دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا از هر مسیری برای خروج از توافق هسته‌ای برود، آمریکا را منزوی خواهد کرد؛ چراکه دیگر طرف‌های توافق وی را همراهی نخواهند کرد. بازرسان هسته‌ای بین‌المللی با انتشار گزارش جدید خود کار دونالد ترامپ برای یافتن موردی از نقض توافق هسته‌ای از سوی ایران را پیچیده کردند. این بازرسان روز پنج‌شنبه تایید کردند که ایران به تعهداتش نسبت به توافق پایبند است. دونالد ترامپ هیچ تلاشی برای مخفی کردن اشتیاقش برای پاره کردن توافق هسته‌ای، با وجود مخالفت بسیاری از مقامات ارشدش در حوزه امنیت ملی نکرده است، اما گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کار را برای پیدا کردن استدلالی مبنی بر تخلف ایران از توافق بسیار سخت‌تر کرده است.

تایید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک هفته پس از آن انجام شد که رئیس‌جمهور ترامپ، نماینده‌اش در سازمان ملل را به وین فرستاد تا با مقامات ارشد آژانس درباره ایران گفت‌وگو کند. نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل، آژانس را تحت فشار قرار داد تا رویکرد خصمانه‌تری در قبال ایران اتخاذ کند. همچنین برخی مقامات دولت نیز گفته‌اند که آژانس باید خواستار دسترسی به سایت‌های نظامی ایران شود. هر چند، طبق توافق هسته‌ای، آژانس تنها می‌تواند در صورتی که یک شک معقول و منطقی بیابد که ایران در این سایت‌ها فعالیت‌های مرتبط هسته‌ای غیرقانونی انجام می‌دهد، دست به چنین کاری بزند. به گفته مقامات آمریکایی و آژانس، واشنگتن تاکنون فهرستی از مکان‌های مشکوک ارائه نداده است.

هیلی که شایعاتی درباره کاندیداتوری وی برای پست وزارت امور خارجه بعد از رکس تیلرسون وجود دارد، روز پنج‌شنبه هیچ اظهارنظری درباره گزارش‌ آژانس نکرد، اما پیش‌تر در بیانیه‌ای اعلام کرد که دولت مساله بازرسی را ادامه خواهد داد، هر چند ایرانی‌ها چند روز پیش از آن تاکید کردند که اجازه دسترسی به سایت‌های نظامی را نمی‌دهند.

اکنون سه گزینه پیش روی دونالد ترامپ برای تصمیم‌گیری درباره توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ که در ژوئیه ۲۰۱۵ حاصل شد، وجود دارد؛ اولین راه این است که ترامپ به سادگی توافق را پاره و اعلام کند که اگرچه ایران به متن توافق عمل می‌کند، اما روح توافق را با ادامه آزمایش‌های موشکی‌اش، پشتیبانی از گروه‌هایی که واشنگتن آنها را تروریستی می‌خواند و ادعای حضور در عراق و سوریه نقض می‌کند. توافق هسته‌ای تنها محدود به فعالیت‌های هسته‌ای ایران است اما ترامپ گفته است که این توافق برای جلوگیری از آنچه تهدید ایران خوانده است، کافی نیست.

البته مشکلات زیادی در پی این رویکرد وجود دارد. این کار به ایران اجازه می‌دهد تا اورانیوم را به اندازه‌ای که می‌خواهد غنی‌سازی یا پلوتونیوم تولید کند، این همان دلیلی است که رکس تیلرسون و مشاوران امنیت ملی آمریکا براساس آن، با خروج از توافق مخالفت کرده‌اند. این اقدام علاوه بر این، وجهه آمریکا را مخدوش خواهد کرد. روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان دیگر طرف‌های توافق هستند که همگی حمایت قوی خود را از توافق اعلام کرده و هشدار داده‌اند که اگر ترامپ از توافق خارج شود، آمریکا در این مساله منزوی خواهد شد.

گزینه دیگر این است که اعلام کند ایران به توافق پایبند نیست اما با این حال، توافق را حفظ کند. این کار مانع از رای کنگره برای وضع مجدد تحریم‌ها خواهد شد و احتمالا اختلاف با هم‌پیمانان را خنثی می‌کند یا دست‌کم به تاخیر می‌اندازد. گزینه سوم نیز ترتیب دادن آزمونی است که واشنگتن انتظار دارد تهران در آن شکست بخورد. در این روش، آمریکا با ارائه اطلاعاتی به آژانس، اتهاماتی را مبنی بر وجود فعالیت مرتبط هسته‌ای، از غنی‌سازی گرفته تا تحقیقات احتمالی مربوط به تسلیحات هسته‌ای در ایران مطرح خواهد کرد که اساس درخواست یک بازرسی است. هر چند مقامات می‌گویند تا به این حال چنین اطلاعات دقیقی به‌دست ترامپ نیامده است.

تحلیلگران سیاسی که زمانی فکر می‌کردند این توافق ممکن است دولت ترامپ را نجات دهد، اکنون کمتر خوشبین هستند. کلیف کوبجان، رئیس گروه اوراسیا، یک شرکت مشاوره ریسک سیاسی در واشنگتن گفت: دولت ترامپ خیلی ساده از توافق هسته‌ای خوشش نمی‌آید و در ماه‌های آینده نیز به دنبال یافتن راهی برای عدم تایید پایبندی ایران خواهد بود. یکی از این راه‌ها تاکید بر دسترسی آژانس به سایت‌های نظامی ایران است، موضوعی که جمهوری اسلامی تحملش نخواهد کرد. این توافق هنوز با مشکلاتی روبه‌رو است.

منبع: «ایسنا» به نقل از روزنامه نیویورک‌تایمز