موضع شفاف وزیر خارجه ترامپ درباره برجام رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا

دنیای اقتصاد: وزیرخارجه فرانسه پس از دیدار با همتای آمریکایی‌اش از «اختلاف‌نظر فاحش» میان پاریس و واشنگتن بر سر مساله برجام خبر داده و گفته که نسبت به موضع دولت جدید آمریکا در قبال توافق هسته‌ای مبنی بر«بازبینی» این توافق نگران است در عین حال رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه جدید ایالات‌متحده آمریکا که پس از جان‌کری وزیر خارجه دولت اوباما این سمت را بر عهده گرفته است ضمن تکذیب این مساله گفته است که او چنین نظری نداشته است.

تیلرسون در نخستین اظهارنظر رسمی درباره برجام گزارش‌ها مبنی بر قصد وی برای نابود کردن توافق هسته‌ای را تکذیب کرد. رکس تیلرسون و ژان‌مارک آیرو، وزیرخارجه فرانسه روز پنج‌شنبه در حاشیه نشست وزیران خارجه کشورهای گروه بیست در شهر بن آلمان با هم دیدار داشتند که پس از آن آیرو گفت که دیدگاه پاریس و واشنگتن در قبال توافق هسته‌ای ایران آشکارا متفاوت است و واشنگتن می‌خواهد که این توافق را مورد بازبینی قرار دهد و ملغی کند. اما وزیر امورخارجه آمریکا گفت که برداشت همتای فرانسوی‌اش مبنی بر قصد وی برای پاره‌کردن توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ صحیح نبوده است. به گزارش «ایسنا» آیرو پس از این دیدار به خبرنگاران گفت که با همتای آمریکایی خود درخصوص توافق هسته‌ای گفت‌وگو کرده و آنها اختلاف‌نظری آشکار در این زمینه دارند. وی همچنین یادآور شد که از سخنان تیلرسون این‌گونه برداشت کرده است که آمریکایی‌ها قصد دارند برجام را از ابتدا مورد بازبینی قرار دهند و می‌خواهند آن را نقض کنند. اما تیلرسون در واکنش به این اظهارات، ضمن تکذیب آن، گفت که واشنگتن قصد پاره کردن یا لغو برجام را ندارد. پیش‌تر تیلرسون مواضع خود در قبال برجام را بیان کرده بود. تیلرسون که چندی پیش در جلسه پرسش و پاسخ کمیته روابط‌خارجی سنای آمریکا حاضر شده بود، با تاکید بر این موضوع که خواستار لغو کامل توافق هسته‌ای با ایران نیست، گفت که «بررسی کامل» آن را صلاح می‌داند اما او وعده نداده است که برجام را پاره خواهد کرد. وزیرخارجه آمریکا همچنین مدعی شده بود که نظام راستی‌آزمایی و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را افزایش خواهد داد تا اطمینان حاصل شود که این کشور توافق را نقض نمی‌کند و اگر تهران توافق را زیر پا بگذارد باید پاسخگو باشد و مجازات شود. این ادعاها در شرایطی مطرح می‌شود که مقامات ایران بارها اعلام کرده‌اند در پی تولید و ساخت سلاح هسته‌ای نیستند. در عین حال دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا نیز بارها به این توافق حمله کرده و از جمله در کارزار انتخاباتی خود گفته بود که در صورت پیروزی در انتخابات این توافق را پاره می‌کند. ایران اما تاکید دارد که اجازه بازبینی در توافق هسته‌ای را نمی‌دهد و اساسا این توافق، توافقی چندجانبه است و نه توافقی دوجانبه با آمریکا. در این میان مقامات اتحادیه اروپا نیز با حمایت از توافق هسته‌ای می‌گویند که دولت جدید آمریکا نمی‌تواند این توافق را لغو کند. ایران و شش قدرت جهانی در تیرماه سال گذشته بر سر حل‌وفصل فعالیت‌های هسته‌ای تهران به توافق رسیدند که برنامه جامع مشترک (برجام) یا توافق وین نام گرفته است.

نگرانی‌های پاریس

همچنین وزیر امورخارجه فرانسه طی سفری که اواسط بهمن ماه به تهران داشت، نگرانی‌هایش را نسبت به هرگونه بازبینی برجام از سوی آمریکا اعلام کرده بود. ژان مارک آیرو در آن سفر و طی دیداری که با محمدجواد ظریف، همتای ایرانی خود داشت برجام را نشانه دیپلماسی موفق دانست و گفت که فرانسه مایل است با شفافیت در اجرای کامل آن حضور داشته باشد. به گزارش «ایسنا» او همچنین مخالفت فرانسه را با هرگونه ابتکاری که برخلاف رویه برجام باشد، اعلام کرد و گفت:«اگر قرار باشد ترامپ به مذاکرات مجدد در موضوع هسته‌ای برسد ما آن را اصلا قبول نداریم. مواضع ترامپ را موردتوجه قرار داده‌ایم و نگرانی‌هایی نسبت به این مواضع داریم. منتظریم ببینیم چه پیش می‌آید اما محتاط و مراقب هستیم.» ظاهرا آیرو در دیدار روز پنج‌شنبه با تیلرسون نیز این نگرانی‌ها را منتقل کرده و گفته است: «غیرممکن و غیرطبیعی است درباره توافقی که با سختی به‌دست آمده، مجددا بحث و گفت‌وگو انجام شود.» او افزود: «این توافق باید به‌طور کامل از سوی ایران مورد متوجه باشد، اما این غیرممکن است، توافقی که با سختی به‌دست آمده دوباره به بحث و گفت‌وگو گذاشته شود. فکر می‌کنم در اینجا یک اختلاف نظر وجود دارد.»

ترامپ: برنامه‌ام درباره ایران را علنی نمی‌کنم

همزمان با این تحولات رئیس‌جمهوری آمریکا گفته است که اگر برنامه‌ای برای مواجهه با ایران داشته باشد، آن را علنی نمی‌کند. به گزارش «ایسنا» دونالد ترامپ، در یک نشست خبری در کاخ سفید در پاسخ به سوالی درباره برنامه‌های دولت درخصوص ایران، کره شمالی و روند مبارزه آمریکا با تروریسم در خاورمیانه، گفت که او قصد ندارد از پیش برنامه‌های دولت در این زمینه را اعلام کند. براساس گزارش پایگاه اینترنتی کاخ‌سفید، ترامپ گفت: «من مجبور نیستم درباره اینکه می‌خواهم چه کاری با کره‌شمالی انجام دهم، توضیح ارائه کنم. من همچنین مجبور نیستم درباره برنامه‌ها در قبال ایران توضیح دهم. می‌دانید چرا؟ زیرا آنها نباید بدانند. شما نیز در نهایت از پرسیدن این سوال خسته خواهید شد.» در هفته‌های اخیر تنش میان ایران و آمریکا افزایش یافته است و واشنگتن چند شخص و شرکت را به اتهام ارتباط با برنامه موشکی ایران در فهرست تحریم قرار داد. ترامپ در بخش دیگری از سخنانش در این نشست خبری به تکرار ادعاهای غرب و آمریکا علیه ایران پرداخت و مدعی شد: «ما علیه ایران تحریم‌هایی جدید وضع کردیم، کشوری که از دولت قبل استفاده کرد و بزرگ‌ترین حامی تروریسم است. ما تا زمانی که این مساله حل نشود، از تلاش دست برنمی‌داریم و تاکنون نیز حل نشده است. این توافق(هسته‌ای) بدترین توافقی است که تا به حال دیده‌ام.» رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین از فرمان پیشین خود درباره محدودیت‌های ویزا برای اتباع چند کشور مسلمان، از جمله ایران و بررسی سختگیرانه‌تر اعطای ویزای آمریکا دفاع کرد و گفت که هفته آینده فرمانی جدید در این‌باره صادر خواهد کرد تا امنیت شهروندان آمریکایی را بیشتر و بهتر تامین کند. ترامپ روز جمعه ۸ بهمن ماه در فرمانی به‌طور موقت صدور هرگونه ویزا برای شهروندان هفت کشور ایران، سوریه، عراق، لیبی، یمن، سودان و سومالی را به مدت ۹۰ روز به حالت تعلیق درآورد. یک هفته پس از آن جیمز روبارت، یک قاضی فدرال در شهر سیاتل واشنگتن به شکایت وکلای ایالت رسیدگی کرد که مدعی بودند، این دستور موجب ضرر به ایالت واشنگتن می‌شود. با رای این قاضی فرمان اجرایی ترامپ لغو و به این ترتیب همه محدودیت‌های تعیین شده در آن برداشته شد. این اقدام، واکنش دولت ترامپ را در پی داشت. این در حالی است که مقامات ایران همواره این‌گونه ادعاها را ساختگی، بی‌اساس و ناشی از سیاست‌های ضدایرانی می‌خوانند و تاکید می‌کنند که سیاست‌های مداخله‌جویانه و تفرقه‌افکنانه آمریکا و متحدانش در منطقه عامل اصلی ظهور تروریسم و گسترش آن در منطقه و جهان بوده است اما این کشورها تلاش می‌کنند تا با مقصر جلوه دادن ایران، توجه جامعه بین‌الملل را از این حقایق آشکار منحرف کنند.