دنیای اقتصاد: ابراهیم رئیسی، تولیت آستان قدس رضوی با انصراف از حضور در هیات نظارت بر انتخابات، کاندیداتوری خود در انتخابات ۹۶ را اعلام کرد. حالا می‌توان گفت که رقابت‌های انتخاباتی میان اصولگرایان، اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان وارد روند تازه‌ای شده است. روز پنج‌شنبه ابتدا عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان از پذیرش درخواست استعفای سیدابراهیم رئیسی از هیات مرکزی نظارت بر انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری و میان دوره مجلس شورای اسلامی خبر داد. همزمان در دومین نشست جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی (جمنا) ۵ نامزد نهایی این جبهه با رای اعضا مشخص شدند که از بین آنها ابراهیم رئیسی، با اکثریت آرا (۲۱۴۷ رای) بیشترین رای را به دست آورد. پس از او به ترتیب علیرضا زاکانی با ۱۵۴۶ رای، مهرداد بذرپاش با ۱۴۰۴ رای، محمدباقر قالیباف با ۱۳۷۳ رای و در نهایت پرویز فتاح با ۹۹۴ رای انتخاب شدند.

انتخاب رئیسی به‌عنوان نفر اول لیست جمنا در شرایطی صورت گرفته که به گفته مرضیه وحید دستجردی، سخنگوی جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی درباره حضور رئیسی در لیستشان و کاندیداتوری او گفته بود: «حجت‌الاسلام رئیسی خودش را برای کاندیداتوری پیشنهاد نکرده است؛ بلکه کاندیداتوری ایشان از سوی مردم و مجمع عمومی صورت گرفت است.» او همچنین تصریح کرده بود که رئیسی ساز و کار جمنا را امضا نکرده، اما به جمعی که به او رای داده‌اند، ابراز ارادت کرده است. پیش از این نیز برخی از خبرها حاکی از آن بود که رئیسی حاضر نشده تعهد نامه «جمنا» را امضا کند و صرفا گفته شاید نسخه خود از تعهدنامه یا میثاق‌نامه‌ای را مطرح و امضا کند. با تمام اینها حالا ابراهیم رئیسی نامزد جدی اصولگراها در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۶ است و همین امر ۴ تحلیل متفاوت را در شرایط پیش رو متصور می‌سازد. نخست آنکه اهمیت حضور رئیسی آنقدر جدی است که بسیاری کاندیداتوری او را پدیده قابل توجه انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری توصیف می‌کنند و معتقدند حضور او می‌تواند از یک‌سو پیامی جدی برای اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان باشد؛ چراکه تا این لحظه تنها رقبای انتخاباتی حسن روحانی به‌عنوان تنها کاندیدای جدی جریان اصلاح‌طلب و اعتدالگرا، محمدباقر قالیباف و سعید جلیلی بوده‌اند که در دوره گذشته نیز از حسن روحانی شکست خورده بودند، اما با پا گذاشتن ابراهیم رئیسی به گردونه انتخابات، رقابت‌های انتخاباتی برای ورود به ساختمان پاستور شکل جدی‌تری به خود خواهد گرفت. دوم آنکه صرف‌نظر از این تعابیر برخی نامزدی رئیسی را برگ برنده‌ای برای اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان می‌دانند که روحانی می‌تواند از آن استفاده کند. به باور این افراد ابراهیم رئیسی به‌دلیل گمنام بودنش و نداشتن سابقه اجرایی به تنهایی قادر نیست در مناظره‌های انتخاباتی برگی برنده برای پیروزی رو کند از این رو باید افرادی چون قالیباف را در کنار خود داشته باشد. از این منظر نامزدی رئیسی را موجب سرازیر شدن آرای منفی او به سبد روحانی می‌دانند. در تحلیل سوم که در نقطه‌نظر مخالف نظر قبلی قرار دارد، برخی پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری را با حضور ابراهیم رئیسی دشوار توصیف می‌کنند. آنها معتقدند رئیسی به‌دلیل پشتیبانی احتمالی بسیاری از روحانیون و تشکل‌ها می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر آرای مردم داشته باشد. در تحلیل چهارم برخی بر این نظرند که نامزدی رئیسی به‌عنوان یک اصولگرا به‌دلیل عملکرد بد این جریان در دوران محمود احمدی‌نژاد و آثار سوءاقتصادی و اجتماعی که در کشور گذاشت، موجب می‌شود بخش قابل‌توجهی از آرای اصولگرایان، در کنار اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان به سبد رای حسن روحانی ریخته شود. در مجموع می‌توان گفت که اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان به پیروزی خود در این انتخابات با‌وجود برخی مسائل امید بیشتری دارند و اصولگرایان که با تعدد کاندیدا روبه‌رو هستند همچنان نگران شکسته شدن آرای رئیسی از سوی دیگر کاندیداهای این جریان هستند.

تصمیم جلیلی برای ورود مستقل

فارغ از این تحلیل‌ها، نشست روز پنج‌شنبه جبهه مردمی نیروهای انقلاب نشان داد که اعضای این جبهه همچنان نگران حضور انتخاباتی سعید جلیلی به‌طور مستقل هستند. این نگرانی به حدی بود که عزت‌الله ضرغامی، رئیس سابق سازمان صدا و سیما، و عضو جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی طی سخنانی در دومین مجمع ملی جبهه با اشاره به کنار‌ه‌گیری سعید جلیلی از سازوکار جمنا گفت: اگر جلیلی نگران ساز و کار جمناست به این نگرانی توجه کنیم؛ چراکه آقای جلیلی یک نیروی انقلابی است که من شخصا به وی ارادت دارم و شما نیز ایشان را قبول دارید پس باید در آستانه انتخابات فضایی ایجاد کنیم که همین آقای جلیلی با ما همراه‌تر شود و مواظب باشیم خطای راهبردی نکنیم تا به جلیلی‌ها اضافه شود. ضرغامی در حالی این سخنان را بیان کرد که سعید جلیلی در جلسه حضور نداشت و براساس برخی خبرها به‌دلیل امضا نکردن تعهدنامه جمنا، نامش از لیست نامزدهای مورد نظر این جبهه خط خورده بود. هر چند این خبر از سوی مهدی چمران، عضو شورای مرکزی جبهه مردمی نیروهای انقلاب تکذیب شد و او در گفت‌وگو با «ایرنا» ضمن تایید عدم امضای میثاق‌نامه جمنا از سوی جلیلی گفت که «آقای جلیلی حذف نشدند، بلکه خودشان نیامدند.» در همین حال یکی از نزدیکان سعید جلیلی به «ایسنا» گفته است که تصمیم قطعی برای حضور جلیلی در انتخابات ریاست‌جمهوری ان‌شاءالله این هفته مشخص می‌شود. او همچنین تاکید کرده که «جلیلی اصلا از اول وارد مکانیزم جمنا نشد و اگر هم تصمیم به حضور یا عدم حضور در انتخابات بگیرد، آن تصمیم مستقل خواهد بود.»

انصراف فتاح

از سوی دیگر از بین ۵ نامزد نهایی جمنا، نام محمدباقر قالیباف شهردار تهران و پرویز فتاح رئیس کمیته امداد نیز به چشم می‌خورد؛ اولی یعنی قالیباف روز چهارشنبه در بیانیه‌ای تلویحا از نامزدی انصراف داد و فتاح نیز روز پنج‌شنبه با صدور اطلاعیه‌ای یک‌بار دیگر حضورش در انتخابات ریاست‌جمهوری را رد کرد. رئیس کمیته امداد و ابراهیم رئیسی غایبان مجمع دوم جبهه مردمی نیروهای انقلاب بودند. البته از بین آنها رئیسی با صدور پیامی علت غیبت خود در این مراسم را وقوع زلزله در شهر مشهد عنوان کرد و صولت مرتضوی شهردار مشهد را به‌عنوان نماینده خود راهی نشست مذکور کرد تا بر کاندیداتوری رئیسی در انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری تاکید کند. به گزارش «ایسنا» مرتضوی گفت: رئیسی با اعلام انصراف از هیات نظارت بر انتخابات ریاست‌جمهوری رسما پذیرش داوطلبی خود را اعلام کرد. هرچند همان روز یک منبع آگاه از دفتر حجت‌الاسلام رئیسی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس اعلام کرد که وی سخنگویی برای اعلام نامزدی انتخاباتی در این همایش نداشته است و تصمیم خود را درباره شرکت در انتخابات در وقت مقتضی بی‌واسطه با مردم در میان خواهد گذاشت. همچنین حمیدرضا ترقی از اعضای حزب موتلفه اسلامی در کانال تلگرامی خود نوشت که شنیده می‌شود آیت‌الله‌رئیسی با شعار دولت کار و کرامت به صحنه انتخابات وارد می‌شود. از سوی دیگر به گزارش «ایرنا» محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در پیامی به دومین مجمع ملی جبهه نیروهای انقلاب اسلامی گفت: تصمیمی برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست‌جمهوری ندارم، اما از هر تصمیم «جمنا» حمایت می‌کنم. همچنین به گزارش انتخاب بعد از انتشار بیانیه فتاح برای کنار‌ه‌گیری از انتخابات، ظاهرا حمیدرضا حاجی بابایی نفر ششم لیست جمنا در رای‌گیری روز پنج‌شنبه جایگزین فتاح شده که او نیز ظاهرا کنار‌ه‌گیری کرده است. حالا باید در انتظار تصمیم نهایی جبهه مردمی نیروهای انقلاب برای تعیین نامزد نهایی‌شان برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری باشیم. براساس آنچه مهدی چمران عضو شورای مرکزی جبهه مردمی نیروهای انقلاب در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر گفته است، پنج نامزد جمنا وقتی به گزینه نهایی رسیدند، از فرد نهایی حمایت خواهند کرد و رقابتی بین این پنج نامزد نخواهد بود. آیت‌الله موحدی‌کرمانی، دبیرکل جامعه روحانیت مبارز نیز در نشست روز پنج‌شنبه جمنا با بیان اینکه باید بهترین را انتخاب کنیم و یکی از ملاک‌های بهتر بودن این است که رئیس‌جمهوری انتخاب کنیم که صددرصد مطیع رهبر‌ باشد، گفت: کاندیداهای جمنا باید به یک نفر برسد.

میرسلیم نامزد موتلفه

نام «مصطفی میرسلیم» نامزد حزب موتلفه اسلامی نیز هر چند در فهرست نامزدهای برتر جمنا قرار نگرفت، اما براساس خبرها او در روزهای آتی در سازوکاری جدا از جمنا، در انتخابات ۹۶ وارد خواهد شد؛ چراکه به گفته اسدالله بادامچیان قائم‌مقام حزب موتلفه اسلامی، موتلفه همچنان روی کاندیدای خود مصر است.