از سوی دیگر، گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که پرداخت‌های عمرانی دولت در ۶ ماه نخست امسال به رقم ۸/ ۷ هزار میلیارد تومان رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۴/ ۴ هزار میلیارد تومان کاهش یا به عبارتی رشد منفی ۳۶ درصد را ثبت کرده است.

افزایش وابستگی دولت به درآمدهای نفتی

بانک مرکزی گزارش وضعیت بودجه عمومی دولت تا پایان شهریور ماه را منتشر کرد. براساس این گزارش، درآمدهای دولت در ۶ ماه نخست سال جاری به ۸/ ۵۶ هزار میلیارد تومان رسیده   که به نسبت مدت مشابه سال گذشته کاهش ۷/ ۳ درصدی داشته است. از درآمدهای دولت حدود ۹/ ۷۵ درصد آن را درآمدهای مالیاتی و ۱/ ۲۴ درصد آن را سایر درآمدها تشکیل می‌دهد. براساس عملکرد ۶ ماهه منتشر شده، درآمدهای مالیاتی دولت به حدود ۱/ ۴۳ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت ۴/ ۰ درصدی داشته است. این در حالی است که براساس همین گزارش، درآمدهای مالیاتی دولت در ۶ ماه نخست سال گذشته حدود ۶/ ۲۹ درصد مثبت بوده است.

درآمدهای مالیاتی دولت نیز به دو دسته کلی «مالیات مستقیم» و «مالیات غیرمستقیم» تقسیم می‌شود که سهم مالیات مستقیم ۸/ ۵۳درصد از کل درآمدهای دولت و سهم مالیات غیرمستقیم ۲/ ۴۶ درصد از کل درآمدهای مالیاتی دولت را تشکیل می‌دهد. براساس گزارش بانک مرکزی، مجموع مالیات‌های مستقیم گرفته شده در ۶ ماه نخست سال جاری توسط دولت، ۲/ ۲۳ هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش ۱/ ۵ درصدی داشته است. مالیات مستقیم شامل مالیات اشخاص حقوقی، مالیات بردرآمد‌ها و مالیات بر ثروت است که سهم این سه بخش تا پایان شهریور ماه سال جاری به ترتیب ۵/ ۳۲ درصد، ۲/ ۱۸ درصد و ۳ درصد بوده است. آمار منتشر شده نشان می‌دهد که مالیات اشخاص حقوقی در ۶ ماه نخست امسال، به حدود ۱۴۰ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به ۶ ماه نخست سال گذشته ۱/ ۱۲ درصد کاهش داشته است. این در حالی است که آمارها نشان می‌دهد رشد مالیات اشخاص حقوقی ۶ ماه نخست سال ۹۵ نسبت به مدت مشابه سال ۹۴ معادل ۸/ ۲۶ درصد بوده است. در نتیجه از میزان کاهش مالیات دریافت شده از اشخاص حقوقی می‌توان استنباط کرد که درآمدهای شرکت‌ها تا پایان شهریور ماه امسال با کاهش مواجه بوده است.

عملکرد مالیاتی دولت نشان می‌دهد که جمع مالیات‌های غیرمستقیم تا پایان تابستان سال ۹۵، مبلغ ۹/ ۱۹ هزار میلیارد تومان بوده که رشد ۶/ ۵ درصدی به نسبت مدت مشابه سال گذشته داشته است. آمارها نشان می‌دهد مبلغ تصویب‌شده برای مالیات‌های غیرمستقیم ۴/ ۳۰هزار میلیارد تومان بوده که به این ترتیب مبلغ محقق شده فاصله ۵/ ۱۰ هزار میلیارد تومانی دارد.

رشد عوارض خروج مسافران ایرانی

علاوه براین، گزارش منتشر شده نشان می‌دهد که دولت از بخش مالیات بر کالاها و خدمات نیز حدود ۸/ ۱۵ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کرده است که این مبلغ نیز رشد ۶/ ۶ درصدی نسبت به پایان تابستان ۹۵ داشته است. البته درآمد مالیاتی دولت از فروش فرآورده‌های نفتی با کاهش ۹/ ۱۶ درصدی درمدت مشابه همراه بوده است که با توجه به رشد فروش محصولات نفتی، می‌توان این‌گونه برداشت کرد که پرداخت مالیات این بخش به ۶ ماه دوم سال موکول شده است. اما نکته قابل توجه در زیرفصل‌های مالیات بر کالاها و خدمات، عو ارض خروج مسافر از مرزهای کشور است که بر اساس آمار منتشر شده درآمد دولت از این بخش تا پایان شهریور سال جاری ۱۹۰ میلیارد تومان بوده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۷/ ۲۴ درصدی را نشان می‌دهد. در حالی که عوارض خروج مسافر از مرزهای کشور در ۶ ماه ابتدایی سال ۹۵ نسبت به ۶ ماه نخست سال ۹۴، تنها ۶/ ۲ درصد افزایش را نشان می‌دهد. البته گزارش‌های مختلفی در مورد افزایش سفر ایرانیان به کشورهای همسایه منتشر شده است.

بخشی از گزارش وضعیت بودجه عمومی کشور به واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای اختصاص دارد که درآمدهای دولت از منابع حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی، منابع حاصل از فروش اموال منقول و غیرمنقول و واگذاری طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای را شامل می‌شود.  گزارش منتشر شده نشان می‌دهد منابع حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی در ۶ ماه نخست سال جاری حدود ۷/ ۴۴ هزار میلیارد تومان بوده است که نسبت به ۶ ماه ابتدایی سال گذشته حدود ۹/ ۸۱ درصد رشد داشته است. منابع حاصل از ارزش نفت خام نیز با رشد ۴/ ۶۷ درصدی به حدود ۵/ ۲۹ هزار میلیارد تومان رسیده است. علاوه بر این در این بخش، منابع حاصل از فروش داخلی میعانات گازی در ۶ ماه نخست امسال رشد ۲۰۸ درصدی داشته که بدین ترتیب بیش از دو برابر شده است.

کاهش پرداخت‌های عمرانی

گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد پرداخت‌های عمرانی دولت در ۶ ماه نخست امسال به رقم ۸/ ۷ هزار میلیارد تومان رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۴/ ۴ هزار میلیارد تومان کاهش یا به عبارتی رشد منفی ۳۶ درصد را ثبت کرده است. این در حالی است که براساس بودجه تصویب شده این مبلغ در ۶ ماه نخست سال جاری باید به رقم ۴/ ۳۶ هزار میلیارد تومان می‌رسیده که بدین ترتیب شکاف ۵/ ۲۸ هزار میلیارد تومانی را دارد.