دنیای اقتصاد: بیست روز پس از درگذشت آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی، وزیر خارجه مصر با فرستادن معاون دستیار خود به دفتر حفاظت منافع ایران در قاهره به نمایندگان ایران در این کشور تسلیت گفت. این اقدام مصر پس از پیام تسلیت پادشاه عربستان سعودی به بیت آیت‌الله هاشمی صورت می‌گیرد. ریاض و قاهره آخرین کشورهای عربی بودند که به این واقعه واکنش نشان دادند. دفتر حفاظت منافع ایران در مصر یکی از ابتکارات مهم رفسنجانی در قاهره است.

این دفتر برای از بین بردن محدودیت‌های دیپلماتیک روابط بین دو کشور در سال ۱۹۹۱ در دوران ریاست‌جمهوری رفسنجانی راه‌اندازی شد. تسلیت مصر برای درگذشت آیت‌الله باعث طرح این سوال شده است که پس از درگذشت هاشمی‌رفسنجانی، چشم‌انداز روابط قاهره و تهران چه سمت و سویی خواهد یافت؟ در همین زمینه «المانیتور» در گزارشی آورده است که مرگ هاشمی احتمالا میخی بر تابوت عادی‌سازی روابط ایران و مصر خواهد بود. در واقع درگذشت او سوالاتی را درباره توانایی مقامات ایرانی برای بهبود روابط دو کشور ایجاد کرده است؟ به گزارش «انتخاب»، دفتر حفاظت منافع ایران در قاهره میزبان سفرای کشورهای مختلف بود و به گفته یک منبع آگاه در دفتر که نخواست نامش فاش شود، ایران از ابراز تسلیت مصری‌ها به‌طور خاص ابراز سپاسگزاری کرده است. چون این اولین ارتباط بین دو کشور بعد از مدت‌های طولانی قطع روابط بوده است که شانس بهبود روابط و تعاملات مجدد را بین دو کشور بالا برده است. روابط ایران و مصر از سال ۱۹۷۹ به‌دنبال پیروزی انقلاب اسلامی و انعقاد پیمان کمپ دیوید قطع شده است. محمد محسن ابولنور محقق امور ایران در دانشگاه الازهر مصر گفته رفسنجانی یکی از شخصیت‌های تاثیرگذار برای نزدیک کردن ایران و مصر بود. او بر این باور بود که بازگشایی روابط با مصر ضروری است و خط فکری‌اش را نیز به بسیاری از اطرافیانش نظیر حسن روحانی رئیس‌جمهوری کنونی منتقل کرده است. رفسنجانی و شاگردانش مصر را کشوری می‌دانند که اهمیتی کمتر از سوریه ندارد. امنیت و صلح در خاورمیانه را بدون مصر غیر ممکن می‌دانند. رفسنجانی در مصاحبه‌ای با الجزیره در سال ۲۰۰۳ (۱۳۸۲) به نیاز به عادی‌سازی روابط ایران و مصر اشاره کرده بود. تلاش‌های کنونی برای آب کردن یخ روابط بین دو کشور از منافع ایران به‌عنوان کشوری که مصر را متحد قوی در بحران سوریه می‌بیند نشات می‌گیرد و این برخلاف این واقعیت است که مصر هیچ حمایتی از بشار‌اسد نکرده اما با این حال به‌دنبال ایجاد ثبات در سوریه است. تلاش‌های ایران برای تعامل مجدد با مصر در پی تنش‌ها بین قاهره و ریاض بیشتر شده است. ایران سعی می‌کند روابطش را با مصر برای ایجاد یک بلوک علیه عربستان در منطقه تقویت کند. این دلیل استقبال شدید تهران از تعامل مجدد بین ایران و مصر است که به این ترتیب تعادل منطقه را به نفع ایران بر هم خواهد زد. روابط مصر و عربستان از سال ۲۰۱۶ و زمانی که مصر در نشست شورای امنیت سازمان ملل به نفع پیش‌نویس قطع‌نامه روسیه برای توقف جنگ در حلب رای داد به هم خورده است. با این وجود، همچنان به دلیل عوامل سیاسی و منطقه‌ای، تا عادی‌سازی روابط ایران و مصر، راه درازی در پیش است.