ادامه سنگ‌اندازی آمریکا در مسیر برجام

دنیای اقتصاد: «بازرسی از تاسیسات نظامی ایران» دستور کار جدیدی است که واشنگتن، نیکی هیلی، سفیرش در سازمان ملل را مامور پیگیری آن کرده است. سفری که هفته گذشته هیلی به وین داشت و دیدارش با یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در همین رابطه بود. باوجودی‌که مقامات تهران بارها تاکید کرده‌اند که بازدید از تاسیسات نظامی جزو خطوط قرمز ایران است اما ایالات‌متحده آمریکا که سودای «نقض برجام از سوی ایران» را در سرمی‌پروراند با این بهانه‌جویی‌ها در نظر دارد تا فشارها را بر تهران افزایش دهد. در همین رابطه سفیر آمریکا در سازمان ملل روز جمعه سوم شهریور با تکرار ادعاهای بی‌پایه و اساس علیه ایران گفت که «اعتبار گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تنها به میزان دسترسی آن به سایت‌های ایران بستگی خواهد داشت.»

او نسبت به این مساله که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دسترسی به پایگاه‌های نظامی ایران را ندارند، ابراز نگرانی کرد و مدعی شد: «من به آژانس اطمینان دارم، ولی آنها با کشوری طرف هستند که تاریخ روشنی از دروغگویی و برنامه‌های مخفی هسته‌ای پشت سرش دارد.»

هیلی در حالی این سخنان را در رابطه با ایران بیان می‌کند که همزمان با انعقاد برجام، پرونده پی‌ام‌دی یا همان مطالعات ادعایی علیه ایران نیز بسته شد و در همان مقطع مشخص شد که ایران هیچ برنامه پنهانی در سایت‌های نظامی‌اش ندارد. همچنان که در آذر ۹۴ محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران در گفت‌وگویی ضمن اعلام مختومه شدن پرونده پی‌ام‌دی گفت: «سرانجام شورای حکام پس از ۱۲ سال، با اذعان به تکمیل نقشه راه بین ایران و آژانس، بسته شدن پرونده موسوم به پی‌ام‌‌دی را با استفاده از عبارت صریح close consideration در بند ۹ قطعنامه خود اعلام کرد.» اما امروز آمریکا با توسل به یک ادعای قدیمی باز در نظر دارد که ایران را وارد یک بازی جدید کند. این در شرایطی است که مقامات ایران به‌ویژه وزیر امور خارجه بارها تاکید کرده‌اند که تهران در زمین آمریکا بازی نخواهد کرد.

نیکی هیلی در ماموریتی که به وی داده شده از آژانس درخواست کرد که از تمام اختیارات خود استفاده کند تا اطمینان یابد که ایران به توافق اتمی تیرماه ۱۳۹۴ پایبند بوده است و پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را راستی‌آزمایی کند. به گزارش خبرگزاری فارس، سفیر آمریکا پس از بازگشت از وین، مقر آژانس، در یک کنفرانس خبری در نیویورک گفت: «آژانس برنامه راستی‌آزمایی بسیار قدرتمندی در ایران دارد. از شنیدن کارهایی که آنها انجام می‌دهند، خرسند شدم، اما آژانس با همه محاسنی که دارد تنها به اندازه‌ای معتبر است که به آنها اجازه داده شود، آنچه می‌خواهند را مشاهده کنند. ایران علنا اعلام کرده که اجازه دسترسی به مراکز نظامی‌اش را نمی‌دهد، ولی برجام تفاوتی بین مراکز نظامی و غیرنظامی قائل نشده است.»

این مقام آمریکایی همچنین مدعی شد که مراکز اعلام‌نشده متعددی در ایران وجود دارند که تاکنون از آنها بازرسی به عمل نیامده و مشکل اینجا است.

در ادامه نماینده آمریکا در سازمان ملل تاکید کرد: «ما آژانس را ترغیب می‌کنیم برای راستی‌آزمایی پایبندی ایران از تمامی اختیاراتش استفاده کرده و تمامی زوایای ممکن را مورد بررسی قرار دهد. ما در این فرآیند از آژانس حمایت می‌کنیم.»

هیلی هفته گذشته در سفر به وین، با یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دیدار و درباره نظارت این نهاد بر برنامه هسته‌ای ایران و اجرای توافق اتمی با او گفت‌وگو کرد. او روز چهارشنبه گذشته پس از این دیدار گفت، واشنگتن می‌خواهد اطمینان یابد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از منابع و امکانات کافی برای راستی‌آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای ایران برخوردار است.

سفیر ایالات‌متحده همچنین «اعتبار، حرفه‌ای بودن و جدیت» آژانس در نظارت بر فعالیت‌های ایران و راستی‌آزمایی آن را ستایش کرده اما در عین حال گفته است گزارش‌های آژانس تنها زمانی می‌تواند درست باشد که بازرسان آن بتوانند به مواردی که ایران تعهد داده است، دسترسی داشته باشند. سفر هیلی به مقر آژانس و گفته‌های او، اما اعتراض وزیر خارجه ایران را به دنبال داشت که روز چهارشنبه در قالب نامه‌ای‌ سرگشاده‌ به یوکیا آمانو و فدریکا موگرینی منتشر شد.ظریف این سفر و گفت‌وگوی سفیر آمریکا در سازمان ملل با یوکیا آمانو درباره تعهدات ایران را «مغایر با برجام» دانست، چرا که به گفته او هدف از این سفر تحت فشار قرار دادن ایران درخصوص پایبندی تهران به توافق هسته‌ای عنوان شده است.

البته همان‌طور که اشاره شد سفر هیلی به وین بخشی از برنامه دولت دونالد ترامپ برای بازبینی توافق هسته‌ای با ایران توصیف شده است که در زمان ریاست‌جمهوری باراک اوباما به دست آمد. رئیس‌جمهوری جدید آمریکا در زمان کارزار انتخاباتی‌اش، این توافق را «فاجعه» خوانده بود. از سوی دیگر سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه نیز پیش‌تر در گفت‌وگویی درخصوص مکانیزم بازدید از سایت‌های نظامی ایران گفته بود: « اگر آژانس درخواست بازدید از سایت‌های نظامی را داشته باشد، یک مکانیزمی دارد و باید دلایل و مدارک ارائه کند و خیلی مراحل نیاز دارد. ما هم اعلام کرده‌ایم ملاحظات خود را داریم و اینگونه نیست که به آژانس اجازه دهیم.»