دنیای اقتصاد: محمد‌تقی احمدی، رئیس هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو، به ارائه گزارش مقدماتی درباره این حادثه پرداخت و به شبهه «وقوع انفجار» در این ساختمان پاسخ داد. او با اشاره به اینکه در بعضی‌ از تصاویر گفته‌ می‌شود «صدا‌های انفجار و حباب‌های آتش» وجود داشته ‌است، گفت: بررسی‌های ما نشان می‌دهد این صدا‌ها در فروریزش دوم و سوم که همراه با پرتاب اشیا بوده، به احتمال «قریب به یقین» به دلیل «سقوط ناگهانی» سقف و رها شدن بخش‌هایی از آن روی یکدیگر بوده‌ و آثاری از انفجار در پلاسکو یافت نشده است.

رئیس دانشگاه تربیت مدرس و رئیس هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو به ابهامات انفجار پلاسکو پاسخ داد. به گزارش «ایسنا» محمد‌تقی احمدی، رئیس هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو در نشستی خبری افزود: «هیات بررسی حادثه پلاسکو با تشکیل ۶ کمیته تخصصی کار خود را از یازدهم بهمن آغاز کرد و امیدواریم به‌موقع و در همان دو ماه گزارش نهایی را عرضه کنیم.» او ادامه داد: «تاکنون حدود ٨٠ درصد پیشرفت داشته‌ایم و همه کمیته‌های تخصصی اعم از مهندسی سازه، آتش، حقوقی، اجتماعی، مدیریت بحران، بیمه و... کار خود را با گزارش‌های تخصصی انجام داده‌اند و در حد ٩٥ درصد گزارش‌های تخصصی آماده شده است.»

رئیس هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو با بیان اینکه در این کمیته‌ها حدود ١٢٠ همکار داشتیم، گفت: «خیلی از این کارها جنبه علمی و مهندسی و خیلی‌ها جنبه اجتماعی داشته‌اند.» احمدی با بیان اینکه با ٢٧ سازمان و شخصیت حقوقی روبه‌رو بودیم و آنها را طرف سوال قرار دادیم، تصریح کرد: «با بسیاری از مسوولان ارشد این سازمان‌ها مصاحبه حضوری و مستقیم داشتیم تا نظرات‌شان را باواسطه و مستقیم بشنویم.» او شهرداری تهران، بنیاد مستضعفان، وزارت راه و شهرسازی و... را جزو این سازمان‌ها اعلام کرد و گفت: «وزارت اطلاعات نیز در زمینه مسائل امنیتی و بررسی‌های امنیتی با ما همکاری داشتند و به ما کمک کردند برخی مسائل و شبهات برایمان شفاف‌تر شود. با قوه قضائیه و دادستانی تهران هم تعاملاتی داشتیم که ادامه دارد و تصمیم گرفتیم کار تلفیق را انجام دهیم و اگر یافته جدیدی اضافه شد، اعلام خواهیم کرد.» رئیس هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو اظهار کرد: «گزارشی از سوی گروه معماران ١١سپتامبر در بروکلین به زبان انگلیسی و خطاب به ما ارسال شده که در آن مقایسه‌ای شده بین حادثه پلاسکو و ١١ سپتامبر و ما این گزارش را بررسی کردیم؛ اما با بررسی‌های کاملی که صورت گرفت مشخص شد که گزارش کاملی نیست و تفاوت‌ها در آن زیاد است و به‌طور قاطع می‌گوییم این گزارش قابل استناد و مستند نیست.» احمدی درباره علت‌یابی و نحوه گسترش آتش و ریزش ساختمان نیز گفت: «در این زمینه با گروه‌های فنی و تخصصی توانمندی امکان تعامل برقرار شده و با استفاده از نقشه‌های محدودی که قبل از ریزش داشتیم و نقشه‌هایی که به شیوه‌های فنی و... ایجاد شد، به نقشه‌های قابل اعتمادی رسیدیم که بتوان به‌صورت مدل‌سازی ریاضی، شروع آتش، گسترش، دمای بالا و... را تحلیل کرد. ما به اعتماد خوبی رسیدیم که این مدل شبیه همان شرایط حقیقی بود.» رئیس دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: «فروریزش ساختمان در سه مرحله بود، مرحله اول در سقف طبقات دهم و یازدهم به‌صورت محدود در سمت شمال ساختمان، مرحله دوم حدود یک ساعت بعد، فروریزش نیمه شمالی ساختمان از بالاترین طبقات تا همکف به‌صورت سریع و در نهایت فروریزش باقی‌مانده ساختمان حدود ٢٠ دقیقه بعد.» احمدی ادامه داد: «شروع آتش بر اثر یک سهل‌انگاری در واحد ١٠ تا ١٢ و فروشگاهی به نام نسترن آغاز شده و این مساله با تاخیر به آتش‌نشانی اطلاع‌رسانی شده بود و با توجه به مواد اشتعال‌زا سریع گسترش یافته بود و این شروع تقریبا قطعی به نظر می‌رسد؛ اما جزئیاتش که عمدی بوده یا سهوی و... بماند و ما وارد نمی‌شویم تا قوه قضائیه در تحقیقاتش به آن رسیدگی کند.»

پاسخ به شبهه انفجار

او درباره شبهه انفجار ساختمان نیز گفت: «در بعضی از عکس‌ها و فیلم‌ها نیز گفته می‌شود صداها و حباب‌هایی وجود داشته است. از حدود نیم‌ساعت قبل از ریزش ساختمان، صداهایی شبیه انفجار یکی پس از دیگری شنیده شده و بسیاری از آتش‌نشانان هم این گمان را داشتند که شاید به‌خاطر کپسول‌های گاز و... بوده است.» احمدی اظهار کرد: «بررسی‌های ما نشان می‌دهد این صداها در فروریزش دوم و سوم که همراه با پرتاب اشیا بوده، به احتمال قریب به یقین به‌دلیل سقوط ناگهانی سقف‌ها و رهاشدن بخش‌هایی از آنها روی یکدیگر بوده و چون ساختمان از نظر بار قائم در شرایط عادی نبوده و اضافه‌بار داشته، با وقوع آتش و نرم‌شدن فولاد و کاهش تحمل اسکلت فولادی، این سقف‌ها به‌صورت قطعات بزرگ سقوط می‌کردند و صدای برخورد شدید و فشار سنگین ناشی از تراکم هوای بین طبقات به‌صورت موج انفجار قطعات را از پنجره به بیرون پرتاب می‌کرد. این موضوع جدیدی نیست و در بسیاری از فروریزش‌ها دیده شده است، حتی حباب آتشی که از پنجره به بیرون آمد هم قابل توجه است، ضمن اینکه آثار انفجاری هم در این ساختمان یافت نشد.»

پلاسکو تا سال ٩٠ به‌طورکامل بیمه بود

رئیس هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو با بیان اینکه به ابتکار هیات‌مدیره پلاسکو این ساختمان تا سال ٩٠ به‌طور‌کامل در برابر حریق بیمه بود، گفت: «از آن سال به بعد شرکت بیمه به‌دلیل شواهدی که دیده، منصرف شده است. مساله دیگر مسوولیت سازمان‌هایی مانند شهرداری تهران، آتش‌نشانی، مدیریت بحران و... است که در اجرای مسوولیت‌های خود ابهاماتی داشتند و با توجه به آیین‌نامه‌ها و... ابهاماتی بود که چقدر می‌توانند در این زمینه موثر باشند و این نظام ناقص مسوولیت‌پذیری را نشان می‌دهد و بیشتر سازمان‌ها احساس دیگری داشتند که سازمان دیگری مسوولیت دارد و امیدواریم نظام مسوولیت در آینده شفاف‌تر بیان شود.» احمدی در ادامه سخنانش ابراز امیدواری کرد در نیمه اول ٩٦ گزارش را تقدیم رئیس‌جمهوری کنند تا از سوی رئیس‌جمهوری به‌صورت مفصل استفاده شود. رئیس دانشگاه تربیت مدرس در پاسخ به سوالی درباره علت حادثه گفت: «درباره علت و اینکه چه کسی با چه مکانیزمی این حادثه را رقم زد ابزاری نداشتیم جز استفاده از صحبت‌های افرادی که آنجا بودند و اخیرا هم قوه قضائیه با استناد به اقرار دو کارگر آن را اعلام کرد که دو کارگر پس از اتصالی سیم برق غیرمجاز ترسیده بودند و فکر می‌کردند می‌توانند با کمک دیگران آن را اطفا کنند و به‌همین‌دلیل فرصت طلایی را از دست دادند.» او ادامه داد: «اکثر تلفات جانی این حادثه از میان آتش‌نشانان بود، آتش‌نشانان فداکار ما در شرایطی که پله اضطراری و راه فرار و... وجود نداشت از جان خود مایه گذاشته و کمبودها را با جان خود جبران کردند. شاید اگر این حادثه در کشوری دیگر رخ داده بود در دقایق پایانی آتش‌نشانان خودشان را نجات می‌دادند اما آتش‌نشانان ما فداکاری کردند.» او تصریح کرد: «اما درمجموع زمان تخلیه و کنترل جمعیت به صورت موفقیت‌آمیز نتیجه داد.»

جزئیات دیدار هیات ویژه پلاسکو با قالیباف

او در پاسخ به سوال دیگری، درباره جزئیات دیدار هیات ویژه با شهردار تهران اظهار کرد: «به‌خاطر گرفتاری‌هایی که شهردار تهران داشتند، این جلسه با تاخیر برگزار شد اما در فضایی صمیمانه برگزار شده و نزدیک به سه ساعت و نیم به طول کشید. شهردار تهران و معاونانشان کمال توجه را به این موضوع داشته و در تعامل با هیات بودند و ما از پاسخ‌هایی که از ایشان دریافت کردیم به نتایج بهتری دست یافتیم که در گزارش نهایی اعلام خواهد شد.» وی در پاسخ به سوالی دیگر درباره اعلام دو کارگر به‌عنوان مقصر این حادثه گفت: «آن دو نفر خطایی را مرتکب شدند و ممکن است افراد دیگری هم این خطا را مرتکب شده بودند؛ اما حالا اقدام اینها باعث این حادثه شد که باید پاسخگوی مسوولیت و خطای خود باشند اما اگر آن سازمان‌ها و نهادهای مسوولی که در این زمینه مسوولیت داشتند، به‌موقع و به‌درستی به مسوولیت خود عمل می‌کردند، قطعا یک آتش‌سوزی محدود می‌توانست کنترل شود و به یک فاجعه تبدیل نشود.» احمدی با اشاره به بررسی‌ای که هیات ویژه درباره فرهنگ ایمنی با همکاری ایسپا انجام داده است، گفت: «از حدود چهارهزار و ٦٠٠ واحد، سنجشی انجام شد که نشان داد ٨١ درصد هیچ‌گونه آموزش ایمنی مشخصی در طول عمر خود ندیده‌اند. حدود ٧٤ درصد مردم به یاد ندارند از رسانه‌ها اعم از صداوسیما و خبرگزاری‌ها و...‌ برنامه‌های آموزشی دیده باشند. حدود ٦٣ درصد خانه‌ها و واحدهای مسکونی هیچ‌گونه ابزار اطفای حریق در دسترس ندارند، حدود ۶/۷ درصد خانه‌ها ابزار اعلام حریق دارند و فقط ٢٩ درصد واحدهای مسکونی ما کپسول آتش‌نشانی داشته و تنها ۴/۵ درصد واحدهای ما در مجاورت شیلنگ و باکس آتش‌نشانی قرار دارند.» به گفته رئیس دانشگاه تربیت مدرس، سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه ایمنی بسیار کم است و حتی در رسانه‌ها و مطبوعات هم صفحه‌ یا بخشی که به صورت حرفه‌ای به ایمنی بپردازد، نداریم و ژورنالیسم ایمنی و حوادث در مطبوعات ما غایب است. او درباره شرایط ایمنی ساختمان پلاسکو نیز گفت: «شرایط پلاسکو با توجه به شرایطی که مهندسان وقت برایش طراحی کرده ‌بودند، می‌توانست ادامه داشته باشد اما نباید فعالیت آن تغییر می‌کرد.»

ضرورت حضور افسر ایمنی در شبه پلاسکوها

احمدی با تاکید بر اینکه مجموعه‌هایی مانند پلاسکو حداقل یک افسر ایمنی باید داشته باشند، گفت: «این فرد با تیم ایمنی دستورالعمل‌های ایمنی ساختمان را ابلاغ خواهد کرد و در استخدام مدیریت همان مجموعه خواهد بود.» احمدی درباره اعلام تعداد جان‌باختگان این حادثه نیز گفت: «ما چندان وارد این موضوعات نشده‌ایم اما احتمال کمی وجود دارد که یک یا دو نفر دیگر در این حادثه جان باخته باشند که بررسی‌ها از سوی نهادهای مربوطه در حال انجام است.»