاسی و جناحی در امور نظارتی که شاهد آن بودیم موجب بهبود امور و فراهم شدن بسترهای لازم برای پاسخگویی وزیران و حل مشکلات مردم می‌شود.»

امیری در این بیانیه از همه نمایندگان مجلس شورای اسلامی، به‌ویژه رئیس، نواب‌رئیس، اعضای هیات رئیسه، اعضای کمیسیون‌های تخصصی مربوطه و موافقان و مخالفان استیضاح قدردانی کرد و گفت: «مجلس شورای اسلامی در شرایط حساس کنونی با رای اعتماد مجدد خود به سه وزیر، مانع از بروز مشکلات احتمالی برای سه وزارتخانه مذکور در ایام پایانی سال شد که وظیفه خود می‌دانم از همه این عزیزان اعم از موافقان و مخالفان استیضاح سپاسگزاری کنم.» معاون رئیس‌جمهور ابراز امیدواری کرد که رای اعتماد مجدد به وزیران تعاون، کار و رفاه اجتماعی، راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی باعث تقویت تعامل و همدلی میان دولت و مجلس و ارتقای سطح تعاملات شود. او گفت: اگر تعامل و همدلی موجود میان دولت و مجلس تقویت شود، بسیاری از مشکلات کشور به آسانی قابل حل است.

 

08-02


08-03