دنیای اقتصاد: تنها چند روز از مراسم تحلیف دونالد ترامپ نمی‌گذرد که شاهد امضای دستورات اجرایی متعدد و البته بی‌خردانه از سوی او بوده‌ایم. یکی از کشورهایی که در این مدت کوتاه، هدف امضاهای دونالد ترامپ قرار گرفته، ایران است. رئیس‌جمهور جدید آمریکا در گام نخست اقدامات ضدایرانی، ایران را در فهرست کشورهایی که شهروندانشان حق ورود به خاک آمریکا را ندارند، قرار داد. تنها کمی بعد از این دستور نژادپرستانه، دولت ترامپ درخواست کرد برای رسیدگی به آزمایش‌های موشکی ایران، جلسه شورای امنیت تشکیل شود. جلسه‌ای که پس از بی‌نتیجه ماندن آن، دولتمردان تازه‌کار آمریکا را بر آن داشت تا به بهانه آزمایش‌های موشکی تحریم‌های جدیدی را علیه ایران وضع کنند. به گزارش «واشنگتن پست»، شاید سیاست‌هایی که ترامپ تاکنون درخصوص ایران اتخاذ کرده به نفع کشورهای عربی منطقه (کشورهای عربی متحد آمریکا) باشد، اما می‌تواند تنش‌های میان آمریکا و ایران را بیش‌ از پیش‌ شدت بخشد، ایرانی که به‌نظر می‌رسد از زمان انقلاب اسلامی در سال ۵۷، بسیار قدرتمندتر، با نفوذ‌تر و اثرگذارتر شده است.

از دشمن زیرک تا دشمن ابله

تنها کمتر از سه هفته از عمر دولت ترامپ می‌گذرد که شاهد اتخاذ سیاست‌های تنش‌‌زا از سوی آمریکایی‌ها در قبال ایران هستیم. سیاست‌هایی که شاید بیانگر شروع نوع جدیدی از سیاست‌های ضدایرانی آمریکایی‌ها باشد. روزنامه عربی الشرق‌الاوسط در این باره نوشته است: «درحال حاضر تهران با یک ایالات‌متحده سختگیر، قوی و قاطع به چالش کشیده می‌شود، اتفاقی که در دولت ملایم و مردد اوباما روی نداد. اکنون منطقه با بادهای ویرانگر تغییر رو به رو است. این مساله ساده نخواهد بود.»

باراک اوباما در دوران ریاست‌جمهوری خود، اساس سیاست‌های ضدایرانی خود را بر تحریم‌های گسترده علیه ایران قرار داد. تحریم‌هایی که به بهانه‌ فعالیت‌های هسته‌ای و آنچه آمریکایی‌ها دستیابی به سلاح هسته‌ای می‌خواندند، وضع شدند.

در دو دوره‌ای که او سکان هدایت دولت آمریکا را در دست داشت، نتوانست با اهرم تحریم، فعالیت‌های هسته‌ای ایران را محدود کند. واقعیتی که باعث شد تا در اواخر دوران ریاست‌جمهوری‌اش، سیاست تعامل را در پیش‌گیرد. بر این اساس، دولت آمریکا در کنار قدرت‌های جهانی دیگر توانست به توافق هسته‌ای با ایران دست یابد، توافقی که به عقیده کارشناسان نوعی پیروزی برای دولت اوباما محسوب می‌شد. ترامپ اما در طول رقابت‌های انتخاباتی بارها برجام را «بدترین توافق مذاکره شده تاریخ» خطاب کرد، توافقی که قول داد در زمان ریاست‌جمهوری‌اش آن را برهم زند. از طرفی، دولت ترامپ نشانه‌ای از خود بروز نداده است مبنی بر اینکه قصد دارد توافق هسته‌ای را ملغی کند. بلکه به گفته مقامات آمریکایی، هدف مهار فعالیت‌هایی است که خارج از توافق هسته‌ای قرار دارند مانند برنامه موشکی و آنچه یکی از این مقامات آن را «فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده» سپاه پاسداران می‌نامد. گرچه ترامپ در بدو ورودش اقدامی علیه برجام نکرد، اما در اولین گام ضدایرانی خود، ورود شهروندان این کشور به خاک آمریکا را ممنوع ساخت. تنها چند روز پس از صدور این فرمان، دولت ترامپ طراحی تحریم‌های جدید علیه ایران به بهانه آزمایش‌های موشکی را در دستور کار خود قرار داد. بر این اساس، وزارت خزانه‌داری آمریکا روز جمعه تحریم‌هایی را علیه افراد و شرکت‌هایی که گفته می‌شود با برنامه موشکی مرتبط هستند، وضع کرد. پنتاگون نیز ناو «یواس‌اس کول» خود را به یمن منتقل کرد.

این در شرایطی است که چندان مشخص نیست دولت ترامپ چه در سر دارد، فقط این مساله مشخص است که قصد دارد با اوباما متفاوت باشد. ترامپ روز جمعه در توییتر نوشت: «ایران با آتش بازی می‌کند. ایرانی‌ها قدر مهربانی اوباما را ندانستند و من مثل اوباما نیستم.» در واکنش به این چالش، وزیر خارجه ایران در توییتر نوشت: «تهدیدها تاثیری بر ایران ندارند. ما هرگز آغازگر جنگ نخواهیم بود.» تحلیلگران معتقدند ایران به این نتیجه می‌رسد که مواجهه با دولت جدید آمریکا که به غیرقابل پیش‌بینی بودن شهرت دارد، به نفع این کشور نیست. اما افراد آشنا به رفتارهای ایران در منطقه باور نمی‌کنند تهران به راحتی از دستاوردهای خود صرف نظر کند. موفق الربیعی، عضو پارلمان عراق می‌گوید: «ایران هیچ‌گونه واکنش منفی را تحمل نخواهد کرد.» وی افزود: «ایران، عراق و ایالات‌متحده در یک موازنه ظریف قرار دارند و ترامپ نمی‌تواند بیاید و این موازنه را برهم بزند. او باید با این موازنه به ظرافت برخورد کند.»

به گزارش واشنگتن‌پست، این اقدامات ضدایرانی ترامپ آغازگر دور جدید از تنش‌ها میان دو کشور خواهد بود، تنش‌هایی که شبیه آن در دوران جورج‌ دبلیو بوش (رئیس‌جمهور پیش از باراک اوباما) مشاهده شد (در جنگ‌ ضمنی دو کشور در عراق و حمله وحشیانه اسرائیل به خاک لبنان که با مقاومت حزب‌الله روبه‌رو شد).آنچه واضح است، شرایط امروز کاملا با آنچه در دوران ریاست‌جمهوری جورج بوش حاکم بود، فرق کرده است.

در چند سال اخیر شاهد تغییر توازن قدرت کشورهای اثرگذار در منطقه خاورمیانه بوده‌ایم. شاید آن روزها کشورهای عربی منطقه همچون عربستان با حمایت‌های آمریکا در موقعیتی مطلوب قرار داشتند، اما امروزه شرایط کاملا متفاوت شده است. در چند سال اخیر، قیام‌های مردمی‌ای که در کشورهای عربی رخ داد (قیام‌هایی که آن را «بهار عربی» نامیدند) و در کنار آن پیشرفت‌هایی که ایران در زمینه‌های مختلف (خصوصا در صنایع نظامی) به‌دست آورد، باعث شد تا ایران قدرت اول منطقه شود. واقعیتی که این‌ روزها ترامپ در اتخاذ تصمیم‌های خود باید بیشتر مورد توجه قرار دهد. نیکولاس هراس، یکی از مقامات امنیتی آمریکا در این باره می‌نویسد: «اکنون مواجهه با ایران بسیار هزینه‌برتر شده است. تنش با ایران می‌تواند عواقب ناگواری برای اقتصاد جهان داشته باشد، عواقبی که شاید آمریکایی‌ها و متحدان آنها توان تحمل آن را نداشته باشند.»

به گزارش واشنگتن‌پست، در حال حاضر ایران در نقطه اوج قدرت خود قرار دارد. اثرگذاری این کشور از تهران تا دریای مدیترانه، از مرزهای ناتو تا مرزهای اسرائیل و تا مرزهای شبه‌جزیره عرب گسترده شده است. در این میان، به دشواری می‌توان فهمید که آمریکا چطور می‌تواند از نفوذ گسترده ایران بکاهد. در سوریه، ایران و روسیه در کنار هم تلاش کرده‌اند تا در حمایت از دولت سوریه، تروریست‌ها را از خاک این کشور بیرون برانند. از طرفی این دو کشور به همراه ترکیه و با کنار گذاشتن آمریکا، برنامه صلح در سوریه را دنبال می‌کنند، موقعیتی که آمریکا را در کنار چند دوست و متحد ضعیف خود تنها گذاشته است. روسیه آسمان سوریه را تحت کنترل دارد و ترکیه از نفوذ خود بر شورشیان استفاده می‌کند، اما ایران از طریق شبکه گسترده نظامیان شیعی از لبنان گرفته تا عراق و افغانستان و پاکستان، بر زمین حکمرانی می‌کند. این نظامیان نیروی انسانی خطوط مقدم از حلب در نزدیکی مرز ترکیه گرفته تا بلندی‌های جولان در مرز اسرائیل را فراهم می‌کنند. مصطفی علنی، مدیر مرکز تحقیقات خلیج‌فارس می‌گوید وعده ترامپ مبنی بر مهار نفوذ ایران مغایر با تمایل او برای همکاری‌های نزدیک‌تر با روسیه در سوریه و همچنین حمایت از اسد است، زیرا ایران هم متحد روسیه است و هم متحد اسد. او می‌گوید: «ترامپ اگر قصد دارد از اسد حمایت کند، نمی‌تواند ایران را مهار کند. او نمی‌تواند همزمان هم ایران را مهار کند و هم از اسد حمایت کند.»