دنیای اقتصاد: در اوج تنش آفرینی‌های آمریکا بر سر برجام و در شرایطی که اواخر هفته جاری نشست وزرای خارجه ایران و ۱+۵ در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار می‌شود، نشریه «فارن پالیسی» از احتمال دیدار رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا با محمدجواد ظریف در روزهای آینده خبر داد. به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از فارن پالیسی، چند منبع دیپلماتیک اعلام کردند رکس تیلرسون، این هفته برای شرکت در مذاکرات هسته‌ای با وزیر خارجه ایران و نماینده‌های دیگر قدرت‌های هسته‌ای شرکت خواهد کرد. این اولین بار است که یک نماینده ارشد دولت ترامپ با همتای ایرانی خود دیدار می‌کند. این اقدام تقریبا یک ماه قبل از برنامه ترامپ برای تصمیم‌گیری درباره تایید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای صورت می‌گیرد. همزمان پایگاه خبری المانیتور نیز خبر داده است که با توجه به اینکه بیستم سپتامبر موعد جلسه کمیسیون برجام است، واشنگتن در حال ارسال این پیام است که مواجهه و رودررویی ظریف و تیلرسون ابتکار وزارت خارجه آمریکاست و فرصتی طلایی برای دو کشور در جهت خروج از فضای متشنج و کاهش تنش‌ها محسوب می‌شود.

این در حالی است که یک مقام آگاه ضمن تایید برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح وزرای امورخارجه و با حضور وزرای خارجه ایران و کشورهای ۱+۵ و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حاشیه برگزاری هفتاد و دومین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، تاکید کرد: «برنامه‌ای برای دیدار دوجانبه میان محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان و تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا در این سفر وجود ندارد.»

همزمان، یک دیپلمات عالی‌رتبه ایران اعلام کرد نشست وزیران خارجه ایران و ۱+۵ در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار می‌شود. پس از اجرایی شدن برجام این برای دومین بار است که نشست وزیران خارجه ایران و ۱+۵ در نیویورک برگزار می‌شود، با این تفاوت که نشست قبلی در زمان دولت باراک اوباما بود که از توافق حمایت و بر اجرای آن تاکید داشت و این نشست در دوره ترامپ که مخالف برجام و طرفدار برهم زدن آن است، برگزار می‌شود.

این دیپلمات عالی رتبه ضمن تایید برگزاری نشست وزیران خارجه ایران و ۱+۵ در هفته جاری به «ایسنا» گفت: برگزاری این جلسه در نشست قبلی کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان و مدیران کل وزیران امور خارجه ایران و ۱+۵ در وین تصمیم‌گیری شده است و با توجه به حضور وزیران خارجه هفت کشور به علاوه رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در هفته جاری در نیویورک و در نهایت موافقت تمامی کشورها با برگزاری و مشارکت در آن، برگزار خواهد شد. او گفت که «ایران نیز با توجه به تخلفات آمریکا در ماه‌های اخیر در اجرای برجام بر ضرورت تشکیل چنین جلسه‌ای تاکید کرده بود.» سیدعباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی معاونان وزیر خارجه کشورمان و نیز پژمان رحیمیان معاون رئیس سازمان انرژی اتمی از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای به همراه تعدادی دیگر از کارشناسان برای شرکت در نهمین نشست کمیسیون مشترک برجام راهی نیویورک شده‌اند.

کمیسیون مشترک برجام به احتمال قوی روز سه‌شنبه در نیویورک برگزار خواهد شد و از سوی گروه ۱+۵ هلگا اشمید معاون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا که هماهنگ‌کننده مذاکره هسته‌ای از سوی ۱+۵ است به همراه معاونان و مدیران کل وزیران خارجه کشورهای ۱+۵ در این نشست شرکت خواهند کرد.

آمریکا در حالی در نشست وزیران خارجه ایران و ۱+۵ که به احتمال قوی چهارشنبه هفته جاری برگزار می‌شود، شرکت دارد که روز پنج‌شنبه برای یک دوره سه ماهه دیگر تعلیق تحریم‌هایش علیه ایران را در چارچوب برجام تمدید کرد. در عین حال آمریکا در حالی به اجرای کج دار و مریز برجام ادامه می‌دهد که فشارهایش بر ایران از ناحیه ادعاهای موشکی و مساله تروریسم و حقوق بشر ادامه دارد. دولت ترامپ در آخرین اقدام علنی خود علیه ایران و همزمان با تمدید دوباره تعلیق تحریم‌ها در چارچوب برجام، هفت فرد و دو شرکت ایرانی را به فهرست تحریم‌های ایران اضافه کرد. این شرکت‌ها به انجام فعالیت‌های خصمانه و کمک به برنامه موشکی ایران متهم شده‌اند. ترامپ پس از اعلام تمدید تعلیق تحریم‌های ایران که در برجام ذکر شده، مدعی شد ایران روح توافق را نقض کرده است. هیثر نوئرت، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد موضع این کشور در قبال توافق هسته‌ای اواسط اکتبر مشخص خواهد شد. کشورهای اروپایی از دولت دونالد ترامپ خواسته‌اند تا همچنان به توافق هسته‌ای با ایران پایبند باشد.

هرچند تاکنون ترامپ و دولتمردانش در عرصه سیاست خارجی و امنیت ملی مواضع آشکاری در مخالفت با برجام داشته‌اند، اما رفتار و رویکرد آنها در اجرای این توافق و نیز موافقت با برگزاری نشست وزیران خارجه ایران و ۱+۵ که در آن فرصت دیدار و گفت‌وگوی وزیران خارجه ایران و آمریکا و بیان مواضع رو در رو وجود دارد، نشان می‌دهد که توافق هسته‌ای به لحاظ سیاسی و حقوقی و بین‌المللی آن قدر محکم است که برای آمریکا خروج یک جانبه از آن هزینه‌های جدی و در سطحی وسیع خواهد داشت.

احتمال بحران دیپلماتیک میان آمریکا و اروپا

همزمان با این تحولات، یک شبکه آمریکایی گزارش داد که اقدام دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا برای لغو برجام می‌تواند به روابط واشنگتن با همپیمانان اروپایی این کشور لطمه بزند. به گزارش خبرگزاری فارس، شبکه ان بی سی آمریکا در گزارشی نوشت که ادامه وعده‌های دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا برای پاره کردن برجام احتمالا به روابط میان آمریکا و همپیمانان کلیدی اروپایی این کشور آسیب می‌زند. این گزارش با این مقدمه ادامه داد که ترامپ، نفرت خود از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ میان ایران و ۱+۵ را مخفی نکرده است و در مبارزات انتخاباتی خود، برجام را بدترین توافقی خواند که تاکنون حاصل شده است. روز پنج‌شنبه هفته گذشته، رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد: ما باید، مجموع فعالیت‌های ایران را در نظر بگیریم و اجازه ندهیم که دیدگاه ما تنها از منظر توافق هسته‌ای مشخص شود.» درحالی‌که دولت ترامپ تعلیق تحریم‌های تهران طبق برجام را تمدید کرده است، شبکه ان‌بی‌سی نیوز گزارش کرد که ترامپ قصد دارد در آستانه اولین حضور هفته آینده خود در مجمع عمومی سازمان ملل، سیاست جدیدی در قبال ایران اعلام کند. طبق این گزارش، گرچه اتفاق نظر گسترده‌ای در خصوص پایبندی ایران به برجام وجود دارد، برخی مقامات آمریکایی اشاراتی کرده‌اند مبنی بر اینکه ترامپ قصد دارد در گزارش ماه اکتبر خود، عدم پایبندی ایران به برجام را اعلام کند. نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان ملل اوایل ماه جاری میلادی اعلام کرد که توافق هسته‌ای ایران از آنچه وعده داده بود، فاصله دارد و ما وعده داده بودیم که به برنامه هسته‌ای ایران پایان دهیم اما آنچه در نتیجه این توافق حاصل شد، پایان برنامه هسته‌ای ایران نبود بلکه ایجاد یک توقف در آن بود. با این حال، دولت‌های اروپایی به شدت پشت برجام هستند و شرکت‌های اروپایی یکسری مشارکت‌هایی را درون ایران دنبال می‌کنند.

توماس رایت کارشناس سیاست خارجی آمریکا در اندیشکده بروکینگز تصریح کرد، بنابراین اگر ترامپ، از برجام کناره‌گیری کند، دیگر نمی‌تواند روی اتحادیه اروپا برای وضع مجدد تحریم‌های چندجانبه کارآمد به طوری‌که ایران را مجددا به میز مذاکره بازگرداند، حساب باز کند. رایت با اشاره به شکاف میان آمریکا و اتحادیه اروپا به دنبال حمله آمریکا به عراق به بهانه سرنگونی صدام حسین رئیس‌جمهور معدوم عراق تاکید کرد: «نتیجه احتمالا یک بحران دیپلماتیک خواهد بود که بدتر از بحران عراق در سال ۲۰۰۳ می‌شود.»